More Related Content
Similar to Prosaren hasiera (20)
More from martasena (15)
Prosaren hasiera
- 1. PROSA, EZAUGARRIAK ETA HISTORIA, EUSKAL PROSA KLASIKOAREN EZAUGARRIAK, EUSKAL PROSALARIAK. LEIZARRAGA
- 2. PROSAREN EZAUGARRIAK Prosa era natural edo arruntean hartzen duen egitura da. Bi prosa mota daude: utilitarioa eta artistikoa. 3 mota: Narrazioa : herri ipuinak, narrazio laburrak eta nobela. Oratoria : hitzaldiak. Historia : biografia, memoriak, gutunak... Grezian, hasieran, prosa utilitarioa. Poesia nabarmendu eta pixkanaka prosa gainditu.
- 3. PROSAREN HISTORIA Grezian jaio zen. Zenbait genero garatzen hasi: historiografia (Herodoto), filosofia (Platon, Aristoteles...). Erretorika ongi hitz egiteko edo idazteko artea. Eragin handia izan zuen erromatar filosofoengan (Zizeron), erdi aroko filosofoengan (San Agustin) eta humanistengan (Erasmo). Prosa zabaltzen hasi (elizako predikuak, erdi aroko poema epikoak). Boccaciok prosa berria sortu zuen Italiar errenazimenduan. Espainian XVI.mendean Lazarillo de Tormes. XVII.an Cervantes eta Quevedo. XIX. mendean ipuingile eta nobelagile bikainak: Perez Galdos, Poe, Dickens...
- 4. EUSKARAZKO PROSA EZAUGARRIAK Lehen testuak utilitarioak. Prosa artistikoa Lazarragarekin hasi (1567). XIX. mendera arte prosa erlijio-arlokoa gailendu. Leizarraga eta Axular prosalari bikainak. Lehenak biblia itzuli eta bigarrenak prosa bikaina sortu. Pixkanaka idazle laikoak euskaraz idazten hasi. XIX. mendean prosa generoak garatu: eleberria, ipuin bildumak...
- 5. EUSKAL PROSALARIAK Erlijio prosan itzulpenak eta egileak sortutakoak daude: doktrina azalpenak, debozio liburuak. Prosa ez erlijiosoan genero didaktikoa nagusi. Bizenta Mogel liburu bat argitaratu zuen lehen euskal emakumea. XIX. mendean Txomin Agirrek euskarazko lehen eleberria idatzi: Au単emendiko loreak.
- 6. JOANES LEIZARRAGA Lapurdiko Beskoitze herrian jaio 1506an. 1560 Erreformaren alde egin eta Joana Albretekoa erreginaren aginduz Bilblia eta Erreformako funtsezko testuak euskarara itzuli. Lan horiek laguntza gabe itzuli, aurrekaririk ez zegoen eta. Herri xeheari euskara heltzea helburu zuen. 95 urterekin Bastidan hil.