際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
OPKOMST VAN HANDEL EN
AMBACHT DIE DE BASIS
LEGDE VOOR HET HERLEVEN
VAN EEN AGRARISCH URBANE
SAMENLEVING
Kenmerkend aspect 4a
De tijd van steden en staten
TIJDVAK 4
Tijd van steden en staten
Andere namen voor deze tijd:
Hoge en Late Middeleeuwen
4.1 Opkomst van handel en ambacht
4.2 Steden met stadsrecht
4.3 Strijd tussen kerk en staat
4.4 De kruistochten
4.5 Het begin van staten
Het pictogram:
Op de achtergrond het interieur van
een stedelijke kathedraal. Op de
voorgrond een stadspoort, symbool van
onafhankelijkheid van steden. Kerk en
staat in de stad.
Dit tijdvak hoort bij de MIDDELEEUWEN
Inhoud van de presentatie
 Vroege Middeleeuwen
 Groei van de bevolking en opkomst ambachten
 Opleving van de handel
 Een stad als voorbeeld
 Relatie met andere kenmerkende aspecten
 VOGGP
De vroege Middeleeuwen
 Zelfvoorzienende agrarische samenleving
Wonen en werken in kleine
nederzettingen.
Economisch leven concentreerde
zich op de domeinen van groot-
grondbezitters.
Onveiligheid
 Plunderingen van
Noormannen
Geen centrale overheid die zorg droeg
voor orde en veiligheid
GROEI VAN DE BEVOLKING:
 Van het einde van het West-Romeinse Rijk tot het
jaar 1000:
- Economie stagneerde, handel en industrie kwijnde
weg, bevolkingsgroei is er niet.
 Adalbert van Laon:  Zij die bidden, zij die vechten en
zij die ploegen.
Andere mogelijkheden waren er niet.
Geen handelaren, geen ambachtslieden.
 Herstel toe te schrijven aan:
- verbetering van de landbouw, de grotere veiligheid en
politieke stabiliteit.
BEVOLKINGSGROEI
TECHNOLOGISCHE VERNIEUWINGEN
950-1300
 Zaaizaadfactor was 1: 2,5
 Nauwelijks metalen landbouwwerktuigen
(ijzer was schaars)
 Verbeterde ploeg:
 Oude type aratrum (haakploeg), geschikt voor
lichte gronden.
 Nieuwe type carruca (keerploeg), wel geschikt
voor natte kleigrond.
 Wel bekend uit oudheid, maar pas goed verspreid
in middeleeuwen
RISTERPLOEG
DRIESLAGSTELSEL
WintergranenWintergranen
die in de winterdie in de winter
groeien op veldgroeien op veld
(rogge en(rogge en
tarwe)tarwe)
Na oogst in lateNa oogst in late
zomer:zomer:
stoppelweidestoppelweide
ZomergranenZomergranen
(gerst en haver)(gerst en haver)
Na oogst inNa oogst in
vroege zomer:vroege zomer:
stoppelweidestoppelweide
BraakperiodeBraakperiode
Landschap en landbouw
ROTATIESCHEMA
Jaar 1Jaar 1 WW ZZ BB
Jaar 2Jaar 2 BB WW ZZ
Jaar 3Jaar 3 ZZ BB WW
ONTGINNEN
OPKOMST
AMBACHTEN
Opleving van de handel
 Toenemende veiligheid
 Hoge edelen
probeerden de rust en
veiligheid te herstellen
 Godsvredebeweging
Pax Dei en Treuga
Dei
 Einde aan de invallen
van de Noormannen
 Opbloei van de handel
 Italiaanse steden
 Vlaamse lakennijverheid
 Jaarmarkten
 Plaatselijke markten in dorpen
 Regionale markten
 Jaarmarkten in de Champagne
 Plaatselijke graven
stimuleerden bedrijvigheid
 Verbinding tussen Vlaamse
en Italiaanse handelaren
 12 eeuw
 Effici谷ntere organisatie van de handel
 Wisselbrieven
 Beter en veiliger betalingsmiddel
 Kredietverlening
 Overwinnen van een morele drempel
 Ontstaan van het bankwezen
 Wederzijdse bescherming tussen kooplieden en het
afdwingen van gunstige voorwaarden
 Organiseren van kooplieden in gilden / compagnie谷n
 Voorbeeld van een organisatie:
Duitse Hanze
 Samenwerkingsverband tussen handelaren en steden
 Doel: Uitbreiden en beschermen van de handel
 Noord- en Oostzee
 Simon van Utrecht
 Kapitein in dienst van de Hanze
 Voerde het bevel over de vloot die piraterij
bestreed
 Werd ereburgemeester van Hamburg
 Heeft Klaus St旦rtebeker gevangen
genomen
DE HANZESTAD ZUTPHEN ALS
VOORBEELD
STEDELIJKE AUTONOMIE GROEIT ALS
GEVOLG VAN CENTRALISATIEPOLITIEK
Stadsrecht =
de schriftelijke
vastlegging van
alle bestaande
afspraken en
voorrechten
tussen kooplieden
en stadheer
(bezegeling)
Landschap en landbouw
Landschap en landbouw
Landschap en landbouw
JAKOBFUGGER
GODRIC OF FINCHALE
STADSRECHT S-HERTOGENBOSCH
(1196)
Relatie met andere kenmerkende
aspecten
 Kenmerk 1c: Het ontstaan van de eerste stedelijke
gemeenschappen
 Kenmerk 3c: De vervanging van de agrarisch-urbane
cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur
georganiseerd via het hofstelsel en horigheid
 Kenmerk 4b: De opkomst van de stedelijke burgerij en
toenemende zelfstandigheid van steden
 Kenmerk 5a: Het begin van de Europese overzeese
expansie
Literatuurlijst
 H.P.H. Jansen: Geschiedenis van de Middeleeuwen. 10e
druk 1995
 M. van Riessen, F. Rovers en A. Wilschut: Ori谷ntatie op
geschiedenis
 D.E.H. de Boer, M. Boone en W. Hessing: Delta 1, De
Middeleeuwen 300 tot 1500
 Istv叩n Bejczy: Een kennismaking met de middeleeuwse
wereld. 2e
druk 2004
 Ben Speet: De tijd van steden en staten. 2008
 Memo, Sprekend Verleden, Werkplaats en Feniks
 www.wikipedia.org

More Related Content

More from tinevandevijvere (20)

Romaanse en gotische kunst
Romaanse en gotische kunstRomaanse en gotische kunst
Romaanse en gotische kunst
tinevandevijvere
hofstelsel en horigheid
 hofstelsel en horigheid hofstelsel en horigheid
hofstelsel en horigheid
tinevandevijvere
De frankische beschaving_ten_tijde_van_merovingers_en
De frankische beschaving_ten_tijde_van_merovingers_enDe frankische beschaving_ten_tijde_van_merovingers_en
De frankische beschaving_ten_tijde_van_merovingers_en
tinevandevijvere
hofstelsel en horigheid
 hofstelsel en horigheid hofstelsel en horigheid
hofstelsel en horigheid
tinevandevijvere
Infoblad middeleeuwse meesterwerken
Infoblad middeleeuwse meesterwerkenInfoblad middeleeuwse meesterwerken
Infoblad middeleeuwse meesterwerken
tinevandevijvere
De Amerikaanse revolutie
De Amerikaanse revolutieDe Amerikaanse revolutie
De Amerikaanse revolutie
tinevandevijvere
Hendrik VIII
Hendrik VIIIHendrik VIII
Hendrik VIII
tinevandevijvere
Vlaamse primitieven en andere
Vlaamse primitieven en andereVlaamse primitieven en andere
Vlaamse primitieven en andere
tinevandevijvere
Erasmus en het humanisme
Erasmus en het humanismeErasmus en het humanisme
Erasmus en het humanisme
tinevandevijvere
Reactie van de katholieke kerk
Reactie van de katholieke kerkReactie van de katholieke kerk
Reactie van de katholieke kerk
tinevandevijvere

Landschap en landbouw

  • 1. OPKOMST VAN HANDEL EN AMBACHT DIE DE BASIS LEGDE VOOR HET HERLEVEN VAN EEN AGRARISCH URBANE SAMENLEVING Kenmerkend aspect 4a De tijd van steden en staten
  • 2. TIJDVAK 4 Tijd van steden en staten Andere namen voor deze tijd: Hoge en Late Middeleeuwen 4.1 Opkomst van handel en ambacht 4.2 Steden met stadsrecht 4.3 Strijd tussen kerk en staat 4.4 De kruistochten 4.5 Het begin van staten Het pictogram: Op de achtergrond het interieur van een stedelijke kathedraal. Op de voorgrond een stadspoort, symbool van onafhankelijkheid van steden. Kerk en staat in de stad. Dit tijdvak hoort bij de MIDDELEEUWEN
  • 3. Inhoud van de presentatie Vroege Middeleeuwen Groei van de bevolking en opkomst ambachten Opleving van de handel Een stad als voorbeeld Relatie met andere kenmerkende aspecten VOGGP
  • 4. De vroege Middeleeuwen Zelfvoorzienende agrarische samenleving Wonen en werken in kleine nederzettingen. Economisch leven concentreerde zich op de domeinen van groot- grondbezitters.
  • 5. Onveiligheid Plunderingen van Noormannen Geen centrale overheid die zorg droeg voor orde en veiligheid
  • 6. GROEI VAN DE BEVOLKING: Van het einde van het West-Romeinse Rijk tot het jaar 1000: - Economie stagneerde, handel en industrie kwijnde weg, bevolkingsgroei is er niet. Adalbert van Laon: Zij die bidden, zij die vechten en zij die ploegen. Andere mogelijkheden waren er niet. Geen handelaren, geen ambachtslieden. Herstel toe te schrijven aan: - verbetering van de landbouw, de grotere veiligheid en politieke stabiliteit.
  • 8. TECHNOLOGISCHE VERNIEUWINGEN 950-1300 Zaaizaadfactor was 1: 2,5 Nauwelijks metalen landbouwwerktuigen (ijzer was schaars) Verbeterde ploeg: Oude type aratrum (haakploeg), geschikt voor lichte gronden. Nieuwe type carruca (keerploeg), wel geschikt voor natte kleigrond. Wel bekend uit oudheid, maar pas goed verspreid in middeleeuwen
  • 10. DRIESLAGSTELSEL WintergranenWintergranen die in de winterdie in de winter groeien op veldgroeien op veld (rogge en(rogge en tarwe)tarwe) Na oogst in lateNa oogst in late zomer:zomer: stoppelweidestoppelweide ZomergranenZomergranen (gerst en haver)(gerst en haver) Na oogst inNa oogst in vroege zomer:vroege zomer: stoppelweidestoppelweide BraakperiodeBraakperiode
  • 12. ROTATIESCHEMA Jaar 1Jaar 1 WW ZZ BB Jaar 2Jaar 2 BB WW ZZ Jaar 3Jaar 3 ZZ BB WW
  • 15. Opleving van de handel Toenemende veiligheid Hoge edelen probeerden de rust en veiligheid te herstellen Godsvredebeweging Pax Dei en Treuga Dei Einde aan de invallen van de Noormannen
  • 16. Opbloei van de handel Italiaanse steden Vlaamse lakennijverheid
  • 17. Jaarmarkten Plaatselijke markten in dorpen Regionale markten Jaarmarkten in de Champagne Plaatselijke graven stimuleerden bedrijvigheid Verbinding tussen Vlaamse en Italiaanse handelaren 12 eeuw
  • 18. Effici谷ntere organisatie van de handel Wisselbrieven Beter en veiliger betalingsmiddel Kredietverlening Overwinnen van een morele drempel Ontstaan van het bankwezen Wederzijdse bescherming tussen kooplieden en het afdwingen van gunstige voorwaarden Organiseren van kooplieden in gilden / compagnie谷n Voorbeeld van een organisatie:
  • 19. Duitse Hanze Samenwerkingsverband tussen handelaren en steden Doel: Uitbreiden en beschermen van de handel Noord- en Oostzee
  • 20. Simon van Utrecht Kapitein in dienst van de Hanze Voerde het bevel over de vloot die piraterij bestreed Werd ereburgemeester van Hamburg Heeft Klaus St旦rtebeker gevangen genomen
  • 21. DE HANZESTAD ZUTPHEN ALS VOORBEELD
  • 22. STEDELIJKE AUTONOMIE GROEIT ALS GEVOLG VAN CENTRALISATIEPOLITIEK Stadsrecht = de schriftelijke vastlegging van alle bestaande afspraken en voorrechten tussen kooplieden en stadheer (bezegeling)
  • 29. Relatie met andere kenmerkende aspecten Kenmerk 1c: Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen Kenmerk 3c: De vervanging van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur georganiseerd via het hofstelsel en horigheid Kenmerk 4b: De opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid van steden Kenmerk 5a: Het begin van de Europese overzeese expansie
  • 30. Literatuurlijst H.P.H. Jansen: Geschiedenis van de Middeleeuwen. 10e druk 1995 M. van Riessen, F. Rovers en A. Wilschut: Ori谷ntatie op geschiedenis D.E.H. de Boer, M. Boone en W. Hessing: Delta 1, De Middeleeuwen 300 tot 1500 Istv叩n Bejczy: Een kennismaking met de middeleeuwse wereld. 2e druk 2004 Ben Speet: De tijd van steden en staten. 2008 Memo, Sprekend Verleden, Werkplaats en Feniks www.wikipedia.org

Editor's Notes

  • #10: Een risterploeg was een ijzeren ploeg die in hoogte verstelbaar was. De risterploeg verving rond het jaar 1000 de houten ploeg. De risterploeg was sterker en kon in hoogte worden versteld. Hierdoor kon de boer bijvoorbeeld makkelijker zware kleigrond bewerken. In diezelfde periode begonnen boeren in plaats van twee ossen een paard voor de ploeg te spannen. Die combinatie was veel wendbaarder en zakte niet zo diep weg in de natte kleigrond. Op lange termijn heeft de uitvinding van de risterploeg grote invloed gehad op de economische groei in Europa. Doordat er meer voedsel geproduceerd kon worden, kwamen er overschotten. Deze werden verhandeld. Omdat de risterploeg op steeds grotere schaal werd gebruikt, werden die overschotten steeds groter. Om de handel te vereenvoudigen kwamen boeren en handelaren bij elkaar in nederzettingen. Die groeiden uiteindelijk uit tot steden