�ݺ�ߣ

GIẢI PHẪU HÌNH ẢNH
XQUANG HỆ NIỆU
PHẦN 1:

THẬN:
-Tạng sau phúc mạc, trong hố �ٳ�ận
bên ngoài là bao �ٳ�ận, tổ chức mỡ
quanh �ٳ�ận.
-Hình hạt đậu, 2 mặt, 2 bờ
-Vị trí D11- L3, (P) thấp hơn (T)
kh oảng 1-2 cm.
-Kích thước: 12 – 14cm hay
khoảng 3 – 4.5 chiều cao đốt sống
L2 + đĩa đệm.
-Trục �ٳ�ận: song song bờ ngoài cơ
thắt lưng.
-2 phần : nhu mô �ٳ�ận, xoang �ٳ�ận

Bài 4. X quang hệ niệu trường đại học nam cần thơ

CÓ 2 THÀNH PHẦN
 Vỏ thâ ̣n (dày 2,5 – 3cm):
phần nằm sát bờ ngoài
của �ٳ�ận và các cột
Bertin hướng vào xoang
thâ ̣n.
 Tủy thâ ̣n có từ 8 tới 12
tháp thâ ̣n, đầu các tháp
thâ ̣n là nhú thâ ̣n (gai
thâ ̣n). Các nhú �ٳ�ận lồi
vào các đài thâ ̣n bé của
xoang �ٳ�ận.
NHU MÔ THẬN

A B
Đường
Hodson
-Đường Hodson: Đường
nối phía ngoài các đài �ٳ�ận
bé
-Độ dày vỏ �ٳ�ận: khoảng
cách tử đường Hodson đến
bờ ngoài �ٳ�ận, trung bình
2.5 cm.
-Tỉ số vỏ gai: trục dài
khoang đài �ٳ�ận bé/trục
dài �ٳ�ận = A/B = ½.
A/B < ½ : nhu mô �ٳ�ận d
ày
A/B > ½ : nhu mô �ٳ�ận
mỏng

 Các đài thâ ̣n bé hợp
thành 3 đài thâ ̣n lớn.
 Ba đài thâ ̣n lớn đổ vào
bể thâ ̣n.
 Bể thâ ̣n hình tam giác,
có bờ trên lồi và bờ
dưới lõm.
 Xoang �ٳ�ận chứa động
mạch, tĩnh mạch, bạch
huyết, mỡ.
XOANG THẬN

NIỆU QUẢN:
-Chiều dài 25 – 30 cm, đường kính
7mm
- Đường đi: đoạn bụng và đoạn
chậu hông
-3 vị trí hẹp sinh lý.

BÀNG QUANG
-Là túi cơ trơn dung tích từ
400-500 ml.
-Nằm sau khớp mu, dưới phúc
mạc, có tổ chức mỡ bao
quanh bàng quang.
-HÌnh ảnh bàng quang trên
Xquang thay đổi tùy theo tư
thế chụp và dung tích nước
tiểu của bàng quang.

NIỆU ĐẠO:
- Không thấy được trên phim
chụp hệ niệu không chuẩn bị
(KUB)

KỸ THUẬT XQUANG
HỆ NIỆU
PHẦN 2:

Các kỹ thuật khảo sát bộ máy tiết niệu và
khoang sau phúc mạc
 Chụp hệ niệu không chuẩn bị.
 Chụp hệ niệu có cản quang đường tĩnh mạch
(UIV : Urographie intraveineuse, IVU : Intravenous
urography/Excretory urography)
 Chụp niệu quản bể �ٳ�ận ngược dòng
(UPR : Urétéro pyélographie rétrograde)
 Chụp động mạch �ٳ�ận
 Siêu âm
 Chụp cắt lớp vi tính (CT Scanner)
 Chụp cộng hưởng từ (MRI)
 Xạ hình �ٳ�ận

CHỤP HỆ NIỆU KHÔNG CHUẨN BỊ
(KUB: kidneys, Ureters, bladder)
 Yêu cầu chuẩn bị: mục đích làm sạch bụng, không dùng thuốc cản quang trước đó 3 ngày
 Tư thế nằm ngửa: lấy đủ hệ niệu từ cực cao nhất �ٳ�ận đến bờ trên xương mu (bàng quang).
 Có thể chụp thêm phim nghiêng để chẩn đoán phân biệt sỏi tiết niệu với sỏi mật, hạch mạc
treo đóng vôi, vôi hóa tụy tạng.

PHIM KUB BÌNH �ձ�ƯỜN��

 Phân tích phim:
1. Thận:
-Vị trí: Thận lạc chỗ
-Kích thước: lớn, nhỏ 1 bên hay 2 bên.
-Bờ �ٳ�ận: u (lồi), viêm mãn (co lõm)
-Trục �ٳ�ận: thay đổi trong trường hợp bị đè ép
(u �ٳ�ận, u sau phúc mạc), bẩm sinh (xoay trục, �ٳ�ận hình móng
�Բ�ựa)
2. Đường mỡ phía ngoài cơ thắt lưng: mất trong u, viêm nhiễm...
3. Các đậm độ cản quang bất thường nằm trên đường đi hệ niệu, nằm
ngoài
4. Tình trạng ổ bụng: khí trong hệ mật, khí trong hệ niệu, các quai
ruột canh gác...
5. Các bất thường xương: di căn, bất thường bẩm sinh cột sống liên
quan rối loan chức năng hệ niệu (bàng quang thần kinh)

CHỤP HỆ NIỆU CÓ CẢN QUANG ĐƯỜNG TĨNH
MẠCH
 UIV cho phép đánh giá tổng quát tình trạng hệ niệu
 Cho các thông tin về giải phẫu và chức năng hệ niệu.

CHỈ ĐỊNH:
-Đái máu
-Sỏi �ٳ�ận
-Bệnh lý nhiễm trùng hệ niệu
-Bệnh lý u
-Kén �ٳ�ận
-Khảo sát chức năng, khảo sát bất thường hình thái hệ niệu
-Các bệnh lý bẩm sinh
CHỐNG CHỈ ĐỊNH:
- Chống chỉ định bắt buộc: mất nước
- Thận trọng và hạn chế: suy �ٳ�ận, đa u tủy ( Khaler ), thai
nghén, không dung nạp Iode...

 Không được dùng các chất gây tương phản khác trước khi
chụp UIV ít nhất 5 ngày.
 Làm sạch ống tiêu hóa
 Hạn chế các dịch truyền, nhịn đói tuyệt đối ít nhất 3 giờ trước
khi chụp.
 Ngưng các loại thuốc tương tác có hại với chất gây tương
phản.
CHUẨN BỊ BỆNH NHÂN

• Chất cản quang: Iode (tùy nồng độ, dùng khoảng 1- 1.5 ml/kg).
• Đường truyền: tĩnh mạch
• Thường chụp các phim:
- Phim trước bơm thuốc cản quang ( KUB )
- Phim sớm ( ngay lập tức ): khảo sát �ٳ�ận đồ (Nephrogram), thấy rõ
nhu mô �ٳ�ận, đường bờ �ٳ�ận.
- Phim thì 5phút: khảo sát đài - bể �ٳ�ận.
- Phim thì 15 phút: khảo sát bể �ٳ�ận, niệu quản.
- Phim thì 30 phút: khảo sát bàng quang
• Ép: ứ thuốc đoạn trên làm căng hệ đài bể �ٳ�ận để đánh giá tốt hơn
• Không cần thiết ép khi chỉ cần khảo sát chức năng hoặc sự tắc
nghẽn.
TIẾN HÀNH

Thận bình thường thì nhu mô

Thận bình thường trên UIV

PHIM UIV BÌNH �ձ�ƯỜN��

 Phân tích phim:
1. Phim trước bơm thuốc: phân tích giống như phim KUB.
2. Phim �ٳ�ận đồ (Nephrogram): đánh giá �ٳ�ận về kích thước, hình
dáng, tính đối xứng, hướng trục �ٳ�ận, đường bờ �ٳ�ận ( khuyết,
lồi )
3. Phim khảo sát đài bể �ٳ�ận, niệu quản, bàng quang:
- Đài �ٳ�ận: hìng dáng, tính đối xứng..
- Bể �ٳ�ận: cần tìm các hình khuyết bất thường
- Niệu quản: thường chỉ thấy 1 phần chiều dài do nhu động niệu
quản. Kích thước < 7mm. Xem niệu quản có bị đẩy?
- Bàng quang: đường bờ có đều đặn không? Tìm hình khuyết, lồi
bất thường.

TRIỆU CHỨNG HỌC HỆ
NIỆU

1. RỐI LOẠN CHỨC NĂNG
 Bất thường về bài tiết: chậm bài tiết của 1 �ٳ�ận so với
�ٳ�ận đối diện
- Hội chứng tắc nghẽn hệ bài niệu 1 bên: chậm bài tiết
là một trong những yếu tố chẩn đoán và tiên lượng,
có thể chậm nhiều giờ (cần chụp các phim chậm sau
24h), hoặc chậm ít.
- Hẹp động mạch �ٳ�ận:
Thận bên hẹp thường nhỏ, chất cản quang được lọc và
bài tiết chậm hơn bên lành

 Thận không hoạt động:
Thận không bài tiết (câm): không thấy đường bài tiết trên UIV sau
24h. Phương pháp khác: xạ hình �ٳ�ận, CLVT
Gặp trong:
- Bít tắc đường bài xuất lâu ngày: sỏi, u, u ngoài chèn ép xâm
lấn…
- Mất cấu trúc �ٳ�ận: ứ nước lâu ngày, ứ mủ, viêm nhiễm, u…
- Nguyên nhân mạch máu: huyết khối động – tĩnh mạch �ٳ�ận (chẩn
đoán siêu âm, chụp mạch, CLVT)
- Thận không phát triển: �ٳ�ận bên đối diện hoạt động bù tăng kích
thước

2. BẤT �ձ�ƯỜN�� KÍCH THƯỚC:
THẬN LỚN ( > 4.5 LẦN L2: Chỉ số Meschan )
- Tăng bề dày nhu mô �ٳ�ận: �ٳ�ận to do hoạt động bù
trừ, u lành hoặc ác tính, �ٳ�ận dda nang, nang �ٳ�ận.
- Tăng kích thước xoang �ٳ�ận: �ٳ�ận ứ nước do bít tắc,
đường bài xuất đôi, nang cạnh bể �ٳ�ận
- Một số nguyên nhân khác: các viêm nhiễm �ٳ�ận giai
đoạn cấp, abces �ٳ�ận, viêm tấy quanh �ٳ�ận, huyết khối
tĩnh mạch �ٳ�ận, nhồi máu �ٳ�ận giai đoạn đầu, chấn
thương �ٳ�ận – máu tụ, thâm nhiễm lymphome �ٳ�ận

 THẬN NHỎ ( < 3 LẦN L2 )
- Thận nhỏ một bên: Do hẹp động mạch �ٳ�ận, bẩm sinh,
viêm �ٳ�ận bể �ٳ�ận, bít tắc đường bài xuất mạn tính 1 bên
- Thận nhỏ hai bên:
+ Thận nhỏ, các đài bể �ٳ�ận bình thường: viêm �ٳ�ận
mạn, suy �ٳ�ận
+ Bờ �ٳ�ận ngấn lõm, nhu mô mỏng, đài bể �ٳ�ận giãn: bít
tắc đường bài xuất mạn tính
+ Thận nhỏ, nhu mô �ٳ�ận mỏng, đài bể �ٳ�ận giãn: bít tắc
đường bài xuất mạn tính

3. CÁC THAY ĐỔI HÌNH DẠNG, ĐƯỜNG
BỜ THẬN
 Ngấn lõm bờ �ٳ�ận:
- Bẩm sinh: tồn tại �ٳ�ận múi thời kỳ bào thai, có thể mất sau 5 tuổi.
Ngấn lõm chỉ vào cột Bertin.
- Viêm �ٳ�ận bể �ٳ�ận: ngấn lõm chỉ vào đáy đài, đài �ٳ�ận lồi ra hình chuỳ,
nhu mô �ٳ�ận mỏng đi

 Teo nhu mô �ٳ�ận thường do nguyên nhân mạch
máu hay viêm �ٳ�ận bể �ٳ�ận, thiểu sản thuỳ �ٳ�ận, sẹo
sau chấn thương �ٳ�ận, lao �ٳ�ận….
 Thận bướu: có thể do phì đại trụ Bertin, cần loại trừ
u �ٳ�ận

 Bẩm sinh:
- Túi thừa của đài hay nang bể �ٳ�ận.
- Bệnh �ٳ�ận bọt Cacci Ricci: dãn các ống góp phía trước đài, hình cản
quang mờ dạng mây hoặc hình cộng dạng đường khía.
- Thiểu sản thuỳ �ٳ�ận bẩm sinh hay mắc phải. Các đài �ٳ�ận có thể lồi
ra hình chuỳ về phía bờ �ٳ�ận, các gai �ٳ�ận biến mất (giả hình cộng)
4. HÌNH CỘNG Ở ĐÀI BỂ THẬN, NIỆU
QUẢN, BÀNG QUANG

Bệnh �ٳ�ận bọt (Cacci Ricci)

Túi thừa đài �ٳ�ận

 Hình cộng mắc phải:
- Hoại tử gai �ٳ�ận: hình cộng có thể nằm ở đỉnh gai. Hay
gặp ở bệnh nhân đái tháo đường, nhiễm độc thuốc,
nhiễm trùng
- Hang lao: do phá hủy nhu mô �ٳ�ận thông vào các đài
�ٳ�ận, có bờ không đều, chậm ngấm thuốc, đôi khi chỉ
ngấm khi ép niệu quản.
- Khác: thoát thuốc ra ngoài do rách đài bể �ٳ�ận, nang vỡ
thông với đường bài xuất, các đường dò sau chấn
thương, thoát thuốc dạng thẩm thấu do bít tắc cấp

5. HÌNH KHUYẾT Ở ĐÀI BỂ THẬN, NIỆU
QUẢN, BÀNG QUANG
 Hình khuyết ở đài bể �ٳ�ận và niệu quản:
- Cục máu đông: đái máu, hình ảnh di chuyển, thay đổi vị trí,
kích thước trong quá trình xét nghiệm
- Sỏi không cản quang: hình khuyết bờ rõ nét, đều, có thuốc bao
bọc. Chẩn đoán dễ với siêu âm
- U: là cấu trúc phần mềm xuất phát từ thành, hình chân bám
của u trên thành, có thể thấy rõ trên siêu âm với đường bờ
nham nhở không đều, hay gây tắc nghẽn đường bài xuất.
Với u niệu quản có dấu hiệu Bergman ( dãn niệu quản trên
và dưới u tạo thành hình cốc rượu). U dạng thâm nhiễm chẩn
đoán gặp nhiều khó khăn, đôi khi giống viêm lao

 Hình khuyết ở bàng quang:
- Sỏi không cản quang: hình khuyết bờ rõ nét, di
chuyển.Khó phân biệt với máu cục trong bàng
quang, cần theo dõi tiến triển hoặc siêu âm, CLVT
- U bàng quang: thường gặp, nhất là ung thư bàng
quang dạng u sùi, nhú, u thâm nhiễm mảng cứng,
hình khuyết thành cố định trên nhiều phim, bờ
nham nhở không đều hoặc có đoạn cứng.

6. HỘI CHỨNG TẮC NGHẼN
 Nguyên nhân:
- Đa phần tắc nghẽn hệ niệu là do sỏi, chú ý các điểm hẹp sinh lý.
- Ít gặp hơn là u, phì đại TLT, sẹo mổ, tia xạ, máu đông, viêm co
thắt, nang giả niệu...
- Ở nam lớn tuổi: U TLT hoặc u bàng quang.
- Ơ trẻ em: Đa phần là bẩm sinh.
 Dấu hiệu:
- Chậm bài tiết thuốc cản quang
- Giãn đường bài xuất trên vị trí tắc: �ٳ�ận, niệu quản tuỳ vị trí
- Chậm bài xuất thuốc cản quang
Vị trí tắc : có thể xảy ra bất kỳ vị trí nào. Liên tục hay từng đợt

1. Thì nhu mô xuất hiện muộn
2. Tồn tại lâu
3. Bài xuất muộn
4. Hình niệu quản dừng trên
chỗ tắc

Các dị tật bẩm sinh
THẬN
Bất thường về số lượng:
-Tăng số lượng: �ٳ�ận phụ, một bên có 2 �ٳ�ận
-Giảm số lượng: Không phát triển một bên, �ٳ�ận bên kia phát
triển bù trừ. Có thể teo cả 2 �ٳ�ận.

Bất thường về kích thước �ٳ�ận
-Tăng kích thước: không �ٳ�ận đối diện/�ٳ�ận đối diện bị hỏng
-Thận giảm kích thước:
Bất sản �ٳ�ận (aplasie): mầm �ٳ�ận xơ hoá không phát triển, không
thấy �ٳ�ận trên CĐHA
Loạn sản �ٳ�ận (dysplasie): �ٳ�ận nhỏ kèm bất thường cấu trúc
Thiểu sản �ٳ�ận (hypoplasie): giảm kích thước �ٳ�ận cân đối
Thiểu sản thuỳ �ٳ�ận (hypoplasie segmentaire): ngấn lõm sâu ở
bờ �ٳ�ận đối diện với đáy đài �ٳ�ận lồi ra. Có thể 1 hay nhiều thuỳ,
có thể ảnh hưởng chức năng �ٳ�ận

Bất thường liên quan đến sự di chuyển, dính nhau
-Bất thường xoay
-Thận lạc chỗ: trong lồng ngực, �ٳ�ận chậu hông, hai
�ٳ�ận cùng bên, �ٳ�ận giao nhau…
-Thận dính nhau hình móng �Բ�ựa (dính nhu mô hay
tổ chức xơ ở cực dưới) thường nhiều động mạch cấp
máu
-Thận lạc chỗ, kèm dính nhau.

Các vị trí �ٳ�ận lạc chỗ

Thận hình móng �Բ�ựa trên phim KUB

Thận hình móng �Բ�ựa

 Dị tật bẩm sinh đài – bể �ٳ�ận
- Bể �ٳ�ận niệu quản đôi: Một bên hay hai bên, toàn bộ hay một phần
Thường tạo thành nang cuối niệu quản khi có tắc nghẽn.
- Tắc khúc nối bể �ٳ�ận niệu quản
- Đài �ٳ�ận to bẩm sinh
- Niệu quản to bẩm sinh
Các dị tật bẩm sinh
ĐƯỜNG BÀI XUẤT

Bể �ٳ�ận niệu quản đôi: Một bên hay hai bên, toàn bộ
hay một phần

Bể �ٳ�ận niệu quản đôi

Tắc khúc nối bể �ٳ�ận niệu quản

Đài �ٳ�ận to bẩm sinh

BỆNH LÝ HỆ NIỆU
PHẦN 4:

1. SỎI HỆ NIỆU
- Soûi thaän thöôøng gaëp,
12% daân soá.
- Gia taêng theo tuoåi.
- Taùi phaùt 40 – 70%
- Nguyeân nhaân taïo soûi
chöa bieát roõ… (70-80%)
- Moät soá yeáu toá nghi ngôø
(taêng calci maùu, taêng ure
maùu, nhieãm truøng, öù
ñoïng, toan hoùa oáng
thaän, …)

Bieåu hieän laâm saøng:
- Côn ñau quaën thaän
- Ñau löng
- Tieåu maùu
- Nhieãm truøng nieäu
- Suy thaän
- Khoâng trieäu chöùng

Vai troø hình aûnh hoïc:
- Khaúng ñònh chaån ñoaùn, xaùc ñònh kích
thöôùc, vò trí, soá löôïng soûi vaø tìm bieán
chöùng ñi keøm.
- Phöông tieän:
+ KUB
+ Sieâu aâm
+ UIV
+ CT

DẤU HIỆU XQUANG:
 Phim không chuẩn bị:
- Thấy sỏi cản quang nằm trên đường đi của hệ niệu.
- Kích thước, số lượng, vị trí của từng loại sỏi.
- Tính chất cản quang tùy từng loại sỏi
+ Cản quang: sỏi Calci
+ Ít cản quang hơn: sỏi Cystin
+ Không cản quang: sỏi Uric acid, Xanthin
- Hình dạng sỏi
+ Ca phosphat đồng tâm
+ Ca oxalat hình gai
+ Ca Carbonate đồng nhất, đậm
+ Mahnesium Amonium Phosphate sỏi san hô, sừng nai
- Vị trí : Đóng khuôn theo cấu trúc
+ Sỏi san hô đóng khuôn theo xoang đài bể �ٳ�ận.
+ Sỏi niệu quản thường đơn độc, hình trụ.
+ Sỏi bàng quang thường hình tròn, có các viền đồng tâm,
nằm giữa.

DẤU HIỆU XQUANG:
 Phim có thuốc cản quang:
Xác định sỏi (Đặc biệt các sỏi không cản quang ), vị
trí sỏi, thay đổi hình thái hệ đài bể �ٳ�ận, niệu quản,
chức năng �ٳ�ận...
- Thận đồ chậm, kéo dài do tắc nghẽn.
- Chất cản quang nằm trong niệu quản bị dãn ở phần
trên vị trí tắc do sỏi.
- Phần dưới chỗ tắc kích thước thường nhỏ.

VÔI HÓA TH N (Nephrocalcinosis)
Ậ
 Vôi hóa vỏ �ٳ�ận ( Cortical nephrocalcinosis )
- Nguyên nhân: hoại tử vỏ �ٳ�ận, viêm cầu �ٳ�ận mạn,
lao...
- Hình ảnh: vôi hóa lan tỏa ngoại biên trừ vùng tháp
�ٳ�ận, có thể teo �ٳ�ận nhẹ.
 Vôi hóa tủy �ٳ�ận ( Medullary nephrocalcinosis)
- Nguyên nhân: tăng calci máu niệu, bệnh bọt �ٳ�ận
- Hình ảnh: đóng vôi tháp �ٳ�ận hai bên

- Dò taät phaùt trieån khoâng di truyeàn
- Thaän nhoû, dò daïng, coù nhieàu nang, coøn raát ít
chuû moâ thaän bình thöôøng, chöùc naêng thaän
suy yeáu
- Nam nöõ tæ leä ngang nhau
- Beänh sinh chính xaùc chöa roõ
- Thöôøng bò moät beân, neáu hai beân khoâng keùo
daøi cuoäc soáng ñöôïc
BỆNH LÝ NANG
1.THẬN LOẠN SẢN ĐA NANG

BỆNH LÝ NANG
1. BỆNH THẬN ĐA NANG
Theå NST laën:
- Phaân 4 loaïi tuøy theo tuoåi khôûi phaùt:
+ daïng chu sinh
+ daïng sô sinh
+ daïng treû nhoû
+ daïng thieáu nieân
- Bieåu hieän: daõn nôû caùc oáng thu thaäp, nhieàu
nang gan, xô hoùa quanh khoaûng cöûa

Theå NST troäi:
- Roái loaïn daãn tôùi hình thaønh löôïng lôùn caùc nang voû vaø
tuûy cuûa caû hai thaän
- Nang kích thöôùc thay ñoåi ñaùng keå vaø thöôøng khoâng ñoái
xöùng hai beân
- Laø roái loaïn di truyeàn thöôøng gaëp nhaát ôû thaän 1/500 –
1/1000, khoâng öu theá giôùi tính
- Laâm saøng: sôø thaáy u, ñau, tieåu maùu, taêng huyeát aùp,
nhieãm truøng tieåu… Xuaát hieän ôû thaäp nieân 40 – 50
- Bieán chöùng: nhieãm truøng, xuaát huyeát, taïo soûi, nang bò
vôõ, taéc ñöôøng tieåu.
- Dò taät ñi keøm:
+ Nang gan (30 – 60%)
+ ña nang tuïy (10%)
+ ña nang laùch (5%)
+ Nang trong tuyeán giaùp, buoàng tröùng, noäi maïc töû cung,
tuùi tinh, phoåi, naõo, tuyeán yeân, vuù, maøo tinh…
+ Phình maïch naõo (18 – 40%)
+ Phình ñoäng maïch chuû buïng
+ Toån thöông tim

U HỆ NIỆU
1. U THẬN
 Các loại u �ٳ�ận thường gặp nhất:
- Adenocarcinoma
- Embryoma
- Carcinoma bể �ٳ�ận
- Sarcoma
- Lyphoma
 Tuổi: 60 – 70 tuổi
 Yếu tố thuận lợi: hút thuốc lá, Von Hippel
Lindeau

 DẤU HIỆU XQUANG:
• Thận lớn khu trú
• Vôi hóa ác tính: thô , lấm tấm, không đều.
• Thận bị đẩy do u, xoay trục �ٳ�ận.
•Đẩy các cơ quan lân cận, xóa bờ cơ thắt lưng
• Đài �ٳ�ận bị chèn ép, đẩy, mất, cắt cụt.
• Bể �ٳ�ận biến đổi tương tự
• Ung thư �ٳ�ận hủy nhu mô �ٳ�ận nhiều hơn kén �ٳ�ận
cùng kích thước.
• Thận lớn nhưng vẫn còn đủ chức năng để thấy bể đài
còn lại

Carcinoma tế bào �ٳ�ận

 Carcinoma tế bào chuyển tiếp ( Transitional cell
carcinoma )
- Vị trí: 1/3 dưới (70%), 1/3 trên (15%)
-Dấu hiệu XQ:
+ HÌnh ảnh ly có chân hay còn gọi là dấu Bergman: dãn
niệu quản trên và dưới u.
 Carcinoma tế bào vảy
- Dấu hiệu XQ: chít hẹp, dày thành đài bể �ٳ�ận, dãn chỗ
nối bể - niệu quản.
U HỆ NIỆU
2. U NIỆU QUẢN

Ung thư tế bào chuyển tiếp lồi vào
lòng niệu quản

 Tỉ lệ: 3%
 Lâm sàng: đái máu
 Nguồn gốc biểu mô và không biểu mô.
 Dấu hiệu XQ: Hình khuyết trên UIV.
U HỆ NIỆU
3. U BÀNG QUANG

NHIỄM TRÙNG
1. VIÊM ĐÀI BỂ THẬN CẤP
- Gaây qua hai ñöôøng:
+ Nhieãm truøng ngöôïc doøng (E. Coli) 85%
+ Qua ñöôøng maùu (S. aureus) 15%
- Ña soá phuï nöõ 15 – 35 tuoåi
- 2% phuï nöõ mang thai
- Laâm saøng: soát, ñau hoâng
- Xeùt nghieäm: vi truøng trong nöôùc tieåu, baïch
caàu taêng trong maùu, muû trong nöôùc tieåu…

• Thường bình thường ( 75% )
•Thận lớn nhẹ khu trú hoặc lan tỏa
• Hệ đài bể �ٳ�ận xuất hiện yếu, có thể ứ nước bể �ٳ�ận và đoạn
trên niệu quản.
• Băng sáng dọc niệu quản ( thành vỏ cây )
• Có thể có khí ( do vi khuẩn tạo khí )

Viêm đài bể �ٳ�ận sinh hơi

- Laø vieâm thaän moâ keõ keøm vôùi traøo
ngöôïc baøng quang – nieäu quaûn.
- Thöôøng khôûi phaùt töø nhoû, thöôøng xaûy
ra ôû nöõ, 10 – 30% laø nguyeân nhaân cuûa
suy thaän maõn.
NHIỄM TRÙNG
2. VIÊM ĐÀI BỂ THẬN MẠN

• Kích thước �ٳ�ận giảm.
• Vài vùng mất nhu mô trên đài  co kéo làm dãn đài �ٳ�ận
• Sẹo 1 hoặc 2 bên ( thường ở cực �ٳ�ận )  bờ �ٳ�ận lõm

Viêm bể �ٳ�ận tiến triển
Kỳ đầu
Sau 2 năm
Sau 4 năm

Viêm đài bể �ٳ�ận mạn

- Do Mycobacterium tuberculosis laây qua ñöôøng
maùu töø nguoàn ngoaøi thaän, phaàn lôùn töø
phoåi.
- Khôûi phaùt 5 – 10 naêm sau lao sô nhieãm
- X quang ngöïc:
+ 35 – 50% bình thöôøng
+ 10% tieán trieån
+ 40 – 50% lao cuõ.
- Laâm saøng: tieåu nhieàu laàn, tieåu khoù, tieåu
ñeâm, caûm giaéc maéc tieåu thöôøng, tieåu
maùu …
- 10 – 20% bn khoâng coù trieäu chöùng laâm saøng
NHIỄM TRÙNG
3. LAO NIỆU

LAO THẬN
 Ổ nguyên nhiễm
 Ổ vỏ �ٳ�ận
 Ổ tủy �ٳ�ận
 Vỡ ra
 Tạo hang
 Mủ và BK lan tràn vào
nước tiểu

CHẤN THƯƠNG:
1. THẬN
- Chaán thöông kín hoaëc hôû
- Chaán thöông kín thöôøng nheï, töï laønh
- Thaän keøm nang, u , tröôùng nöôùc deã bò thöông toån
- 4 loaïi:
+ I : nheï (75 – 85%), daäp vaø raùch
+ II : naëng (10%) nöùt thaän, liên quan đài bể �ٳ�ận
+ III : traàm troïng (5%) toån thöông cuoáng maïch
maùu vaø vôõ thaän
+ IV : ñöùt lìa khuùc noái beå thaän – nieäu quaûn
- Ñieàu trò : I baûo toàn, III, IV phaãu thuaät khaån, II tuøy möùc
ñoä
- CT laø phöông phaùp choïn löïa ñaàu tieân, khaûo saùt ñöôïc
nhieàu cô quan

 Phim KUB: Gãy xương sườn, mấu ngang xương
sống..
 Phim UIV:
•Tụ máu trong �ٳ�ận
•Tụ máu dưới bao
• Rách
•Thận câm

Tổn thương cuống mạch máu/ chấn thương �ٳ�ận

Chấn thương �ٳ�ận T

 Đứt niệu quản gây thoát chất cản quang ra xung quanh.
CHẤN THƯƠNG:
2. NIỆU QUẢN

CHẤN THƯƠNG:
3. BÀNG QUANG
Gãy khung chậu kèm vỡ bàng quang

BỆNH LÝ MẠCH MÁU
HẸP ĐỘNG MẠCH THẬN
UIV ít có giá trị:
- Giảm kích thước �ٳ�ận toàn bộ.
- Giảm thể tích đài bể �ٳ�ận.
- Thận đồ bài tiết chậm.
- Vết ấn niệu quản do các mạch máu tuần hoàn bàng hệ

Hẹp động mạch �ٳ�ận

�ݺ�ߣ

Bài 4. X quang hệ niệu trường đại học nam cần thơ

Recommended

More Related Content

What's hot (20)

Similar to Bài 4. X quang hệ niệu trường đại học nam cần thơ (20)

Recently uploaded (18)

Bài 4. X quang hệ niệu trường đại học nam cần thơ