�ݺ�ߣ

ROMANAE VIAE
Álvaro P. Vilariño
v.2.0 - maio 2014

ÍNDICE
A rede viaria
Tipos de Viae
Construción dunha calzada
via Augusta
Miliarios
Pontes
Mansiones
As vias no Imperio
Mansiones
via Appia
via Domitia
via Egnatia
As vias en Hispania
via Augusta
via da Prata
via do Norte
As vias na Gallaecia
via XVIII ou Via Nova
via XIX
via XX (per loca maritima)
Fontes
Tabula Peutingeriana
Itinerario de Antonino
Vasos de Vicarello / Vasos Apolinares

A rede viaria
Os perigos da navegación marítima levaron
aos romanos a construír unha rede de
calzadas.
90.000 kilómetros de viae, con punto de
partida en Roma
unían cada rincón do Imperio, de norte
(Escocia) a sur (norte África) e de oeste
(Finisterrae) a leste (río Éufrates)
Finalidade:
Primordialmente militar:
avance das lexións do exército
romano.
autoridade nos territorios
conquistados.
defensa das fronteiras
Favoreceu tamén ..
o comercio: transporte de
mercadorías
a romanización: transmisión da
lingua e cultura romanas
Mapa de Europa segundo Estrabón, xeógrafo grego
Imaxe Wikipedia

Tipos de viae
Viae publicae (rede principal)
A cargo do Estado. Orixe militar
Servizo postal do emperador
decretos, mensaxes
Tráﬁco comercial
Viae vicinales (rede secundaria)
vicus: “núcleo de poboación”
A maioría das calzadas eran deste tipo
Comunicaban núcleos de poboación con cidades
grandes
A cargo das autoridades locais
Viae privatae
unían as Villae coas viae vicinales et publicae
ao cargo dos donos das Villae próximas
Principais vias á saída de Roma

A construción dunha calzada
Deforestación: desbroce do terreo.
Explanación: aplanamento do chan e desmontes.
Delimitación da largura do ﬁrme mediante
bordos.
Cimentación cunha capa de pedra en bruto
(gremium, statumen)
Capas intermedias como arena ou grava
(rudus, nucleus)
Capa de rodadura con laxas apisonadas con area
(pavimentum, summa crusta)

Topógrafos romanos: orixe militar
Instrumentos de medida:
dioptra
groma
chorobates
odómetro
Reconstrución: topógrafos da Legio I Germanica realizando labores
de replanteo coa dioptra preto da Via Avgvsta en Tarragona. Imaxe
www.traianvs.net
Groma. Imaxe de DivesGallaecia na galería
de Chiron en Flickr
Chorobates. Imaxe de DivesGallaecia na galería de
Chiron en Flickr
Hodómetro romano. Imaxe de Sebastià Giralt na
galería de Chiron en Flickr

Miliarios
Columnas colocadas no bordo da calzada
Marcaban as distancias en millas romanas (1.450 m) ata
Roma ou a localidade máis próxima na via
A maioría levan inscricións co título completo do
emperador, distancia, unidade militar, etc.
Miliario romano na Via Nova, Ponte Bibei (Ourense).
Imaxes de DivesGallaecia na galería de Chiron en Flickr

Pontes
Ponte sobre o río Bibei (Ourense) na Via Nova. Imaxe de
DivesGallaecia na Galería de Chiron en Flickr
Ponte sobre o río Tajo en Alcántara (Cáceres) na Via
da Prata. Imaxe de DivesGallaecia na Galería de
Chiron en Flickr

Mansiones
Mansiones: (sg. Mansio, onis) eran
dependencias que, ademais de cambiar os
cabalos, ofrecían a posibilidade de pasar a noite.
Adoitábanse situar nos cruces das vías principais.
Moitas delas chegaron a converterse en cidades e
recibiron o mesmo nome que tiñan cando eran
unha mansio.
Na provincia de Ourense, no concello de Lobios,
atópanse os restos da mansio Aquis Originis,
situada á beira da Via Nova, onde podemos
observar o hipocaustum (sistema de calefacción)
Cauponae: (sg. caupona) iguais ás mansiones,
pero de baixa reputación, frecuentadas por
ladróns e prostitutas.
Mutationes: (sg. mutatio) Antigas “estacións
de servizo”, para cambiar cabalos, axustar rodas
de carros, etc.
Mansio de Aquis Originis (Lobios, Ourense). Imaxe de
Dives Gallaecia en Flickr

Vias imperiais
Via Appia: 321 a.c de Roma a Brindisi,
no sur de Italia.
APPIA LONGARUM TERITUR REGINA VIARUM
ROMA - ARICIA - ANXUR - BENEVENTUM -
FORMIAE - MINTURNAE - CAPUA - CAUDIUM -
AQUILONIA - SILVIUM - TARENTUM - URIA -
BRUNDISIUM
A via Appia preto de Roma
na actualidade.
Mapa e Imaxe Wikipedia

Via Domitia: dende Italia a Hispania pasando pola Gallia Narbonense (actual
costa azul). Logo de entrar en Hispania, bifurcándose en dous ramais,
transformábase na VIA AVGUSTA
SEGUSIO - BRIGANTIO - EVERODUNUM- VAPINCUM - APTA IULIA - CABELLIO -
NEMAUSUS - BAETERRIS - PORTUS VENERIS / SUMMUM PYRENAEUM
Pegadas de carros na via Domitia en Ambrussus.
Imaxe: minube
Mapa: Imaxe Wikipedia

Vias en hispania
Via Egnatia : de Dyrrachium (Albania) a Bizancio (Estambul)
DYRRACHIUM - CLAUDIANA - MASIO SCAMPA - LYCHINIDOS - HERACLEA -
FLORINA - EDESSA - PELLA - THESSALONIKI - AMPHIPOLIS - PHILIPPI - NEAPOLIS -
TRAIANOUPOLUS - APROI - PERINTHUS - MELANTIAS - BYZANTIUM
Via Egnatia
Imaxe Wikipedia

en ruta
Via Heraclea ou Via Augusta:
Emporion - Barcino -Tarraco - Saguntum
- Valentia - Castulo - Corduba - Hispalis -
Gades (hoxe A-7)
Summum Pyrenaeum. A via Augusta entra en Hispania.
Imaxe Luis Inclán na galería de Chiron en Flickr
Maqueta da via Augusta ao seu paso por Tarraco.
Imaxe de Manel na galería de Chiron en Flickr
Mapa: www.irabia.org

vehículos
Via da Prata:
Astúrica Augusta - Salmantica - Emerita Augusta - Italica.
Restos da Vía da Prata ao seu paso por Cáparra (Extremadura). Imaxe de DivesGallaecia na Galería
de Chiron en Flickr

Via do Atlántico:
Onuba - Olisipo - Conimbriga - Bracara Augusta - Brigantium -
Lucus Augusti.
Muralla de Lucus Augusti.
Imaxe de DivesGallaecia na galería de Chiron en Flickr
Moeda romana co nome
da cidade de Onuba
(Huelva) Imaxe
wikipedia

Vía do norte: de Astúrica
Augusta a Caesaraugusta.
Asturica Augusta - Clunia -
Numantia - Caesaraugusta - Ilerda -
Tarraco.
Maqueta via romana Tarragona.
Imaxe de DivesGallaecia na galería de Chiron en Flickr
Teatro romano de Clunia (Coruña del Conde, Burgos).
Imaxe de Ferlomu na galería de Chiron en Flickr

As viae da Gallaecia
Imaxe, mapa s. XIX: http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Maps/Periods/Roman/Places/Europe/Iberia/1.html

por mar
Via XVIII (via nova): de Bracara Augusta - Salaniana (Portela de home) - Aquis originis
(Baños de río caldo) - Geminis (Sandías) - Salientibus (Baños de Molgas) - Praesidio (O Burgo,
Castro Caldelas) - Nemetobriga (Trives) - Forum gigurrorum (A Cigarrosa, A Rúa) - Bergidum
(Cacabelos) Interamnio Fluvio (S. Román)- Asturica Augusta.
Reconstrución da Via Nova
en Portela de Home
(Ourense). Imaxe de Dives
Gallaecia en Flickr
Miliarios na
Via Nova en
Portela de
Home
(Ourense).
Imaxe de
Dives
Gallaecia en
Flickr
Miliario de Zadagós en
Sandiás (Ourense). Imaxe da
Galipedia

por mar
Via XIX: de BRACARA AUGUSTA - Limia (Ponte da Lima) - Tude (Tui) - Burbida
(Borbén) - Turoqua (Tourón?, Saxamonde? Pontevedra?) - Aquis Celenis (Caldas de
Reis?) -Pria (Iria?) - Assegonia (Compostela? A Sionlla?)- Brevis (Furelos? Macide?) -
Marcie (Marzán?)- Lucus Augusti (Lugo) - Timalino (Campo de árbol) - Ponte Neviae
(Gatín? As Nogais?) - Uttaris (Gotón? Vega de Valcarce?) - Bergido (Cacabelos) -
Interamnio Fluvio (S. Román) - ASTURICA AUGUSTA.
Ponte da Lima (Portugal), no inicio da VIA XIX.
Imaxe da Galipedia

Via XX (per loca maritima): de Bracara Augusta - Aquis Celenis (Caminha?) - Vico
Spacorum (Vigo?, Redondela? Baroña?) - Ad duos Pontes (Pontevedra) - Glandimirum
(Cesures? Taragoña? Brandomil? - Atricondo (Sigüeiro?) - Brigantium (A Coruña?
Betanzos?) - Caranico (Aranga? Bahamonde?) - Lucus Augusti (Lugo) - Timalino
(Campo de árbol) - Ponte Neviae (Gatín? As Nogais?) - Uttaris (Gotón? Vega de
Valcarce?) - Bergido (Cacabelos) - Interamnio Fluvio (S. Román) - Asturica Augusta.
Miliario atopado en Pontevedra en 2009 nas
obras do AVE. Imaxe do Diario de Pontevedra

Tabula Peutingeriana: mapa elaborado no s.
III a.C. Podería ser copia dun mapa do Imperio
de Agripa para o seu sogro Augusto (s.I d.C.).
Representa o mundo coñecido na época.
Itinerario de Antonino: libro cunha listaxe
de todas as vías, etapas e distancias. Inspírase
na Tabula Peutingeriana e foi redactado baixo
o reinado do emperador Caracalla (III d.C.).
Vasos de Vicarello (Vasos Apolinares):
atopados no s. XIX, teñen gravados en varias
columnas os albergues dende Roma a Cádiz.
Fontes
Tabula Peutingeriana. Imaxe da Galipedia
Vasos de Vicarello / Vasos Apolinares. Imaxe da Galipedia

�ݺ�ߣ

Romanae Viae (2014)

Recommended

More Related Content

What's hot (16)

Viewers also liked (8)

Similar to Romanae Viae (2014) (20)

More from Dives Gallaecia (20)

Recently uploaded (6)

Romanae Viae (2014)

Editor's Notes