ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Landschap en landbouw

•
•
T
tinevandevijvere
1 of 30
OPKOMST VAN HANDEL EN AMBACHT DIE DE BASIS LEGDE VOOR HET HERLEVEN VAN EEN AGRARISCH URBANE SAMENLEVING Kenmerkend aspect 4a De tijd van steden en staten
TIJDVAK 4 Tijd van steden en staten Andere namen voor deze tijd: Hoge en Late Middeleeuwen 4.1 Opkomst van handel en ambacht 4.2 Steden met stadsrecht 4.3 Strijd tussen kerk en staat 4.4 De kruistochten 4.5 Het begin van staten Het pictogram: Op de achtergrond het interieur van een stedelijke kathedraal. Op de voorgrond een stadspoort, symbool van onafhankelijkheid van steden. Kerk en staat in de stad. Dit tijdvak hoort bij de MIDDELEEUWEN
Inhoud van de presentatie  Vroege Middeleeuwen  Groei van de bevolking en opkomst ambachten  Opleving van de handel  Een stad als voorbeeld  Relatie met andere kenmerkende aspecten  VOGGP
De vroege Middeleeuwen  Zelfvoorzienende agrarische samenleving •Wonen en werken in kleine nederzettingen. •Economisch leven concentreerde zich op de domeinen van groot- grondbezitters.
Onveiligheid  Plunderingen van Noormannen Geen centrale overheid die zorg droeg voor orde en veiligheid
GROEI VAN DE BEVOLKING:  Van het einde van het West-Romeinse Rijk tot het jaar 1000: - Economie stagneerde, handel en ‘industrie’ kwijnde weg, bevolkingsgroei is er niet.  Adalbert van Laon: “ Zij die bidden, zij die vechten en zij die ploegen.” Andere mogelijkheden waren er niet. Geen handelaren, geen ambachtslieden.  Herstel toe te schrijven aan: - verbetering van de landbouw, de grotere veiligheid en politieke stabiliteit.
BEVOLKINGSGROEI
TECHNOLOGISCHE VERNIEUWINGEN 950-1300  Zaaizaadfactor was 1: 2,5  Nauwelijks metalen landbouwwerktuigen (ijzer was schaars)  Verbeterde ploeg:  Oude type aratrum (haakploeg), geschikt voor lichte gronden.  Nieuwe type carruca (keerploeg), wel geschikt voor natte kleigrond.  Wel bekend uit oudheid, maar pas goed verspreid in middeleeuwen
RISTERPLOEG
DRIESLAGSTELSEL WintergranenWintergranen die in de winterdie in de winter groeien op veldgroeien op veld (rogge en(rogge en tarwe)tarwe) Na oogst in lateNa oogst in late zomer:zomer: stoppelweidestoppelweide ZomergranenZomergranen (gerst en haver)(gerst en haver) Na oogst inNa oogst in vroege zomer:vroege zomer: stoppelweidestoppelweide BraakperiodeBraakperiode
Landschap en landbouw
ROTATIESCHEMA Jaar 1Jaar 1 WW ZZ BB Jaar 2Jaar 2 BB WW ZZ Jaar 3Jaar 3 ZZ BB WW
ONTGINNEN
OPKOMST AMBACHTEN
Opleving van de handel  Toenemende veiligheid  Hoge edelen probeerden de rust en veiligheid te herstellen  Godsvredebeweging “Pax Dei” en “Treuga Dei”  Einde aan de invallen van de Noormannen
 Opbloei van de handel  Italiaanse steden  Vlaamse lakennijverheid
 Jaarmarkten  Plaatselijke markten in dorpen  Regionale markten  Jaarmarkten in de Champagne  Plaatselijke graven stimuleerden bedrijvigheid  Verbinding tussen Vlaamse en Italiaanse handelaren  12 eeuw
 Efficiëntere organisatie van de handel  Wisselbrieven  Beter en veiliger betalingsmiddel  Kredietverlening  Overwinnen van een morele drempel  Ontstaan van het bankwezen  Wederzijdse bescherming tussen kooplieden en het afdwingen van gunstige voorwaarden  Organiseren van kooplieden in gilden / compagnieën  Voorbeeld van een organisatie:
Duitse Hanze  Samenwerkingsverband tussen handelaren en steden  Doel: Uitbreiden en beschermen van de handel  Noord- en Oostzee
 Simon van Utrecht  Kapitein in dienst van de Hanze  Voerde het bevel over de vloot die piraterij bestreed  Werd ereburgemeester van Hamburg  Heeft Klaus Störtebeker gevangen genomen
DE HANZESTAD ZUTPHEN ALS VOORBEELD
STEDELIJKE AUTONOMIE GROEIT ALS GEVOLG VAN CENTRALISATIEPOLITIEK Stadsrecht = de schriftelijke vastlegging van alle bestaande afspraken en voorrechten tussen kooplieden en stadheer (‘bezegeling’)
Landschap en landbouw
Landschap en landbouw
Landschap en landbouw
JAKOBFUGGER
GODRIC OF FINCHALE
STADSRECHT ‘S-HERTOGENBOSCH (1196)
Relatie met andere kenmerkende aspecten  Kenmerk 1c: Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen  Kenmerk 3c: De vervanging van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur georganiseerd via het hofstelsel en horigheid  Kenmerk 4b: De opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid van steden  Kenmerk 5a: Het begin van de Europese overzeese expansie
Literatuurlijst  H.P.H. Jansen: Geschiedenis van de Middeleeuwen. 10e druk 1995  M. van Riessen, F. Rovers en A. Wilschut: Oriëntatie op geschiedenis  D.E.H. de Boer, M. Boone en W. Hessing: Delta 1, De Middeleeuwen 300 tot 1500  István Bejczy: Een kennismaking met de middeleeuwse wereld. 2e druk 2004  Ben Speet: De tijd van steden en staten. 2008  Memo, Sprekend Verleden, Werkplaats en Feniks  www.wikipedia.org

More Related Content

Landschap en landbouw

  • 1. OPKOMST VAN HANDEL EN AMBACHT DIE DE BASIS LEGDE VOOR HET HERLEVEN VAN EEN AGRARISCH URBANE SAMENLEVING Kenmerkend aspect 4a De tijd van steden en staten
  • 2. TIJDVAK 4 Tijd van steden en staten Andere namen voor deze tijd: Hoge en Late Middeleeuwen 4.1 Opkomst van handel en ambacht 4.2 Steden met stadsrecht 4.3 Strijd tussen kerk en staat 4.4 De kruistochten 4.5 Het begin van staten Het pictogram: Op de achtergrond het interieur van een stedelijke kathedraal. Op de voorgrond een stadspoort, symbool van onafhankelijkheid van steden. Kerk en staat in de stad. Dit tijdvak hoort bij de MIDDELEEUWEN
  • 3. Inhoud van de presentatie  Vroege Middeleeuwen  Groei van de bevolking en opkomst ambachten  Opleving van de handel  Een stad als voorbeeld  Relatie met andere kenmerkende aspecten  VOGGP
  • 4. De vroege Middeleeuwen  Zelfvoorzienende agrarische samenleving •Wonen en werken in kleine nederzettingen. •Economisch leven concentreerde zich op de domeinen van groot- grondbezitters.
  • 5. Onveiligheid  Plunderingen van Noormannen Geen centrale overheid die zorg droeg voor orde en veiligheid
  • 6. GROEI VAN DE BEVOLKING:  Van het einde van het West-Romeinse Rijk tot het jaar 1000: - Economie stagneerde, handel en ‘industrie’ kwijnde weg, bevolkingsgroei is er niet.  Adalbert van Laon: “ Zij die bidden, zij die vechten en zij die ploegen.” Andere mogelijkheden waren er niet. Geen handelaren, geen ambachtslieden.  Herstel toe te schrijven aan: - verbetering van de landbouw, de grotere veiligheid en politieke stabiliteit.
  • 8. TECHNOLOGISCHE VERNIEUWINGEN 950-1300  Zaaizaadfactor was 1: 2,5  Nauwelijks metalen landbouwwerktuigen (ijzer was schaars)  Verbeterde ploeg:  Oude type aratrum (haakploeg), geschikt voor lichte gronden.  Nieuwe type carruca (keerploeg), wel geschikt voor natte kleigrond.  Wel bekend uit oudheid, maar pas goed verspreid in middeleeuwen
  • 10. DRIESLAGSTELSEL WintergranenWintergranen die in de winterdie in de winter groeien op veldgroeien op veld (rogge en(rogge en tarwe)tarwe) Na oogst in lateNa oogst in late zomer:zomer: stoppelweidestoppelweide ZomergranenZomergranen (gerst en haver)(gerst en haver) Na oogst inNa oogst in vroege zomer:vroege zomer: stoppelweidestoppelweide BraakperiodeBraakperiode
  • 12. ROTATIESCHEMA Jaar 1Jaar 1 WW ZZ BB Jaar 2Jaar 2 BB WW ZZ Jaar 3Jaar 3 ZZ BB WW
  • 15. Opleving van de handel  Toenemende veiligheid  Hoge edelen probeerden de rust en veiligheid te herstellen  Godsvredebeweging “Pax Dei” en “Treuga Dei”  Einde aan de invallen van de Noormannen
  • 16.  Opbloei van de handel  Italiaanse steden  Vlaamse lakennijverheid
  • 17.  Jaarmarkten  Plaatselijke markten in dorpen  Regionale markten  Jaarmarkten in de Champagne  Plaatselijke graven stimuleerden bedrijvigheid  Verbinding tussen Vlaamse en Italiaanse handelaren  12 eeuw
  • 18.  Efficiëntere organisatie van de handel  Wisselbrieven  Beter en veiliger betalingsmiddel  Kredietverlening  Overwinnen van een morele drempel  Ontstaan van het bankwezen  Wederzijdse bescherming tussen kooplieden en het afdwingen van gunstige voorwaarden  Organiseren van kooplieden in gilden / compagnieën  Voorbeeld van een organisatie:
  • 19. Duitse Hanze  Samenwerkingsverband tussen handelaren en steden  Doel: Uitbreiden en beschermen van de handel  Noord- en Oostzee
  • 20.  Simon van Utrecht  Kapitein in dienst van de Hanze  Voerde het bevel over de vloot die piraterij bestreed  Werd ereburgemeester van Hamburg  Heeft Klaus Störtebeker gevangen genomen
  • 21. DE HANZESTAD ZUTPHEN ALS VOORBEELD
  • 22. STEDELIJKE AUTONOMIE GROEIT ALS GEVOLG VAN CENTRALISATIEPOLITIEK Stadsrecht = de schriftelijke vastlegging van alle bestaande afspraken en voorrechten tussen kooplieden en stadheer (‘bezegeling’)
  • 29. Relatie met andere kenmerkende aspecten  Kenmerk 1c: Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen  Kenmerk 3c: De vervanging van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur georganiseerd via het hofstelsel en horigheid  Kenmerk 4b: De opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid van steden  Kenmerk 5a: Het begin van de Europese overzeese expansie
  • 30. Literatuurlijst  H.P.H. Jansen: Geschiedenis van de Middeleeuwen. 10e druk 1995  M. van Riessen, F. Rovers en A. Wilschut: Oriëntatie op geschiedenis  D.E.H. de Boer, M. Boone en W. Hessing: Delta 1, De Middeleeuwen 300 tot 1500  István Bejczy: Een kennismaking met de middeleeuwse wereld. 2e druk 2004  Ben Speet: De tijd van steden en staten. 2008  Memo, Sprekend Verleden, Werkplaats en Feniks  www.wikipedia.org

Editor's Notes

  • #10: Een risterploeg was een ijzeren ploeg die in hoogte verstelbaar was. De risterploeg verving rond het jaar 1000 de houten ploeg. De risterploeg was sterker en kon in hoogte worden versteld. Hierdoor kon de boer bijvoorbeeld makkelijker zware kleigrond bewerken. In diezelfde periode begonnen boeren in plaats van twee ossen een paard voor de ploeg te spannen. Die combinatie was veel wendbaarder en zakte niet zo diep weg in de natte kleigrond. Op lange termijn heeft de uitvinding van de risterploeg grote invloed gehad op de economische groei in Europa. Doordat er meer voedsel geproduceerd kon worden, kwamen er overschotten. Deze werden verhandeld. Omdat de risterploeg op steeds grotere schaal werd gebruikt, werden die overschotten steeds groter. Om de handel te vereenvoudigen kwamen boeren en handelaren bij elkaar in nederzettingen. Die groeiden uiteindelijk uit tot steden