1. Εισαγωγή στην Οδύσσεια -βασικές ερωτήσεις
- 1. Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Παλαιού Φαλήρου ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………………….. τμήμα: Α…. ………/……../20…. 1. Έπος: έννοια – περιεχόμενο – βασικά γνωρίσματα (σ. 9) 2. Τι σημαίνει η λέξη «έπος»; Το έπος είναι ένα μεγάλο αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό, ηρωικό. 1.2. Τι περιεχόμενο έχει το ηρωικό έπος και ποια ποιήματα του Ομήρου ανήκουν σε αυτό το είδος; Tο ηρωικό έπος, στο οποίο ανήκουν και τα ομηρικά ποιήματα, η Iλιάδα και η Oδύσσεια, αφηγείται κατορθώματα ηρώων αλλά και θεών, που συχνά συνυπάρχουν με τους ανθρώπους και κατευθύνουν τη δράση τους. 2. Ο τρωικός κύκλος: είναι το σύνολο των επών που μας έχουν παραδοθεί και που αναφέρονται στον Τρωικό πόλεμο. Ανάμεσα σε αυτά είναι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια. 3. Ο χρόνος, ο χώρος και ο κόσμος των ομηρικών επών σε σχέση με την Ιστορία (σ. 9-10) 3.1. Πότε δημιουργήθηκαν η Ιλιάδα και η Οδύσσεια και πού; Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια δημιουργήθηκαν τη ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ εποχή (1100-700 π.Χ.) και ειδικότερα κατά τον 8ο π.Χ. αι στη Δυτική Μικρά Ασία, όπου οι Αχαιοί είχαν ιδρύσει αποικίες. Μέσα από τα έπη, οι άποικοι εξέφραζαν τη νοσταλγία για την πατρίδα τους και την υπερηφάνειά τους για τα κατορθώματα των προγόνων τους. 3.2. Ποια εποχή περιγράφουν τα παραπάνω δύο έπη; Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια περιγράφουν τη ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ εποχή (1600-1100 π.Χ.) και ειδικότερα την εποχή που έγινε ο Τρωικός Πόλεμος (περίπου 1200 π.Χ.) 3.3. Ποιο είναι το κεντρικό θέμα της Ιλιάδας; Είναι η μῆνις (= η οργή, ο θυμός) του Αχιλλέα, που διαρκεί 51 ημέρες, αλλά μέσα από αυτές περιγράφεται όλος ο Τρωικός πόλεμος, που διήρκεσε 10 χρόνια. 3.4. Τι μας εξιστορεί η Οδύσσεια; Η Οδύσσεια μας εξιστορεί το διαρκή αγώνα του Οδυσσέα για τον νόστο του (νόστος = η επιστροφή του ξενιτεμένου στην πατρίδα του ). Η Οδύσσεια μας περιγράφει τις τελευταίες 41 ημέρες από την περιπλάνηση του Οδυσσέα, αλλά μέσα από αυτές περιγράφονται όλες οι περιπέτειές του από την άλωση της Τροίας ως την επιστροφή του στην Ιθάκη, που διήρκεσαν 10 χρόνια. 3.5. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ιστορικά ακριβείς τις πληροφορίες που μας δίνει ο Όμηρος για τη Μυκηναϊκή εποχή; Δεν θα πρέπει να βγάζουμε ιστορικά συμπεράσματα για τη Μυκηναϊκή εποχή διαβάζοντας τον Όμηρο, γιατί α) ο ποιητής έζησε 400 χρόνια μετά από τα γεγονότα που περιγράφει (έζησε τον 8ο -7ο αι), άρα δεν μπορεί να γνωρίζει με ακρίβεια τι έγινε τους προηγούμενους από αυτόν αιώνες, αφού πριν από την εποχή του Ομήρου δεν υπήρχαν γραπτά κείμενα. β) η Οδύσσεια έχει πολλά στοιχεία ναυτικού ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ( σελίδες 9-15) Φ 1η
- 2. Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Παλαιού Φαλήρου παραμυθιού και γ) Τα ποιήματα του Ομήρου έχουν στόχο να μας τέρψουν (τέρπω = προκαλώ ευχαρίστηση) κι όχι να μας διδάξουν Ιστορία. 4. Οι αοιδοί, οι ραψωδοί και ο Όμηρος (σ. 10-11) 4.1. Τι γνωρίζουμε για τους αοιδούς; (τι ήταν, γιατί ονομάστηκαν έτσι, πού απέδιδαν την ικανότητά τους να αυτοσχεδιάζουν, πού τραγουδούσαν; ) Οι αοιδοί πίστευαν πως βοηθούνταν από τη Mούσα Καλλιόπη, ότι αυτή τάχα τους υπαγόρευε τα θέματα που επέλεγαν να τραγουδήσουν. 4.2. Οι ραψωδοί είναι μεταγενέστεροι των αοιδών. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούν από τους αοιδούς; Να διαβάσω το πινακάκι σύγκρισης αοιδών-ραψωδών! 4.3. Ποιοι παράγοντες βοηθούσαν τους αοιδούς να αυτοσχεδιάζουν; Τους αοιδούς τους βοηθούσε να αυτοσχεδιάζουν α) το ταλέντο τους και β) η εκπαίδευσή τους ( η γνώση των θρύλων και των ηρώων και η ικανότητά τους να απομνημονεύουν φράσεις, στίχους κλπ) 4.4. Τι γνωρίζουμε για τον Όμηρο και τη ζωή του; Διαβάζω τη 2η παράγραφο στη σελ. 12 του βιβλίου (Και ο Όμηρος ... απίθανο) 7. H επίσημη καταγραφή των ομηρικών επών και η διαίρεσή τους σε ραψωδίες (σ. 12) 7.1. Πότε καταγράφηκαν για πρώτη φορά τα ομηρικά έπη; Τα ομηρικά έπη καταγράφηκαν για πρώτη φορά τον 6ο π.Χ. αι, στην Αθήνα, την εποχή του τύραννου Πεισίστρατου. 7.2. Πώς ακριβώς έχει διαιρεθεί η Οδύσσεια; Η Οδύσσεια έχει διαιρεθεί σε 24 μέρη, που ονομάζονται ραψωδίες. Διακρίνονται με τα μικρά γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου. Γενικότερα, όλο το έπος χωρίζεται σε τρεις ενότητες: α) την «Τηλεμάχεια» : ραψωδίες α-δ, β) το «Νόστο» : ραψωδίες ε-ν (τμήμα), και γ) τη «Μνηστηροφονία»: ραψωδίες ν (υπόλοιπη) –ω. Πηγαίνουμε και στη σ. 15! 7.3. Πώς έχει διαιρεθεί η Ιλιάδα; Σε 24 ραψωδίες, που διακρίνονται με τα κεφαλαία γράμματα. 8. Τα βασικά θέματα της Οδύσσειας (σ. 12) 8.1. Ποιο είναι το κεντρικό και ποιο το συμπληρωματικό θέμα της Οδύσσειας; Διαβάζω: «Κεντρικό θέμα ... όσο και στην πατρίδα» 9. Ας θυμηθούμε τώρα τις περιπέτειες του Οδυσσέα!... σελ. 13