More Related Content
Similar to FIL 101 _ LECTURE 1 WIKA SA MAPAYANG LIPUNAN.ppt (20)
More from MechelleAnn2 (20)
Recently uploaded (20)
FIL 101 _ LECTURE 1 WIKA SA MAPAYANG LIPUNAN.ppt
- 1. WIKA WIKA
- 3. Ang wika ay buhay naglalarawan ng kultura ng bansa naglalantad ng saloobin ng tao.
- 4. BILINGGWAL taong marunong magsalita ng dalawang wika MONOLINGGWAL isang wika lamang ang alam ng isang tao. POLIGLOT mahigit sa tatlong wika ang ginagamit ng isang tao LINGGWISTIKA maagham na pag-aaral ng wika LINGGWISTA taong nag-aaral ng wika WIKANG KOLOKYAL isang istandard na anyo ng Wikang Pambansa na sinasalita sa pribado at semi- official na mga kalagayan ng mga taong may pinag-aralan WIKANG PAMBANSA isang wikang ginagamit sa pulitikal, sosyal at kultural na aspeto ng pamumuhay, nagpapakita na ang isang wika ay nagsisilbi sa buong
- 5. Paano Nagsimula ang Wika? 1. 1. Ehipto Ehipto Haring Psammatichos sadyang natututunan ang wika 2. 2. Charles Darwin Charles Darwin Origin of Language sinasabi niyang ang pakikipagsapalaran ng tao para mabuhay ang nagturo sa kanila upang makalikha ng wika. 3. 3. Plato Plato -- nabuo ang wika ayon sa batas ng pangangailangan 4. 4. Siyentipiko Siyentipiko Homo Sapiens unggoy tayo ay nagmula sa unggoy kung kayat ang tunog na nalilikha ng unggoy ang siyang pinagmulan ng wika. 5. 5. Rene Descartes Rene Descartes ayon sa kanya, mas mataas ang antas ng tao kaysa sa hayop kung kayat ang wika ang nagpapatunay na ang tao ay kakaiba.
- 6. PINAGMULAN NG WIKA PINAGMULAN NG WIKA Tore ng Babel Tore ng Babel Genesis 11:1-9 Teoryang Bow-wow Teoryang Bow-wow -- nagsimula sa panggagaya ng mga tunog na nalilikha ng mga hayop hal. Kahol ng aso Teoryang Dingdong Teoryang Dingdong -- tunog ng mga bagay-bagay sa ating kapaligiran na pinaniniwalaang may sariling tunog. Hal. Tunog ng kampana
- 7. PINAGMULAN NG WIKA PINAGMULAN NG WIKA Teoryang Pooh-pooh Teoryang Pooh-pooh - ang unang mga salita na namutawi sa bibig ng mga sinaunang tao ay mga salitang nagsasaad ng matinding damdamin bunga ng pagkatakot, sakit, labis na katuwaan o kalungkutan. Teoryang Yo-he-ho Teoryang Yo-he-ho -- nagsimula ang wika sa indayog ng awitin ng mga taong nagtatrabaho nang sama-sama Teoryang Yum-yum Teoryang Yum-yum - nagmula sa pagkumpas ng maestro ng musika
- 8. TUNGKULIN NG TUNGKULIN NG WIKA WIKA Ferdinand Sausure Ferdinand Sausure-- isang functionalist mas kailangan pagtuunan ng pansin ang anyo at paraan ng wikang ginagamit, subalit sa katunayan, ang kahulugan ng sinasabi ng nagsasalita ay nakasalalay sa paraan at anyo ng pagsasalita. ang bawat salitang ginagamit ay makabuluhan at magkakaugnay.
- 9. Emile Durkheim (1985) Emile Durkheim (1985) Ama ng Makabagong Sosyolohiya ang lipunan ay nabubuo sa pamamagitan ng mga taong naninirahan sa isang pook o lokalidad at ang bawat isa ay may kani-kaniyang papel na ginagampanan. Ang tao ay nabubuhay, nakikipagtalastasan at nakikisama sa lipunang kinabibilangan niya.
- 10. Ayon kay Jakobson (2003) may anim na paraan na Ayon kay Jakobson (2003) may anim na paraan na paggamit ng wika paggamit ng wika 1. 1. Pagpapahayag ng Damdamin ( Emotive) Pagpapahayag ng Damdamin ( Emotive) -- palutangin ang karakter ng nagsasalita. 2. 2. Paghihikayat (conative) Paghihikayat (conative) -- ginagamit ang wika upang mag-utos, manghikayat o magpakilos 3. 3. Pagsisimula ng pakikipag-ugnayan Pagsisimula ng pakikipag-ugnayan (Phatic) (Phatic) -- panimula sa isang usapan o pakikipag-ugnayan sa kapwa.
- 11. Ayon kay Jakobson (2003) may anim na paraan na Ayon kay Jakobson (2003) may anim na paraan na paggamit ng wika paggamit ng wika 4. 4. Paggamit bilang Sanggunian Paggamit bilang Sanggunian (referential) (referential) -- nagsimula ang wika sa indayog ng awitin ng mga taong nagtatrabaho nang sama-sama 5. Pagbibigay ng Kuro-kuro (metalingual) -- ginagamit ang wika sa pamamagitan ng pagbibigay ng komentaryo sa isang kodigo o batas. 6. 6. Patalinghaga (poetic) Patalinghaga (poetic)
- 12. Ayon kay M.A.K. Halliday (1973) Ayon kay M.A.K. Halliday (1973) 1. 1. Pang-instrumental Pang-instrumental -- tugunan ang pangangailangan 2. 2. Panregulatori Panregulatori -- pagkontrol ng ugali o asal ng tao hal. Pagbibigay ng direksyon 3. 3. Pang-interaksyon Pang-interaksyon -- paraan ng pakikipagtalakayan ng tao sa kanyang kapwa. 4. 4. Pampersonal Pampersonal -- pala-palagay o kuro-kuro; talaarawan at jornal 7 Tungkulin ng Wika Explorations in the functions of Language
- 13. Ayon kay M.A.K. Halliday (1973) Ayon kay M.A.K. Halliday (1973) 1. 1. Pang-imahinasyon -- Pang-imahinasyon -- malikhaing guni-guni ng isang tao sa paraang pasulat o pasalita. 2. 2. Pang-heuristiko Pang-heuristiko -- pagkuha p paghahanap ng impormasyon hal. Pag-iinterbyu,pakikinig sa radyo 3. 3. Pang-impormatibo Pang-impormatibo -- pagbibigay ng impormasyon sa paraan pasulat o pasalita hal. Ulat, pamanahunang tesis, panayam at pagtuturo. 7 Tungkulin ng Wika Explorations in the functions of Language
- 15. HENRY GLEASON
- 16. Masistemang Masistemang balangkas balangkas Lahat ng wika sa daigdig ay sistematikong nakasaayos sa isang tiyak na balangkas. Lahat ng wika ay nakabatay sa tunog. Ponema tawag sa makabuluhang tunog Ponolohiya makaagham na pag-aaral ng mga tunog Morpema pinakamaliit na yunit ng salita Morpolohiya pag-aaral ng morpema
- 17. Sinasalitang tunog Sinasalitang tunog Bawat wika ay may kanya-kanyang set ng mga makahulugang tunog o ponema. Makahulugan ang isang tunog sa isang wika kapag ito ay nagtataglay ng kahulugan o di kayay may kakayahang makapagbago ng kahulugan ng isang morpema o salita.
- 18. Pinipili at isinasaayos Pinipili ang wikang ating gagamitin upang tayoy maunawaan ng ating kausap. Samantala upang maging epektib ang komunikasyon, kailangang isaayos natin ang paggamit ng wika.
- 19. Arbitraryo Arbitraryo Ang isang taong walang ugnayan sa isang komunidad ay hindi matututong magsalita kung paanong ang mga naninirahan sa komunidad na iyon ay nagsasalita sapagkat ang esensya ng wika ay panlipunan. Kakaiba
- 20. Ginagamit Ginagamit Ang wika ay kasangkapan sa komunikasyon at katulad ng iba pang kasangkapan, kailangang patuloy itong ginagamit.
- 21. Nakabatay sa Nakabatay sa kultura kultura Nagkaiba-iba ang mga wika sa daigdig dahil sa pagkakaiba-iba ng mga kultura ng mga bansa at mga pangkat. Halimbawa: Ice formations (Ingles) = yelo at nyebe (Filipino) Rice (ingles) = palay, bigas, kanin, tutong,lugaw
- 22. Nagbabago Dinamiko ang wika. Hindi ito maaring tumangging magbago. Ang isang wika ay maaring nadaragdagan ng mga bagong bokabularyo. Bunga ng pagiging malikhain ng mga tao, maring sila ay nakakalikha ng mga bagong salita. Halimbawa nito ay mga salitang balbal, pangkabataan, pamprodukto.
- 23. Mga Antas ng Wika 1. Salitang Pabalbal- Ito ang pinakamababang antas ng wika. Sinasalita rin ito ng mga taong walang pinag-aralan. Tinatawag din itong pangkanto o kalokohang salita. Hal. erpats, parak, chimay, yosi, syota atbp.
- 24. 2. Salitang Panlalawigan- ito ang mga salitang kilala o higit na ginagamit ng mga tao sa isang partikular na pook na gaya ng probinsiya. Hal: itlog ebun maganda napintas pangga - mahal
- 25. 3. Salitang Kolokyal Ito ang ginagamit sa pang- araw-araw na pakikipag-usap. Hal. mayroon- meron aray ko rayko nasaan- asan
- 26. 4. Salitang Pambansa o Lingua franca ito ang mga salitang kilala o higit na ginagamit sa pook na sentro ng sibilisasyon at kalakalan.Ito ang pinaghalong Tagalog at English. Hal: Can I make tusok the bola-bola?
- 27. 5. Salitang Pang-edukado ito ang wikang may pinakamataas na uri sapagkat mabisa ito sa pakikipagtalastasan. Ginagamit sa paaralan, kolehiyo, unibersidad. Hal: teknikal at siyentipikong salita
- 28. 6. Salitang Pampanitikan- Ito ang uri ng wikang ginagamit ng mga manunulat ng tula, kuwento at iba pang kauri nito.Ginagamitan ito ng mga idyoma at tayutay. Hal: Butas ang bulsa ni Miguel sa dami ng kanyang binayaran. Di- mahulugang karayom konsiyerto ni Regine.
- 29. BATAS NG WIKA
- 30. 1. Artikulo 14, seksyon 3 ng Saligang Batas (1935) Ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang wikang pambansa na nababatay sa isa sa mga umiiral na wika 2. Batas Komonwelt Blg. 184 (1936) -- Lumikha ng isang lupon at itinakda ang mga kapangyarihan nito kabilang na rito ang pagpili ng isang katutubong wika na siyang pagbabatayan ng wikang pambansa.
- 31. 3. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 (1937) Ipinahayag na ang Tagalog ang siyang magiging batayan ng wikang pambansa ng Pilipinas. 4. Kautusang Tagapagpanaganap Blg. 263 (1940) Nagbigay ng pahintulot sa pagpapalimbag ng isang diksyunaryo at ng balarila ng wikang pambansa at itinagubilin din ang pagtuturo ng wikang pambansa sa mga paaralan, pambayan man o pampubliko.
- 32. 5. Batas Komonwelt Blg. 570 (1976) Pinagtibay na ang wikang pambansa ng Pilipinas ay maging isa sa mga ofisyal na wika ng bansa. 6. Proklama Blg. 12 (1954) Nilagdaan ng Pangulong Magsaysay ang batas na nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wika simula Marso 29 hanggang Abril 4 ayon sa mungkahi ng Surian ng Wikang Pambansa. 7. Proklama Blg. 186 (1959) Nilagdaan ng Pangulong Magsaysay at sinusugan ang Proklama Blg. 12; s 1954. Itinakda ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika simula ika 13 ng Agosto hanggang 19 taon-taon.
- 33. 8. Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 (1957) Nilagdaan ni Kalihim Jose Romero at itinagubilin na kailanman at tinutukoy ang wikang pambansa, ang salitang Pilipino ang itatawag. 9. Kautusang Pangkagawaran Blg. 24 (1962) Nilagdaan ni Kalihim Alejandro Rosec at iniutos na simula sa Taong-Aralan 63-64, ang mga sertifiko at diploma ng pagtatapos ay ipalilimbag sa Wikang Pilipino. 10.Kautusang Tagapagpaganap Blg.60 (1963) Nilagdaan ng Pangulong Macapagal ang pag-uutos na awitin ang Pambansang Awit ng Pilipinas sa titik nitong Pilipino.
- 34. 11. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 (1967) Nilagdaan ng Pangulong Marcos at itinadhana na ang lahat ng edipisyo, gusali at tanggapan ng pamahalaan ay pangangalanan sa Pilipino. 12. Memorandum Sirkular Blg. 96 (1967) -- Nilagdaan ni Kalihim Rafael Salas at ipunag-utos na ang mga letterheads ng mga tanggapan at pamahalaan ay isulat sa Pilipino. 13.Memorandum Sirkular 199 (1968) Itinagubilin ang pagbuo ng seminar sa Pilipino ng mga kawani ng pamahalaan. Ang seminar ay idaraos ng Surian ng Wikang Pambansa sa ibat ibang pook panlinggwistika ng kapuluan.
- 35. 14.Kautusang Taganapagpaganap Blg. 187 (1969) -- Nilagdaan ng Pangulong Marcos at inutos sa lahat ng kagarawan, kawanihan, tanggapan at iba pang sangay ng pamahalaan na gamitin ang wikang Pilipino hanggat maaari sa Linggo ng Wikang Pambansa at pagkaraan man sa lahat ng ofisyal na transakyan at komunikasyon. 15.Memorandum Sirkular Blg. 384 (1970) -- Ipinalabas ni Kalihim Tagapagpaganap Alejandro Melchor ang pagtatalaga ng may kakayahang tauhan upang mamahala sa lahat ng komunikasyon sa Filipino sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan at iba pang sangay ng pamahalaan.
- 36. 16.Kautusang Tagapagpaganap Blg. 304 (1971) Nilagdaan ng Pangulong Marcos ang pagpapanauli sa dating kayarian ng Surian ng Wikang Pambansa at nililiwanag ang mga kapangyarihan at tungkulin nito. 17.Atas ng Pangulo Blg. 73 (1972) -- Nilagdaan ng Pangulong Marcos at nag-atas ng Surian ng Wikang Pambansa na isalin ang Saligang Batas sa mga wikang sinalita ng may limampung libong mamamayan alinsunod sa provisyon ng Saligang Batas, Artikulo XV, seksyon 3.
- 37. 18.Artikulo XV, Seksyon 3 (1973) -- Ang pambansang asemblea ay dapat gumawa ng hakbang sa pagpapaunlad at formal na adapsyon ng panlahat na wikang pambansa na makikilalang Filipino. 19.Kautusang pangkawagaran Blg. 25 (1974) Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel ang pagpapatupad sa patakarang Edukasyong Bilinggwal sa mga paaralan. 20.Artikulo XIV, seksyon 3 (1987) -- Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at iba pang mga wika. seksyon 6midyum ng opisyal na komunikasyon seksyon 7 wikang opisyal ng pilipinasFilipino; wikang pantulong sa mga rehiyonpantulong sa pagtuturo.
- 38. 21.Kautusang Blg. 52 Pinalabas ni Kalihim Lourdes Quisumbing ang pag-uutos sa wikang Filipino bilang wikang panturo sa lahat ng antas sa paaralan kaalinsabay ng Ingles. 22.Kautusang Pangkagawaran Blg. 21 (1990) Iniutos ni Kalihim Isidro Carino na gamitin ang wikang Filipino sa pagbigkas ng panunumpa ng katapatan sa Saligang batas at sa bayan natin.
- 39. 23.Proklama blg. 1041 (1997) Nilagdaan at ipinalabas ng Wikang ng taun-taon sa ibat ibang sangay at tanggapan ng pamahalaan at sa mga paaralan. 24.Praymer sa Revisyon ng Ortografiyang Filipino (2001) Inilabas ng Komisyon ng Filipino ang Revisyon sa mga tuntunin ng Ortografiyang Filipino tungo sa istandardisasayon at intelektwalisasyon ng wikang pambansa.
- 40. Dahilan kung bakit Tagalog 1. Mas marami ang nakapagsasalita at nakauunawa. 2. Mas madaling matutuhan ang Tagalog, kung ano ang bigkas ay siyang sulat. 3. Tagalog ang ginagamit sa Maynila. 4. May historikal na basehan ito ang wikang ginamit sa himagsikan na pinamunuan ni Andres Bonifacio. 5. May mga aklat na panggramatika at diksyunaryo ang wikang Tagalog.