ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
ХӨРС СУДЛАЛЫН ШУ НЫ ХӨГЖЛИЙН ҮЕ ШАТ.





Кредит 2
ОЦИ 2, ХЧД2, МААФ2 ангиудад
Улирал намар
Агуулга
• хөрс судлалын шинжлэх ухааны үүсэл, хөгжил
• хөрсний ангилалын тухай
• хөрс судлалын үндсэн баримтлалын тухай
ХӨРС СУДЛАЛЫН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ҮҮСЭЛ,
ХӨГЖИЛ

Хөрс судлалын жинхэнэ цэцэглэж ирсэн түүх нь 19-р зууны
II хагас гэж үздэг. Хөрс судлалын ухааны үндсийг тавигч нь
В.В.Докучаев юм. Энэ хүнийг “хөрсний хаан” гэж
тодорхойлдог. Энэ хүн хөрсний гарал үүсэл ба үржил
шимийг тайлбарлахдаа “ газрын хөрс бол ургамал
амьтан, эрдэс чулуулгийн адилаар байгаль дээр
тогтоцын хувьд бие даасан зүйл бөгөөд тэр нь янз
бүрийн нөхцөлд өөрчлөгдөн шинэчлэгдэж байдаг. Тийм
учраас хөрсний үржил шимийг хүн өөрийн хүчээр
дээшлүүлэн сайжруулж болно” гэж бичсэн байдаг.
1973 оноос Европын аюулгүй байдал, хамтын үйл
ажиллагааны тухай зөвлөгөөн эхэлж 1975 оны намар
дууссан байдаг. Уг хурал дээр газрын ашиглах болон
хөрсний талаар гаргасан шийдвэрдээ
 газрыг улам үр ашигтай ашиглах
 түүний дотор хөрсийг сайжруулж газар эзэмших,
түүнийг дахин боловсруулах
 хөрсний бохирдолтой тэмцэх
 хөрсийг ус салхинд эвдрэхээс хамгаалах
 химийн бордоо, химийн хорт бодис хэрэглэснээр хор
уршиг гарж болохыг анхаарах
 газрын үржил шимийг хамгаалж, дээшлүүлэх талаар
олон орны эрдэмтэн судлаач нар санал нэгтэй
хуралдсан.
ХӨРСНИЙ АНГИЛЛЫН ТУХАЙ
хөрс судлалын ухааны судлах зүйл нь:
1. хөрсөн бүрхэвчийн гарал үүсэл
2. хөрс үүсгэврийн хүчин зүйлс
3. хөрсний ангилал
4. хөрсний газар зүйн мужлал
5. хөрсний судалгааны арга зүйн хөгжил эдгээр болно.
лекц1
лекц1
лекц1
ХӨРСНИЙ АНГИЛАЛ
шавар
Лаг шавар
Нарийн элс

чулуулаг

Том ширхэгтэй
элс
хайрга

хөрс
агаар
Нүх
сүв

ус
Органик бодис
Шим тэжээл
лекц1
лекц1
лекц1
ХӨРС СУДЛАЛЫН ҮНДСЭН БАРИМТЛАЛУУД

1. түүхэн буюу хувьсахуйн баримтлал
2. мэдээллийн баримтлал
3. системийн баримтлал
4. хүчин зүйлийн баримтлал
5. загварчлалын баримтлал
түүхэн баримтлал :
Энэ нь 1960 ны эхээс жинхэнэ Ш ухааны үзэл баримтлалын түвшинд гарч ирсэн.
Энэ баримтлалын үр дүнд хөрсний өмнөх шинжийг тодорхойлно.

Мэдээллийн баримтлал

Хөрсөн бүрхэвчид хуримтлагдсан мэдээллийг задлан шинжилж,
нэгтгэн дүгнэж, баталгаажуулан батлаж гаргана. Хөрсний эвдрэл
өгөршил хуримтлалын үйл явцыг мэдээллэх. Хөрс эвдэрснээр юу
юу нь ямар хэмжээгээр алдагдсаныг, ямар ямар бодис
хуримтлагдсаныг баталгаажуулна.
Системийн баримтлал

Хөрсөнд эрдэс бодис яаж шингэж байгааг судална.
Хүчин зүйлийн баримтлал

Хөрсөнд үүсэх хүчин зүйлүүд байна.
Загварчлалын баримтлал
хөрсний тодорхой шинжүүдийг /физик, химийн, биологийн/ зэрэг шинжүүдийг орон зай ба цаг
хугацааны утгуудад томъѐолон буулгах явдал юм.
лекц1

More Related Content

What's hot (20)

экосистемийн үндсэн ойлголт
экосистемийн үндсэн ойлголтэкосистемийн үндсэн ойлголт
экосистемийн үндсэн ойлголт
khongoroo_38
салхи ба агаарын даралт 4
салхи ба агаарын даралт 4салхи ба агаарын даралт 4
салхи ба агаарын даралт 4
Ganbat Narantsetseg
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2
E-Gazarchin Online University
Монголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон нь
Монголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон ньМонголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон нь
Монголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон нь
П. Эрдэнэсайхан
Lekts 3
Lekts 3Lekts 3
Lekts 3
bhishgee
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4
E-Gazarchin Online University
химийн урвалын хурд
химийн урвалын хурдхимийн урвалын хурд
химийн урвалын хурд
Baterdene Solongo
тунадас үүсэх нөхцөл
тунадас үүсэх нөхцөлтунадас үүсэх нөхцөл
тунадас үүсэх нөхцөл
enkhee lkhagwae
Газарзүй 8 Монгол орны хөрс.pptx
Газарзүй 8 Монгол орны хөрс.pptxГазарзүй 8 Монгол орны хөрс.pptx
Газарзүй 8 Монгол орны хөрс.pptx
Enkh Tseba
Biologi
BiologiBiologi
Biologi
gerelchimeg88
Protozoa (нэг эстэн)
Protozoa (нэг эстэн)Protozoa (нэг эстэн)
Protozoa (нэг эстэн)
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school
Газарзүйн зургийн масштаб
Газарзүйн зургийн масштабГазарзүйн зургийн масштаб
Газарзүйн зургийн масштаб
Naraa Naranhvv
геологийн үйл явцын өөрчлөлт хөгжил еш
геологийн үйл явцын өөрчлөлт хөгжил ешгеологийн үйл явцын өөрчлөлт хөгжил еш
геологийн үйл явцын өөрчлөлт хөгжил еш
Ganbat Narantsetseg
чулуун мандлын бүтэц бүрэлдэхүүн
чулуун мандлын бүтэц бүрэлдэхүүнчулуун мандлын бүтэц бүрэлдэхүүн
чулуун мандлын бүтэц бүрэлдэхүүн
Baterdene Tserendash
экосистемийн үндсэн ойлголт
экосистемийн үндсэн ойлголтэкосистемийн үндсэн ойлголт
экосистемийн үндсэн ойлголт
khongoroo_38
салхи ба агаарын даралт 4
салхи ба агаарын даралт 4салхи ба агаарын даралт 4
салхи ба агаарын даралт 4
Ganbat Narantsetseg
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-2
E-Gazarchin Online University
Монголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон нь
Монголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон ньМонголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон нь
Монголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон нь
П. Эрдэнэсайхан
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4
"Экологи байгаль хамгаалал" Хичээл-4
E-Gazarchin Online University
химийн урвалын хурд
химийн урвалын хурдхимийн урвалын хурд
химийн урвалын хурд
Baterdene Solongo
тунадас үүсэх нөхцөл
тунадас үүсэх нөхцөлтунадас үүсэх нөхцөл
тунадас үүсэх нөхцөл
enkhee lkhagwae
Газарзүй 8 Монгол орны хөрс.pptx
Газарзүй 8 Монгол орны хөрс.pptxГазарзүй 8 Монгол орны хөрс.pptx
Газарзүй 8 Монгол орны хөрс.pptx
Enkh Tseba
Газарзүйн зургийн масштаб
Газарзүйн зургийн масштабГазарзүйн зургийн масштаб
Газарзүйн зургийн масштаб
Naraa Naranhvv
геологийн үйл явцын өөрчлөлт хөгжил еш
геологийн үйл явцын өөрчлөлт хөгжил ешгеологийн үйл явцын өөрчлөлт хөгжил еш
геологийн үйл явцын өөрчлөлт хөгжил еш
Ganbat Narantsetseg
чулуун мандлын бүтэц бүрэлдэхүүн
чулуун мандлын бүтэц бүрэлдэхүүнчулуун мандлын бүтэц бүрэлдэхүүн
чулуун мандлын бүтэц бүрэлдэхүүн
Baterdene Tserendash

Viewers also liked (20)

бие даалт 1
бие даалт 1бие даалт 1
бие даалт 1
baljka311
8 angi gazarzvi hursnii tarhalt davaakhuu 04.25
8 angi gazarzvi hursnii tarhalt davaakhuu 04.258 angi gazarzvi hursnii tarhalt davaakhuu 04.25
8 angi gazarzvi hursnii tarhalt davaakhuu 04.25
zulzagatsogoo
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
otgooPhh
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
otgooPhh
лекц 5 унб
лекц 5 унблекц 5 унб
лекц 5 унб
baljka311
газарзүй хөрс . 10-р анги д. ариунзул 85
газарзүй  хөрс . 10-р анги д. ариунзул 85газарзүй  хөрс . 10-р анги д. ариунзул 85
газарзүй хөрс . 10-р анги д. ариунзул 85
Ariunzul Dambii
บทที่ 3 สื่อการเรียนการสอน
บทที่ 3 สื่อการเรียนการสอนบทที่ 3 สื่อการเรียนการสอน
บทที่ 3 สื่อการเรียนการสอน
Masamune Takano
Social Media Disclosure: Why It Matters
Social Media Disclosure: Why It Matters Social Media Disclosure: Why It Matters
Social Media Disclosure: Why It Matters
Carol Fowler
Html workshop 1
Html workshop 1Html workshop 1
Html workshop 1
graphics2013
Udirtgal hicheel lecture 1
Udirtgal hicheel lecture 1Udirtgal hicheel lecture 1
Udirtgal hicheel lecture 1
Bbujee
дидактик
дидактикдидактик
дидактик
otgooPhh
A Unique View
A Unique ViewA Unique View
A Unique View
kgalarza56
The German Research and Funding System.
The German Research and Funding System.The German Research and Funding System.
The German Research and Funding System.
Sociedade Brasileira de Pesquisa em Materiais
Freesoftwarealternatives 100903075340-phpapp02
Freesoftwarealternatives 100903075340-phpapp02Freesoftwarealternatives 100903075340-phpapp02
Freesoftwarealternatives 100903075340-phpapp02
Gurpreet Singh Sond
Retrato paulista oficial (corretor humberto)Retrato paulista oficial (corretor humberto)
Retrato paulista oficial (corretor humberto)
Humberto Anzzelotti
Bir kahraman doguyor
Bir kahraman doguyorBir kahraman doguyor
Bir kahraman doguyor
kaston5757
From unconventional to extreme to functional materials.
From unconventional to extreme to functional materials.From unconventional to extreme to functional materials.
From unconventional to extreme to functional materials.
Sociedade Brasileira de Pesquisa em Materiais
Üslü Sayılar
Üslü SayılarÜslü Sayılar
Üslü Sayılar
kaston5757
бие даалт 1
бие даалт 1бие даалт 1
бие даалт 1
baljka311
8 angi gazarzvi hursnii tarhalt davaakhuu 04.25
8 angi gazarzvi hursnii tarhalt davaakhuu 04.258 angi gazarzvi hursnii tarhalt davaakhuu 04.25
8 angi gazarzvi hursnii tarhalt davaakhuu 04.25
zulzagatsogoo
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
otgooPhh
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
otgooPhh
газарзүй хөрс . 10-р анги д. ариунзул 85
газарзүй  хөрс . 10-р анги д. ариунзул 85газарзүй  хөрс . 10-р анги д. ариунзул 85
газарзүй хөрс . 10-р анги д. ариунзул 85
Ariunzul Dambii
บทที่ 3 สื่อการเรียนการสอน
บทที่ 3 สื่อการเรียนการสอนบทที่ 3 สื่อการเรียนการสอน
บทที่ 3 สื่อการเรียนการสอน
Masamune Takano
Social Media Disclosure: Why It Matters
Social Media Disclosure: Why It Matters Social Media Disclosure: Why It Matters
Social Media Disclosure: Why It Matters
Carol Fowler
Udirtgal hicheel lecture 1
Udirtgal hicheel lecture 1Udirtgal hicheel lecture 1
Udirtgal hicheel lecture 1
Bbujee
дидактик
дидактикдидактик
дидактик
otgooPhh
Freesoftwarealternatives 100903075340-phpapp02
Freesoftwarealternatives 100903075340-phpapp02Freesoftwarealternatives 100903075340-phpapp02
Freesoftwarealternatives 100903075340-phpapp02
Gurpreet Singh Sond
Retrato paulista oficial (corretor humberto)Retrato paulista oficial (corretor humberto)
Retrato paulista oficial (corretor humberto)
Humberto Anzzelotti
Bir kahraman doguyor
Bir kahraman doguyorBir kahraman doguyor
Bir kahraman doguyor
kaston5757

Similar to лекц1 (20)

Дархан-Уул аймгийн газрын доройтолд уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө, түүнийг ...
Дархан-Уул аймгийн газрын доройтолд уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө, түүнийг ...Дархан-Уул аймгийн газрын доройтолд уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө, түүнийг ...
Дархан-Уул аймгийн газрын доройтолд уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө, түүнийг ...
Ankhbileg Luvsan
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
лекц 1 физик газарзүй
лекц 1 физик газарзүйлекц 1 физик газарзүй
лекц 1 физик газарзүй
Davaa-Ochir Azzaya
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
otgooPhh
Дархан-Уул аймгийн тариалангийн талбайн хөрсний үржил шимийн төлөв байдал, са...
Дархан-Уул аймгийн тариалангийн талбайн хөрсний үржил шимийн төлөв байдал, са...Дархан-Уул аймгийн тариалангийн талбайн хөрсний үржил шимийн төлөв байдал, са...
Дархан-Уул аймгийн тариалангийн талбайн хөрсний үржил шимийн төлөв байдал, са...
Ankhbileg Luvsan
azaa-усан мандал
azaa-усан мандалazaa-усан мандал
azaa-усан мандал
Б. Азаа
Газарзүй 7 Шим мандал.pptx
Газарзүй 7 Шим мандал.pptxГазарзүй 7 Шим мандал.pptx
Газарзүй 7 Шим мандал.pptx
Enkh Tseba
Дархан-Уул аймгийн газрын доройтолд уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө, түүнийг ...
Дархан-Уул аймгийн газрын доройтолд уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө, түүнийг ...Дархан-Уул аймгийн газрын доройтолд уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө, түүнийг ...
Дархан-Уул аймгийн газрын доройтолд уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө, түүнийг ...
Ankhbileg Luvsan
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
лекц 1 физик газарзүй
лекц 1 физик газарзүйлекц 1 физик газарзүй
лекц 1 физик газарзүй
Davaa-Ochir Azzaya
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2хөрсний морфологи сэдэв 2
хөрсний морфологи сэдэв 2
otgooPhh
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
хөрс үүсвэрийн хүчин зүйл 3
otgooPhh
Дархан-Уул аймгийн тариалангийн талбайн хөрсний үржил шимийн төлөв байдал, са...
Дархан-Уул аймгийн тариалангийн талбайн хөрсний үржил шимийн төлөв байдал, са...Дархан-Уул аймгийн тариалангийн талбайн хөрсний үржил шимийн төлөв байдал, са...
Дархан-Уул аймгийн тариалангийн талбайн хөрсний үржил шимийн төлөв байдал, са...
Ankhbileg Luvsan
azaa-усан мандал
azaa-усан мандалazaa-усан мандал
azaa-усан мандал
Б. Азаа
Газарзүй 7 Шим мандал.pptx
Газарзүй 7 Шим мандал.pptxГазарзүй 7 Шим мандал.pptx
Газарзүй 7 Шим мандал.pptx
Enkh Tseba

More from otgooPhh (20)

мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
otgooPhh
үржлийн биологи сэдэв 3
үржлийн биологи сэдэв 3үржлийн биологи сэдэв 3
үржлийн биологи сэдэв 3
otgooPhh
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
otgooPhh
үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1
otgooPhh
үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1
otgooPhh
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
otgooPhh
хөрсний ус 7
хөрсний ус 7хөрсний ус 7
хөрсний ус 7
otgooPhh
хөрсний агаар 6
хөрсний агаар 6хөрсний агаар 6
хөрсний агаар 6
otgooPhh
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
мал амьтны зохиомол хээлтүүлэг лекц5
otgooPhh
үржлийн биологи сэдэв 3
үржлийн биологи сэдэв 3үржлийн биологи сэдэв 3
үржлийн биологи сэдэв 3
otgooPhh
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
otgooPhh
үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1
otgooPhh
үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1үржилийн биологи лекц1
үржилийн биологи лекц1
otgooPhh
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
хөрсийг элэгдэл эвдэрлээс хамгаалах8
otgooPhh
хөрсний ус 7
хөрсний ус 7хөрсний ус 7
хөрсний ус 7
otgooPhh
хөрсний агаар 6
хөрсний агаар 6хөрсний агаар 6
хөрсний агаар 6
otgooPhh

лекц1

  • 1. ХӨРС СУДЛАЛЫН ШУ НЫ ХӨГЖЛИЙН ҮЕ ШАТ.    Кредит 2 ОЦИ 2, ХЧД2, МААФ2 ангиудад Улирал намар
  • 2. Агуулга • хөрс судлалын шинжлэх ухааны үүсэл, хөгжил • хөрсний ангилалын тухай • хөрс судлалын үндсэн баримтлалын тухай
  • 3. ХӨРС СУДЛАЛЫН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ҮҮСЭЛ, ХӨГЖИЛ Хөрс судлалын жинхэнэ цэцэглэж ирсэн түүх нь 19-р зууны II хагас гэж үздэг. Хөрс судлалын ухааны үндсийг тавигч нь В.В.Докучаев юм. Энэ хүнийг “хөрсний хаан” гэж тодорхойлдог. Энэ хүн хөрсний гарал үүсэл ба үржил шимийг тайлбарлахдаа “ газрын хөрс бол ургамал амьтан, эрдэс чулуулгийн адилаар байгаль дээр тогтоцын хувьд бие даасан зүйл бөгөөд тэр нь янз бүрийн нөхцөлд өөрчлөгдөн шинэчлэгдэж байдаг. Тийм учраас хөрсний үржил шимийг хүн өөрийн хүчээр дээшлүүлэн сайжруулж болно” гэж бичсэн байдаг.
  • 4. 1973 оноос Европын аюулгүй байдал, хамтын үйл ажиллагааны тухай зөвлөгөөн эхэлж 1975 оны намар дууссан байдаг. Уг хурал дээр газрын ашиглах болон хөрсний талаар гаргасан шийдвэрдээ  газрыг улам үр ашигтай ашиглах  түүний дотор хөрсийг сайжруулж газар эзэмших, түүнийг дахин боловсруулах  хөрсний бохирдолтой тэмцэх  хөрсийг ус салхинд эвдрэхээс хамгаалах  химийн бордоо, химийн хорт бодис хэрэглэснээр хор уршиг гарж болохыг анхаарах  газрын үржил шимийг хамгаалж, дээшлүүлэх талаар олон орны эрдэмтэн судлаач нар санал нэгтэй хуралдсан.
  • 5. ХӨРСНИЙ АНГИЛЛЫН ТУХАЙ хөрс судлалын ухааны судлах зүйл нь: 1. хөрсөн бүрхэвчийн гарал үүсэл 2. хөрс үүсгэврийн хүчин зүйлс 3. хөрсний ангилал 4. хөрсний газар зүйн мужлал 5. хөрсний судалгааны арга зүйн хөгжил эдгээр болно.
  • 9. ХӨРСНИЙ АНГИЛАЛ шавар Лаг шавар Нарийн элс чулуулаг Том ширхэгтэй элс хайрга хөрс агаар Нүх сүв ус Органик бодис Шим тэжээл
  • 13. ХӨРС СУДЛАЛЫН ҮНДСЭН БАРИМТЛАЛУУД 1. түүхэн буюу хувьсахуйн баримтлал 2. мэдээллийн баримтлал 3. системийн баримтлал 4. хүчин зүйлийн баримтлал 5. загварчлалын баримтлал
  • 14. түүхэн баримтлал : Энэ нь 1960 ны эхээс жинхэнэ Ш ухааны үзэл баримтлалын түвшинд гарч ирсэн. Энэ баримтлалын үр дүнд хөрсний өмнөх шинжийг тодорхойлно. Мэдээллийн баримтлал Хөрсөн бүрхэвчид хуримтлагдсан мэдээллийг задлан шинжилж, нэгтгэн дүгнэж, баталгаажуулан батлаж гаргана. Хөрсний эвдрэл өгөршил хуримтлалын үйл явцыг мэдээллэх. Хөрс эвдэрснээр юу юу нь ямар хэмжээгээр алдагдсаныг, ямар ямар бодис хуримтлагдсаныг баталгаажуулна. Системийн баримтлал Хөрсөнд эрдэс бодис яаж шингэж байгааг судална. Хүчин зүйлийн баримтлал Хөрсөнд үүсэх хүчин зүйлүүд байна. Загварчлалын баримтлал хөрсний тодорхой шинжүүдийг /физик, химийн, биологийн/ зэрэг шинжүүдийг орон зай ба цаг хугацааны утгуудад томъѐолон буулгах явдал юм.