3-4/6 ΘΕΩΡΙΑ: Κειμενικά είδη
- 1. Το υλικό προέρχεται από τις οδηγίες των φιλολογικών μαθημάτων 2016-17 και το σχολικό εγχειρίδιο «Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α΄-Β΄-Γ΄ Γυμνασίου», Κειμενογλωσσολογία Αρτινού Ιωάννα - 4ο Γ/σιο Π. Φαλήρου ΓΕΝΗ ΛΟΓΟΥ - ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙΔΗ 1. Περιγραφικά 2. Αφηγηματικά 3. Επιχειρηματολογικά Περιγραφή, προσώπων, χώρων, σκηνών από την καθημερινότητα (π.χ. στην οικογένεια, στο σχολείο κ.ά.) Λογοτεχνικές, ιστορικές, ρεαλιστικές αφηγήσεις (π.χ. διηγήματα, μυθιστορήματα, στίχοι τραγουδιών, ιστοριογραφικά κείμενα, προσωπικές μαρτυρίες, συνεντεύξεις, ρεπορτάζ, ημερολόγια) Δημοσιογραφικά κείμενα (π.χ. τίτλοι εφημερίδων, άρθρο γνώμης, χρονογράφημα, γελοιογραφία) Ενημερωτικό φυλλάδιο, ιστοσελίδα, ταξιδιωτικός οδηγός (περιγραφή με στόχο την πληροφόρηση) Βιογραφικό σημείωμα Ενημερωτικό φυλλάδιο, ιστοσελίδα, αφίσα με οδηγίες, συμβουλές (προτρεπτικός λόγος) Περιγραφή αφίσας, φωτογραφικού υλικού, εικαστικού έργου, στατιστικού πίνακα, χάρτη Πολυτροπικές αφηγήσεις (π.χ. κόμικς, αφίσες, εικαστικά έργα, φωτογραφίες, ταινίες) Επιστολή προς φίλους ή/και προς μεγαλύτερους με σκοπό την πειθώ Μικρές Αγγελίες Συνοπτική παρουσίαση ενός γεγονότος προφορικά ή γραπτά Συζήτηση Διάλογος με τη μορφή Αντιλογίας/ Δραματοποίηση Ταξιδιωτικός οδηγός Ιστορικές - ρεαλιστικές αφηγήσεις (μη λογοτεχνικές) Επίσημες επιστολές προς δημόσιους οργανισμούς και κοινωνικούς φορείς. Περιγραφή στον διαφημιστικό λόγο Ειδησεογραφικές ανταποκρίσεις Γελοιογραφία Περιγραφή κοινωνικού φαινομένου Δραματοποιημένη αφήγηση Δημοσιογραφικά κείμενα (Άρθρο, χρονογράφημα, γελοιογραφίες) Περιγραφή κοινόχρηστων χώρων / δρόμων Αφίσα - Σλόγκαν - Συνθηματικός λόγος Περιγραφή προσώπου Διάλογος - Αυθόρμητος λόγος Περιγραφή με δημιουργικές συνθέσεις (κολλάζ) - Αφίσες Προσχεδιασμένος προτρεπτικός λόγος (ομιλία, εισήγηση) Περιγραφή με πολυτροπικά - πολυμεσικά κείμενα Επιχείρημα στον διαφημιστικό λόγο Ν. ΓΛΩΣΣΑ Β΄ Γυμνασίου ΘΕΩΡΙΑ Θ3
- 2. Το υλικό προέρχεται από τις οδηγίες των φιλολογικών μαθημάτων 2016-17 και το σχολικό εγχειρίδιο «Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α΄-Β΄-Γ΄ Γυμνασίου», Κειμενογλωσσολογία Αρτινού Ιωάννα - 4ο Γ/σιο Π. Φαλήρου ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΕΙΔΟΥΣ Περιγραφικά κείμενα Αναπαριστούν γλωσσικά πρόσωπα, χώρους, αντικείμενα και καταστάσεις της εμπειρίας του ομιλητή-συντάκτη και διακρίνονται σε αντικειμενικά και υποκειμενικά. Στα πρώτα χρησιμοποιείται συνήθως γ΄ πρόσωπο, παθητική σύνταξη και απουσιάζει ο μεταφορικός λόγος. Στα δεύτερα χρησιμοποιούνται κυρίως το α΄ πρόσωπο και αρκετές μεταφορές. Τα συχνότερα μορφοσυντακτικά στοιχεία τα οποία χρησιμοποιούνται στα περιγραφικά κείμενα είναι τα επίθετα, τα επιρρήματα, ο ενεστώτας και τα βοηθητικά ρήματα. Τα περιγραφικά κείμενα χαρακτηρίζονται συνήθως από σαφήνεια, ακρίβεια και παραστατικότητα. Αφηγηματικά κείμενα Αναπαριστούν γλωσσικά εξιστορήσεις με μιαν ορισμένη σειρά πραγματικών ή φανταστικών συμβάντων, πράξεων και ενεργειών, που συνέβησαν ή κατασκευάστηκαν από τα συμμετέχοντα στην αφήγηση πρόσωπα. Διακρίνονται σε μυθοπλαστικά, που ανήκουν στη λογοτεχνία και έχουν περιεχόμενο μη πραγματικό, σε ιστορικά, όπου εξιστορούνται γεγονότα του παρελθόντος, και ρεαλιστικά, όπου εξιστορούνται γεγονότα σύγχρονα με τον χρόνο του αφηγητή. Εξελίσσονται πάνω σε δομικά σχήματα συμβάντων, τα οποία συνδέονται συνήθως μεταξύ τους χρονικά. Κυριαρχεί ο αόριστος χρόνος και το συνοπτικό ποιόν ενέργειας, ενώ πολύ συχνά χρησιμοποιούνται χρονικά επιρρήματα. Τα αφηγηματικά κείμενα περιέχουν συνδετικές λέξεις και φράσεις που δείχνουν τη χρονική σειρά των γεγονότων. Επιχειρηματολογικά κείμενα Περιέχουν γλωσσικά στοιχεία με τα οποία ο ομιλητής-συντάκτης επιχειρεί να επηρεάσει τον αποδέκτη του κειμένου, με σκοπό την αλλαγή της άποψης και της στάσης του. Εξελίσσονται πάνω σε δομικά σχήματα συμβάντων και καταστάσεων, που οδηγούν σε μια έκβαση την οποία ο ομιλητής (ή ο συγγραφέας) προαποφάσισε. Από τα πιο συνηθισμένα γλωσσικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται είναι τα σχήματα λόγου (ρητορικές ερωτήσεις, επαναλήψεις, ελλείψεις κ.ά.), σύνδεσμοι και επιρρήματα που εξασφαλίζουν τη στενή σύνδεση των νοημάτων (και, αλλά, βέβαια, φυσικά, λοιπόν κ.ά.) και εκφράσεις που δηλώνουν το πιθανό (μπορεί, υποθέτω, κατά τη γνώμη μου κ.ά.) και το αναγκαίο (πρέπει, χρειάζεται κ.ά.).