2. Canlıların, canlılık özelliğini gösteren en küçük yapı birimine
“Hücre” denir. Hücreyi ilk keşfeden kişi Robert Hooke kabul
edilir.
Bir hücre temelde 3 kısımdan oluşur;
1- Hücre Zarı
2- Sitoplazma
3- Çekirdek
Mikroskop Altında Soğan HücreleriMikroskop Altında Ağız İçi Epitel Hücreleri
3. Not: Canlıların büyük çoğunluğu birçok hücreden oluşsa da sadece tek bir
hücreye sahip canlılarda vardır. Ör; amip, öglena, bakteri vs. bunlardan
bazılarıdır.
Amip, öglena gibi tek hücrelilerin kalıtsal bilgileri (DNA) çekirdeklerinde
bulunur. Fakat bakteriler gibi çekirdeği olmayanlarda kalıtsal bilgi
sitoplazmada dağınık halde bulunur.
4. 1. HÜCRE ZARI
Hücre içindeki çekirdek ve sitoplazmanın dışarıya dağılmasını
engelleyen, hücreyi dış kısımdan saran bir zardır.
Hücreye şekil verir.
Yapısında karbonhidrat, protein ve yağ bulunur.
Hücreye madde giriş-çıkışını “Por” delikçikleriyle kontrol eder
Hücreyi dış etkilere karşı korur.
Seçici geçirgen bir özelliğe sahiptir.
5. 2. SİTOPLAZMA
Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran, yarısaydam , yumurta akı
kıvamında bir sıvıdır.
Canlılık olaylarının (üreme, boşaltım, sindirim, enerji üretimi )
gerçekleştirildiği yerdir.
Sitoplazma içerisinde, hayati olayları gerçekleştiren “organeller” bulunur.
6. 3. ÇEKİRDEK
Hücreyi yöneten merkezdir.
Çift katlı bir zara sahiptir. Zarında porlar bulunur.
Hücrenin kalıtım maddesi olan DNA’yı taşır.
Çekirdeğin içinde aynı zamanda “çekirdekçik” bulunur. Çekirdekçik sayısı
her hücrede farklı olabilir.
7. * HÜCRE DUVARI (ÇEPERİ)
Sadece bitki hücrelerinde bulunur.
Hücreye sertlik ve diklik kazandırır.
Üzerinde porlar bulunur.
Cansızdır ve seçici geçirgen özelliği yoktur.
Yapısında selüloz bulunur.
8. ORGANELLER
1. RİBOZOM: Virüsler hariç tüm canlı
hücrelerde bulunur. Protein üretimi yapar.
2. SENTROZOM: Sentroillerden oluşur.
Sadece hayvan hücresinde bulunur. Hücre
bölünmesi sırasında iğ ipliklerinin oluşmasını
sağlar.
9. 3. ENDOPLAZMİK RETİKULUM: İlkel hücreler hariç tüm hücrelerde
bulunur. Kanal sisteminden oluşur ve bu kanallardan madde taşınması
sağlanır.
10. 4. GOLGİ AYGITI: Salgı üretilmesi ve
bunların depolanmasını sağlar. Salgı yapan
ter bezleri,tükürük bezleri ve süt bezleri
gibi bez hücrelerinde bol miktarda bulunur.
5. KOFUL: Hayvan hücrelerinde küçük ve
çok, bitki hücrelerin de büyük ve azdır.
Kısaca görevi depo etmektir.
11. 6. LİZOZOM: Hücre içi sindirimde görevlidir. Yaşlanmış organelleri ,
besinleri, hücreye giren yabancı madde ve mikropları sindirir.
12. 7. MİTOKONDRİ: Çift zarla çevrilidir ve hücrenin enerji santralidir.
Çok çalışan organlarda sayısı fazladır.
Ör; Beyin, Kas, Kalp, Karaciğer…
13. 8. PLASTİDLER: Sadece bitki hücrelerinde
bulunurlar.
3 çeşittir;
a. Kloroplast: İçerisinde Klorofil bulunur ve
bitkiye yeşil renk verir. Yapraklara renk verir.
Fotosentez yapar.
b. Kromoplast: Yeşil dışındaki renkleri verir.
Meyveye renk verir.
c. Lökoplast: Renksizdir. Kök kısmında bulunur.
Not: Tüm plastidler birbirine dönüşebilir.
18. HAYVAN HÜCRESİ BİTKİ HÜCRESİ
- Hücre çeperi yoktur - Hücre çeperi vardır
- Plastidler bulunmaz - Plastidler bulunur
- Kofullar küçük ve çok sayıdadır - Kofullar büyük ve az sayıdadır
- Genellikle yuvarlak şekildedir - Genellikle dikdörtgen şekildedir
- Sentrozom bulunur - Sentrozom bulunmaz
20. HÜCRE’ler bir araya gelerek DOKU’ları,
Dokular bir araya gelerek ORGAN’ları,
Organlar bir araya gelerek SİSTEM’leri,
Sistemler bir araya gelerek ORGANİZMA’yı oluşturur.