Ergonomi
Download as PPT, PDF1 like731 views
Ergonomi ve i fizyolojisi temel kavramlar脹
More Related Content
What's hot (20)
![Aula 1 intro ergonomia [modo de compatibilidade]](https://cdn.slidesharecdn.com/ss_thumbnails/aula1-introergonomiamododecompatibilidade-110805062415-phpapp02-thumbnail.jpg?width=560&fit=bounds)
Similar to Ergonomi (11)
Ergonomi
- 1. 掘檎赫或鰻或珂聴 Konunun genel amac脹 Kat脹l脹mc脹lar脹n, ergonomi ve i fizyolojisi konusunda temel kavramlar脹 bilmelerini ve iyerinde ergonomik d端zenlemeler ve 巽al脹ma ortam脹 tasar脹mlar脹 hakk脹nda bilgi sahibi olmalar脹n脹 salamakt脹r. 1
- 2. 掘檎赫或鰻或珂聴 renme hedefleri Bu dersin sonunda kat脹l脹mc脹lar; Ergonomiyi ve temel kavramlar脹n脹 tan脹mlar. Ergonomik risklerin etkilerini belirler. Ergonomik risklerin etkilerinin 旦nlenmesi konusunda yap脹lacak 巽al脹malar脹 a巽脹klar. 2
- 3. 掘檎赫或鰻或珂聴 Konunun alt bal脹klar脹 al脹ma yaam脹 ve ergonomi 聴 fizyolojisi Antropometri ve 巽al脹ma ortam脹 tasar脹m脹 Bilgi teknolojisine dayal脹 ergonomik d端zenlemeler 3
- 4. 掘檎赫或鰻或珂聴 G端venlik tekniine dayal脹 ergonomik d端zenlemeler Ofis ergonomisi 聴lgili mevzuat 4
- 5. 掘檎赫或鰻或珂聴 Giri G端n端m端zde 巽al脹ma ortam脹nda kar脹la脹lan tehlikelerin belirlenmesi ile olas脹 risklerin arat脹r脹lmas脹, kaza ve yaralanma oranlar脹n脹n d端端r端lmesi gibi t端m 聴 Sal脹脹 ve G端venlii konular脹, uygulamal脹 Ergonominin 巽al脹ma alan脹 i巽inde yer almaktad脹r. 5
- 6. 掘檎赫或鰻或珂聴 Ergonominin temel amac脹, insan yeteneklerini en iyi ekilde kullanarak onu en uygun ie yerletirmek ve performans脹n脹 en y端ksek d端zeye 巽脹karmakt脹r. Baka bir deyile maksimum performans脹 (verimlilik vb.) minimum insani maliyet (stres, kazalar vb.) ile elde etmektir. 6
- 7. 掘檎赫或鰻或珂聴 Burada insana ait 旦zelliklerin, bilgilerin, yeteneklerin ve becerilerin bilinmesi ve bunlara ait alt ve 端st s脹n脹rlar脹n belirlenmesi, insana yara脹r bir i d端zenlemesinin en 旦nemli deerlendirme 旦l巽端tleridir. 7
- 8. 掘檎赫或鰻或珂聴 Ergonomi, insan kabiliyet ve kapasitesine uygun i 巽evresi d端zenlemekle, dolay脹s脹yla, i巽i sal脹脹n脹n salanmas脹 ve i kazalar脹n脹n minimizasyonu salam脹 olmaktad脹r. 8
- 9. 掘檎赫或鰻或珂聴 Ergonomi Yunancada i anlam脹na gelen ergo ile yasalar anlam脹na gelen nomos kelimelerinden 端retilmitir. 9
- 10. 掘檎赫或鰻或珂聴 Ergonominin Yakla脹m脹 Hayat脹n insaniletirilmesi (insanc脹llat脹r脹lmas脹), insan kullan脹m脹 i巽in tasar脹m, 巽al脹ma ve yaam koullar脹n脹n insanla uyumlu hale getirilmesi, insanla ilgili eylerin tasar脹m脹nda bilginin uygulanmas脹. i yeri ve b端t端n elemanlar脹n脹n i巽iyle uyumu gibi ifadeler, g端n端m端ze kadar Ergonomiyi nitelemek i巽in haz脹rlanan tan脹mlar脹n en k脹salar脹 olarak verilebilir. 10
- 11. 掘檎赫或鰻或珂聴 Ergonominin ama巽 ve yakla脹m脹n脹n gerekli y旦nlerini birletiren ayr脹nt脹l脹 bir tan脹m isteyenler i巽in Chapanisden u tan脹m verilebilir: 11
- 12. 掘檎赫或鰻或珂聴 Ergonomi, 端retken, g端venli, rahat ve etkili insan kullan脹m脹 i巽in, insan脹n davran脹, yetenek, s脹n脹r ve dier 旦zellikleri hakk脹ndaki bilgileri ortaya 巽脹kar脹r ve bu bilgileri ara巽, makine, sistem, i ve 巽evre tasar脹m脹nda kullan脹r. Ergonomi, sistem yakla脹m脹n脹, insan ve makine aras脹ndaki ilikiye uygular (Chapanis, 1976). 12
- 13. 掘檎赫或鰻或珂聴 聴巽inin refah脹n脹, g端venliini, performans脹n脹 ve ayn脹 zamanda da i verimini art脹rmaya y旦nelen Ergonomi, iin insana uygun hale getirilmesi nde disiplinler aras脹 bir yakla脹m脹 tercih eder. 13
- 14. 掘檎赫或鰻或珂聴 Ergonomi i g旦ren ile i uyumunun salanmas脹d脹r (iin insana uyumu). Yani bir insan脹n kulland脹脹 makine ne kadar gelimi olursa olsun, eer insan- makine uyumu salanamam脹 ise bu iki eleman脹n oluturduu sistemden beklenen y端ksek performans脹n elde edilmesi m端mk端n deildir. 14
- 15. 掘檎赫或鰻或珂聴 oturulan sandalyenin rahat olmas脹 i巽in y端kseklii ne olmal脹d脹r?, al脹脹lan yerin s脹cakl脹脹 ve nemi ne olmal脹d脹r ki, 巽al脹an rahat ve verimli 巽al脹脹labilsin?, Yorgunluun en az d端zeye indirilebilmesi i巽in dinlenme aralar脹 nas脹l d端zenlenmelidir? t端r端 sorular脹n hemen hepsi Ergonomi biliminin ura alanlar脹n脹n yaln脹zca bir ka巽脹na iaret eder. 15
- 16. 掘檎赫或鰻或珂聴 Ergonominin a脹rl脹脹, insanla dorudan temas脹 olan 端r端nlerin tasar脹m脹nda bariz bir ekilde 旦n plana 巽脹kar. Bir 端r端nden s旦z edilirken kullan脹lan g端zel veya kullan脹l脹 gibi ifadeler, asl脹nda 端r端n端n Ergonomikliliini yans脹tmaktad脹r 16
- 17. 掘檎赫或鰻或珂聴 G端n端m端zde rekabetin 旦n plana 巽脹kt脹脹 piyasa koullar脹nda (AB standartlar脹nda CE iareti ile g旦sterilen) Ergonomik normlara uygunluk, 端retici a巽脹s脹ndan ka巽脹n脹lmaz bir zorunluluk halini alm脹t脹r. 17
- 18. ALIMA YER聴 DZENLEMEDE 掘檎赫或鰻或珂聴al脹ma sisteminin Ergonomik olmas脹 artlar脹: Yap脹labilirlik (iin biyolojik yetenek s脹n脹rlar脹 i巽inde olmas脹), Katlan脹labilirlik (iin s端rd端r端lebilir i baar脹m脹 performans- s脹n脹rlar脹 i巽inde olmas脹), Kabul edilebilirlik (iin sosyal s脹n脹rlar i巽inde bulunmas脹), Holan脹labilirlik (iin psikolojik beklentilere uygun olmas脹) Kendini ger巽ekletirebilirlik (bireysel olarak t端m yeteneklerin tatmin edilmesi) 18
- 19. ALIMA YER聴 DZENLEMEDE 掘檎赫或鰻或珂聴 聴in insana uyumunu salama 巽abalar脹nda temel 旦e olan Ergonomik al脹ma Yeri D端zenleme, be ana bal脹k alt脹nda incelenir: 1.Antropometrik a巽脹dan 巽al脹ma yeri d端zenleme, 2.Fizyolojik a巽脹dan 巽al脹ma yeri d端zenleme, 19
- 20. ALIMA YER聴 DZENLEMEDE 掘檎赫或鰻或珂聴 3. Psikolojik a巽脹dan 巽al脹ma yeri d端zenleme, 4. Enformasyon tekniine dayal脹 巽al脹ma yeri d端zenleme, 5. G端venlik tekniine (聴SG) dayal脹 巽al脹ma yeri d端zenleme. 20
- 21. Biyomekanik Biyomekanik, insan dokular脹n脹n 旦zellikleri ve mekanik streslere dokular脹n yan脹t脹 ne olacakt脹r sorusuyla ilgilenen aland脹r. 聴 makinesinde 巽al脹an kiilerin olas脹 zararlardan korunmas脹 i巽in kask, eldiven, maske vb kisisel koruyucu ekipman 端retimi biyomekanik destei al脹narak salan脹r. En iyi tan脹mlamalar脹ndan biri 1974 de Herbert Hetze taraf脹ndan dile getirilmitir; Biyomekanik, biyolojik sistemlerin bi巽im ve ilevlerinin m端hendislik y旦ntemleri kullan脹larak incelenmesidir 21
- 22. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Antropometri Her t端rl端 ara巽 ve gere巽 kullan脹c脹lar脹n脹n (ya ve cinsiyetlerine g旦re deiiklik g旦steren) boyut farkl脹l脹klar脹n脹 g旦zeterek (insan-巽evre i巽in ara kesit) tasar脹mlar脹 yapmak i巽in Antropometri biliminden yararlan脹l脹r. 22
- 23. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Yunanca antropos (insan) ve metikos (旦l巽端) s旦zc端klerinden oluan Antropometri, insan v端cut 旦l巽端lerinin belirlenmesi ve uygulanmas脹 ile uraan bir bilim dal脹d脹r. V端cut 旦l巽端leri bilimi olarak da adland脹r脹lan antropometri, 巽al脹ma (veya dinlenme) yeri dizayn脹n temelini oluturmaktad脹r. 23
- 24. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Bir alet, ABDli erkek n端fusun %90'脹na uygun tasarlanm脹sa, bu alet kabaca %90 oran脹nda Alman'a, %80 oran脹nda Frans脹z'a, %65 oran脹nda 聴talyan'a, %45 oran脹nda Japon'a, %25 oran脹nda Taylandl脹ya ve %10 oran脹nda Vietnaml脹ya uygundur. 24
- 25. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Bir 端r端n端n toplumdaki insanlar脹n t端m端ne uygun olacak boyutlarda 端retilmesi pratik olmad脹脹 gibi 巽ok da pahal脹d脹r. Bu sebeple 端r端nler kullan脹c脹lar脹n b端y端k bir b旦l端m端ne uygun olacak ekilde k端tlesel olarak 端retilmektedir. 25
- 26. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Antropometrik 巽al脹ma yerinden s旦z edilebilmesi i巽in, amaca g旦re belirlenmi bir 旦l巽端 aral脹脹nda, yani alt ve 端st s脹n脹rlar aras脹nda kalan 旦l巽端lere sahip kiilerin rahat巽a 巽al脹abilecei ekilde d端zenlenmesi gerekir. 26
- 27. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Bu 旦l巽端 aral脹脹n脹n farkl脹 bir amac脹n脹n bulunmad脹脹 durumlarda, % 5 ve % 95 s脹n脹rlar脹 aras脹nda kalan 旦l巽端leri kapsamas脹, dier bir ifadeyle antropometrik 旦l巽端lerin al脹nd脹脹 bireylerin en az脹ndan % 90脹n脹 i巽ine alan 旦l巽端leri kapsayacak ekilde 巽al脹ma yeri d端zenlemenin yeterli olabilecei d端端n端lmektedir. Bu % 90, en k端巽端k % 5 ile en b端y端k % 5i i巽ermez 27
- 28. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 28 ekil 2. al脹ma alanlar脹 ve ekipman脹 ad脹na bir dizi tavsiyeler i巽in temel olarak kullan脹lan ortalama bir erkek fig端r端
- 29. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Sonu巽ta, ergonomik i istasyonu tasar脹m脹 dorultusunda toplanan antropometrik veriler deerlendirilirken, hangi y端zde s脹n脹r脹n脹n (oran脹n脹n) kullan脹laca脹na iletme politikas脹 巽er巽evesinde karar verilir. 29
- 30. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 端nk端 dizayn (tasar脹m) aral脹脹 artt脹脹 zaman maliyette buna bal脹 olarak artar. rnein % 1-99 aras脹 verilere g旦re yap脹lan dizayn脹n maliyeti % 5-95 aras脹na oranla 巽ok daha fazlad脹r. 30
- 31. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 31 ekil 3. Direksiyon kullan脹m脹nda ortak rahatl脹k alan脹
- 32. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Statik (Yap脹sal) Antropometrik Veriler Bunlar bireyin statik (sabit) pozisyonlarda v端cut boyutlar脹n脹n 旦l巽端lmesi ile elde edilen verilerdir. l巽端mler ya tam olarak belirli bir anatomik yap脹dan bir dier anatomik yap脹ya, ya da uzayda sabit bir noktaya g旦re yap脹lmaktad脹r. 32
- 33. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Statik antropometrik verilerin yararlan脹ld脹脹 baz脹 alanlara 旦rnek olarak, mobilya boyutlar脹n脹n belirlenmesi ve giysi bedenlerinin alt ve 端st s脹n脹rlar脹n脹n ayarlanmas脹 say脹labilir. 33
- 34. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Dinamik (Fonksiyonel) Antropometrik Veriler Bu veriler sabit bir referans noktas脹na g旦re v端cudun bir b旦l端m端n端n hareketlerini tan脹mlayan verilerdir. Dinamik antropometri ile, 旦rnein ayakta duran bir kiinin ileriye doru ulaabilecei maksimum mesafenin verileri elde edilebilir. 34
- 35. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 35 ekil 8. Yatay d端zeyde uzanma mesafeleri ve 巽al脹ma alan 旦l巽端leri (cm)
- 36. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 聴 alan脹 hacmi, bir operat旦r端n etraf脹ndaki kolay veya zor (maksimum) ula脹labilen aland脹r. Dinamik antropometride elin hareketiyle taranabilen i alan脹 hacmi (dier ismiyle kullan脹c脹 denetimli hacim) tan脹mlanarak, panel tasar脹m脹nda kontrol d端melerinin optimum yerleimi salanabilir. 36
- 37. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Kuvvetsel Antropometrik Veriler Bu veriler insan v端cudu 端zerindeki y端klerin mekanik analizini yapmada kullan脹l脹r. V端cut, uzunluu ve k端tlesi bilinen, birbirine bal脹 b旦l端mlerden olumu bir b端t端n olarak kabul edilir. 37
- 38. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Bu tip 巽al脹malar esnas脹nda oluacak uygun pozisyonlar脹n tan脹mlanabilmesi i巽in, komu eklemlerin uygun a巽脹 dizileri de bulunmutur. Bu tan脹mlar sayesinde tasar脹mc脹lar i alan脹n neresinde hangi g旦stergelerin ve kontrol d端melerinin optimum olarak bulunaca脹n脹 belirler. 38
- 39. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Antropometrik 旦l巽端mlere ilikin tan脹mlamalar ve uygulama alanlar脹n脹n baz脹lar脹 unlard脹r: Boy uzunluu: Birey ba脹 dik, g旦zleri 旦n kar脹ya bakarken, yerden ba脹n en noktas脹na kadar olan dikey mesafe. Bu veri kap脹lar ve a巽脹kl脹klar脹n minimum y端ksekliini belirlemeyi salar. Genellikle kullan脹c脹 grubun %99luk deerleri kullan脹l脹r 39
- 40. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Omuz genilii: Her iki taraftaki deltoid kaslar aras脹ndaki maksimum mesafe. Veri, ekipman tasar脹m脹nda, koridor, t端nel ile kap脹 genilikleri ve a巽脹kl脹klar脹n belirlenmesinde, tiyatro ve toplant脹 salonlar脹nda, oturma yeri ile masa etraf脹ndaki oturma yerlerinin belirlenmesinde, oturma yeri arkal脹klar脹n脹n ve s脹ralar脹n tasar脹m脹nda ve giyeceklerin 旦l巽端lendirilmesinde kullan脹l脹r. 40
- 41. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Oturma y端kseklii: Birey dik durumda iken, oturma yerinin 端st y端zeyi ile ba脹n en y端ksek noktas脹 aras脹ndaki dikey mesafe. Veri, i巽 mekan d端zenlemelerinde, oturma pozisyonunda iken ekipmanlar脹n depoland脹klar脹 端nitelerin erimeye uygun olarak yerleiminde, engellerin, sarkan donan脹m malzemelerinin yerden y端ksekliklerinin saptanmas脹nda, oturma materyali arkal脹klar脹n脹n tasar脹m脹nda, yatak d端zenlemeleri ve donan脹m脹n yerden kazand脹racak ekilde dizayn edilmesinde kullan脹l脹r. %95lik deerin kullan脹lmas脹 daha uygundur 41
- 42. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME G旦z y端kseklii: Oturma yerinin 端st y端zeyinden g旦z端n d脹 kenar脹n脹n dikey mesafesi. Veri tiyatro, toplant脹 salonu, konferans salonu, televizyon ve dier i巽 mekanlar gibi kulak ve g旦ze hitap eden mekanlar脹n merkezi ve kolay g旦r端lebilecek ekilde tasar脹m脹nda, mutfak ekipmanlar脹n脹n, pencerelerin vb.nin yerleiminde kullan脹l脹r. %5likten %95lie kadar ya da daha y端ksek deer kullan脹larak uygun d端zenleme salanabilir 42
- 43. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Diz y端kseklii: Diz kapa脹n脹n orta noktas脹n脹n yerden dikey mesafesi. veri i巽 mekan d端zenlemelerinde, s脹ra, masa ve tezgah alt脹 a巽脹kl脹klar脹n脹n belirlenmesinde kullan脹l脹r. Dizaynda gerekli a巽脹kl脹脹 salamak i巽in % 95lik deer kullan脹l脹r. 43
- 44. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME El ula脹m mesafesi: Kollar脹n ileriye doru uzat脹ld脹脹nda ulaabilecei en uzun mesafe. al脹ma alanlar脹nda masa vb. mesafelerinin belirlenmesinde % 5lik deerler kullan脹labilir. 44
- 45. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 45 ekil 9. Statik antropometri 巽al脹malar脹nda kullan脹lan ayaktaki boyutlar
- 46. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Ayakta l巽端len Boyutlar 1 El Kavrama Y端kseklii 8 Dirsek Y端kseklii 2 Ba Y端kseklii 9 Bacak Y端kseklii 3 Yanda Kavrama 10 Bel Y端kseklii 4 G旦z Y端kseklii 11 El Kavrama Y端kseklii 5 Kal巽a Y端kseklii 12 Diz Y端kseklii 6 nde Kavrama 13 Ayak Bilei Y端kseklii 7 G旦端s Y端kseklii 14 Ayak Uzunluu 46
- 47. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 47 ekil 10. Statik antropometri 巽al脹malar脹nda kullan脹lan oturma halindeki boyutlar
- 48. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Oturarak l巽端len Boyutlar 1 Oturarak Yukar脹da Kavrama 11 Taban Kal巽a Mesafesi 2 Oturarak nde Kavrama 12 Ayakucu Kal巽a Mesafesi 3 Oturma Yerinden st Boy 13 Diz Kal巽a Mesafesi 4 Oturma Yerinden G旦z Y端kseklii 14 Oturma Derinlii 5 Oturma Yerinden Omuz Y端kseklii 15 Omuz Genilii 6 Oturarak Bel Y端kseklii 16 Oturarak Boy Y端kseklii 7 Oturarak Kal巽a Y端kseklii 17 Oturarak G旦z Y端kseklii 8 Dirsek Tutak Mesafesi 18 Oturma Yeri Genilii 9 Oturarak Diz Alt脹 Y端kseklii 19 Dirsekler Aras脹 Genilik 10 Oturarak Diz st端 Y端kseklii 48
- 49. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Antropometrik Tasar脹mda 聴statistiksel Uygulamalar 聴巽 (Minimum) l巽端ler 聴 yerinde i巽 旦l巽端lerin tespitinde, insan脹n s脹aca脹 en k端巽端k 旦l巽端ler i巽in en b端y端k v端cut (% 95 veya %99) esas al脹n脹r. rnein 旦renci s脹ralar脹n脹n alt脹nda dizlerin rahat edebilecei bir ortam gibi i巽 旦l巽端lerin tasar脹m脹nda 旦ncelik uzun boylu insanlar脹nd脹r Kap脹 y端ksekliinde erkek boyunun % 95 veya % 99luk deerleri, minimum y端kseklik olarak se巽ilirse, uzun insanlar da bu kap脹dan ge巽ebilir. 49
- 50. 1. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ANTROPOMETR聴K ALIMA YER聴 DZENLEME D脹 (Maksimum) l巽端ler D脹 (maksimum) 旦l巽端lerin tespitinde, i g旦renin erimesi gereken ilem alanlar脹 i巽in ele al脹nan 旦l巽端 aral脹脹nda en k端巽端k boyutlu kiinin de zorlanmadan ulaabilecei en b端y端k v端cut (% 5) 旦l巽端 olarak al脹n脹r. rnein, portmanto y端ksekliinin ayarlanmas脹nda 旦ncelik k脹sa boylu insanlar脹nd脹r. 50
- 51. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Fizyolojik a巽脹dan 巽al脹ma yeri d端zenlemenin amac脹, insan脹n etkilenmesi (zorlanmas脹) minimuma indirilerek insan 巽al脹mas脹n脹n daha iyi hale getirilmesine y旦neliktir. Bu amaca ulaabilmek i巽in aa脹daki hususlara edilmesi gerekir: 51
- 52. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 1. Ayn脹 performans脹n s端rekli s端rd端r端lebilmesi i巽in, kontraksiyon (hareket) h脹z脹 ile dinlenme molalar脹n脹n uyumu ayarlanmal脹d脹r. 2. Gerekli aral脹klarla i deiimi yap脹lmal脹 ve dinlenme molalar脹 verilmelidir. 3. A脹r iler daha kuvvetli kas gruplar脹na verilmelidir. 4. Doru duru pozisyonu se巽ilmelidir. 52
- 53. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME al脹ma Durular脹 ve D端zenlenmesi Otururken, y端r端rken ve ayakta dururken v端cudun nas脹l ta脹nmas脹 konusu 巽ok deikendir ve Post端r Bilimin konusudur. 聴 istasyonlar脹nda 巽al脹anlar faaliyetlerin t端r端ne dayal脹 olarak oturarak, ayakta veya her iki duruma ait 巽eitli post端rler sergilerler. 53
- 54. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Ergonomik a巽脹dan bak脹ld脹脹nda oturarak i g旦ren biri % 30 ayakta, ayakta i g旦rende % 30 oturarak i g旦rmelidir. al脹ma sisteminde gereksiz ayakta durmalara meydan verilmemeli, i巽i m端mk端n olduunca oturtulmal脹d脹r. 54
- 55. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 2. Ayakta yap脹lan 巽al脹ma elle yap脹lan vucut destei gerektiren a脹r ilere uygunken, oturarak 巽al脹ma dikkatli 巽al脹maya daha uygundur. 55
- 56. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 56 ok g端巽 gerektiren ve 巽ok fazla v端cut hareketi gerektiren iler i巽in ayakta 巽al脹ma alanlar脹 salanmal脹
- 57. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 3. Masada oturmak ya da ayakta durmak suretiyle ayn脹 i veya benzer iler yap脹ld脹脹 zaman (masaya ayarl脹) y端ksek oturakl脹 veya ayakl脹kl脹 d端zenek yararl脹d脹r. Ama yeterli bacak boluu olup olmad脹脹na dikkat etmek gerekir. 57
- 58. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 58 ekil 12. Ayn脹 ya da benzer ii ayakta ya da masada oturarak yapmak
- 59. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 59 T端m 巽al脹anlara m端mk端n olduunca ayakta ve oturarak 巽al脹ma alternatifleri sunulmal脹d脹r
- 60. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 4. Ayakta durma ve oturma aras脹nda d旦n端端m yapmak, uzun zaman periyodunda duruu muhafaza etmekten 巽ok daha iyidir. Bu daha az streslidir, yorgunluu azalt脹r ve morali y端kseltir. 60
- 61. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 61 ekil 14. Ayakta 巽al脹anlar脹n rahatlamas脹 sandalye ya da tabureyle desteklenebilir
- 62. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 62 ekil.15 Ayakta 巽al脹脹lan yerlerde sandalyelere oturarak 巽al脹mak dikkatli 巽al脹脹lmas脹 i巽in daha uygundur
- 63. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 5. Ellerle iin yap脹ld脹脹 yerlerdeki doru yer y端kseklii etkili ii kolaylat脹r脹r ve yorgunluu azalt脹r. ou i operasyonlar脹, en iyi dirsek hizas脹nda uygulan脹r. 聴 y端zeyi y端kseklii 巽ok y端ksekse, kollar y端ksekte tutulmak zorunda olduundan, boyun ve omuzlar tutulur ve ar脹r. 63
- 64. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 64 Dirsek seviyesinde yap脹lan 巽ou ite performans 巽ok iyi al脹n脹r
- 65. 2. 掘檎赫或鰻或珂聴DE F聴ZYOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME evre etkileri ve artlar脹 insan b端nyesine uyumlu hale getirilmeli; evre Etkileri (Fiziksel Risk Etmeleri) 聴klimlendirme G端r端lt端 Ayd脹nlatma Titreim Radyasyon Bas脹n巽 65
- 66. 3. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Psikolojik a巽脹dan 巽al脹ma yeri d端zenlemenin hedefi, 巽al脹ana kendisini tekd端ze bir 巽al脹mada uyaracak, motivasyonunu artt脹racak rahat bir 巽evre meydana getirmektir. Bu ekilde, 巽al脹ma yerinde d端zen ve g端venlik saland脹脹 gibi, 巽al脹ma performans脹n脹n artmas脹na da katk脹 verilmi olur. 66
- 67. 3. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Psikolojik 聴 Yeri D端zenleme Y旦ntemleri 1.M端zik Yay脹n脹 2.Renk D端zenlemeleri 3.Bitki ve 巽i巽ek yerletirme 67
- 68. 3. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 1. M端zik Yay脹n脹 Fabrikalarda, sabah saatlerinde 巽al脹nan m端ziin 端retimi yakla脹k % 4, 旦leden sonraki m端ziin de yakla脹k % 2,5 art脹rd脹脹 g旦zlemlenmitir. Bu konudaki 旦nemli nokta, m端zik t端r端n端n 端flemeli 巽alg脹lar olduu ve rahats脹zl脹k vermeyecek bir seviyede 巽al脹nm脹 olmas脹d脹r. 68
- 69. 3. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 2. Renk D端zenlemeleri al脹ma yerlerinde renk d端zenlemesinin 端巽 temel amac脹 bulunur: zel durum ve ara巽lar脹 (i ve makine par巽alar脹, 巽al脹ma y端zeyleri vb.) daha iyi belirlemek, Tehlikeleri ve korunma yollar脹n脹 belirlemek, al脹an脹n moralini y端ksek tutmak 69
- 70. 3. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Birbiriyle uyumlu kullan脹lan renkler, i g旦ren moralinin y端kselmesini salar. Yanl脹 renk uygulamalar脹 ise g旦z yorulmas脹n脹 ve dolay脹s脹yla yorgunluu netice verir. Ayr脹ca, ie kar脹 istei azalt脹r ve i kalitesini d端端r端r. 70
- 71. 3. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 71 izelge 8. Renklerin psikolojik etkileri Renk Uzakl脹k Etkisi S脹cakl脹k Etkisi Psikolojik Etkisi Mavi Uzak Souk Yat脹t脹r脹c脹 Yeil Uzak Souktan n旦tre ok yat脹t脹r脹c脹 K脹rm脹z脹 Yak脹n S脹cak Uyar脹c脹 Turuncu ok yak脹n ok S脹cak Uyar脹c脹 Kahverengi ok yak脹n N旦tr Uyar脹c脹 Meneke ok yak脹n Souk Sald脹rgan
- 72. 3. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME End端striyel Renk Kodlar脹 End端striyel tesislerde g端venlik i巽in renk kodlar脹 zorunludur. G端venlik renkleri olarak genelde k脹rm脹z脹, yeil veya sar脹 kullan脹l脹r. Genel g端venlik renkleri ve kullan脹m yerleri u ekilde 旦rneklenebilir: 72
- 73. 3. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME K脹rm脹z脹: Kontrast rengi beyaz ile birlikte bir tehlike, bir uyar脹 veya bir yasa脹 simgeler. Ate k脹rm脹z脹s脹, yang脹n gibi fiziksel tehlike arz eden ekipmanlar脹 belirtmek i巽in kullan脹l脹r. 73
- 74. 3. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Yeil: G端venlik hissini veren ve z脹t etkisinden dolay脹 bir tehlikenin sona erdiini belirten yeil (ve yeil-beyaz renk kombinasyonu), ilk yard脹m malzemelerinin, ila巽 depolar脹n脹n, kurtarma ara巽lar脹 rengi olarak kullan脹l脹r. 74
- 75. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Sar脹: Sinyal (uyar脹) etkisinden dolay脹, kontrast rengi siyah ile birlikte, 巽arpma, t旦kezleme, d端me ve s脹k脹脹p ezilme gibi fiziksel tehlikelerin bulunduu yerler ile makine ve ekipmanlar i巽in tatbik edilir. 75
- 76. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Turuncu: Canl脹 turuncu, kesme, yanma ve elektrik oku gibi kazalar脹n olabileceini anlatmak ve i巽inin dikkatini 巽ekmek i巽in, makinelerin hareket halindeki kesici ve vurucu k脹s脹mlar脹na, silindirlerin y端zeylerine, elektrik kumandalar脹na vb. tehlikeye sebep olabilecek yerlerde kullan脹l脹r. 76
- 77. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE PS聴KOLOJ聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Mavi: Parlak mavi, bozuk makine ve aletler i巽in uyar脹 niteliinde kullan脹l脹r. Siyah-Beyaz: D端zen ifadesini vermek i巽in yol ve ge巽itlerin trafiinde kullan脹l脹r. Mor: Radyasyon tehlikelerini ihbar etmek i巽in kullan脹l脹r. 77
- 78. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ENFORMAT聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 聴nsan, bir eye karar vermeden veya bir ii yapmak i巽in harekete ge巽meden 旦nce, mutlaka alg脹lama olay脹n脹 ger巽ekletirmesi gerekir. Bu alg脹laman脹n olabilmesi i巽in de gerekli ve yeterli enformasyonlar脹n al脹nmas脹 gerekmektedir. 78
- 79. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ENFORMAT聴K ALIMA YER聴 DZENLEME evreden gelen her t端rl端 enformasyonun al脹n脹脹 ise (istee bal脹 ya da bal脹 olmaks脹z脹n) g旦rme, iitme ve dokunma gibi duyu organlar脹 arac脹l脹脹yla oluur. al脹ma a巽脹s脹ndan 旦nem ta脹yan enformasyonlar脹n %90脹ndan fazlas脹 bu alg脹lama organlar脹 端zerinden ger巽eklemektedir. (Sadece g旦zler bilgi alg脹lamas脹n脹n %80-90n脹n脹 salar.) 79
- 80. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ENFORMAT聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Duyma yoluyla enformasyon alg脹lamada uyar脹lar en iyi ekilde akustik sinyaller arac脹l脹脹yla verilir. Bunun avantaj脹, insan脹n belli bir y旦ne bakmas脹na gerek kalmadan bu t端r sinyalleri alg脹layabilmesidir. Dolay脹s脹yla bu t端r bir enformasyon, 巽al脹an i巽in daha az dikkat ve daha az y端klenme demektir 80
- 81. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ENFORMAT聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Dokunma ve hissetme yoluyla enformasyon alg脹lama ise kumanda elemanlar脹 ve g旦stergelerin uyumlu hareket y旦nleri ve kumanda elemanlar脹n脹n bi巽im tasar脹m脹 yoluyla kolaylat脹r脹l脹r. Bu tasar脹m ve hareket y旦nlerinin insan脹n doas脹yla uyum i巽inde olmas脹 gerekir. 81
- 82. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ENFORMAT聴K ALIMA YER聴 DZENLEME rnein, bir cihaz脹n a巽ma-kapama olay脹n脹 ger巽ekletirmek i巽in tasarlanm脹 kumanda d端mesinde, a巽ma ilemi i巽in aa脹 veya saa doru 巽evirerek, kapama ilemi i巽in de yukar脹 veya sola doru 巽evirerek olmas脹 insan脹n doas脹yla uyumluluk g旦sterecektir. 82
- 83. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ENFORMAT聴K ALIMA YER聴 DZENLEME Enformatik alg脹lamada, duyu organlar脹n脹n d脹脹nda baka fakt旦rlerde vard脹r. Bunlar enformasyonun t端r端, duyu boyutu (ile ilgili nesnelerin yap脹, desen, renk, bi巽im, konum, nicelik vb.) ve bozucu etkenler (g旦z karmaas脹, yetersiz ayd脹nlatma, g端r端lt端 vb.) gibi fakt旦rlerdir. 83
- 84. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ENFORMAT聴K ALIMA YER聴 DZENLEME 聴nsan taraf脹ndan alg脹lanacak enformasyon say脹s脹, duyu organlar脹 performans yetenekleri ile ilikilidir. Duyu organ脹 performans脹ndaki d端端ler, insan脹n enformasyon alg脹lama ve bunlara tepki g旦sterme 旦zelliini zay脹flat脹r. Bu durumlarda dikkat younluu sorunu ortaya 巽脹kar. 84
- 85. 4. 掘檎赫或鰻或珂聴DE ENFORMAT聴K ALIMA YER聴 DZENLEME ok fazla enformasyonun olduu hallerde ise, yorgunluk ve muhtemelen duyu boyutu alg脹lamas脹n脹n kaybolmas脹 gibi sorunlarla kar脹la脹labilir. 85
- 86. 5. 掘檎赫或鰻或珂聴DE GVENL聴 ALIMA YER聴 DZENLEME G端venlik tekniine dayal脹 巽al脹ma yeri d端zenleme, kazadan korunmaya ve meslek hastal脹klar脹n脹 旦nlemeye y旦nelik b端t端n teorik ve pratik tasar脹m ilkelerinin g旦z 旦n端ne al脹nd脹脹 teknik 旦nlemleri kapsamaktad脹r. 86
- 87. 5. 掘檎赫或鰻或珂聴DE GVENL聴 ALIMA YER聴 DZENLEME Bu teknik 旦nlemler bir taraftan i g端venliini art脹rmay脹 ama巽larken, 旦te yandan 巽al脹anlar脹n sal脹k ve yaamlar脹n脹n korunmas脹na katk脹 salam脹 olur. 87
- 88. 5. 掘檎赫或鰻或珂聴DE GVENL聴 ALIMA YER聴 DZENLEME 聴 G端venlii konusundaki t端m 巽al脹malar, Ergonomi Bilimi nin alt脹nda deerlendirilir. Yani, i yerinin g端venlii, ancak t端m fiziksel, psikolojik ve sosyolojik 巽al脹ma artlar脹n脹n g端venli tasar脹m脹na ve dolay脹s脹yla insan performans ve kapasitesine uygun 巽al脹ma artlar脹n脹n salanmas脹na bal脹d脹r. 88
- 89. 5. 掘檎赫或鰻或珂聴DE GVENL聴 ALIMA YER聴 DZENLEME Dolay脹s脹yla 聴 Sal脹脹 ve G端venliinin salanmas脹, ortam脹n Ergonomik olup olmamas脹na bal脹d脹r. 89
- 90. Sorular 90
- 91. 91
- 92. 92
- 93. 93
- 94. 94