ARALING PANLIPUNAN 8 - AFRIKA
- 1. Mga Sinaunang Kabihasnan at Imperyo sa Africa
- 2. Sinaunang Kasaysayan Africa America Kabihasnang Egyptian Iba pang kaharian at imperyo Kanlurang Africa Hilagang- silangang Africa Silangang Africa Kahariang Kush Kaharian ng Axum Kaharian ng GhanaKaharian ng MaliKaharian ng Songhai Mombasa Zanzibar Mogadishu
- 3. Kabihasnang Egyptian EGYPT - Matatagpuan sa hilagang-silangang bahagi ng Africa.- Napaliligiran ng disyerto; madalang makaranas ng pagulan.- Pinakamayaman at kahanga-hangang kabihasnan sa daigdig.
- 4. Kabihasnang Egyptian ILOG NILE - Naitatag ang sinaunang pamayanan ng mga Egyptian. - mula sa natunaw na yelo sa silangang Africa at sa malakas na pag-ulan sa gitnang Africa KEMET o ITIM NA LUPAIN - Tawag sa lugar sa paligi Ilog Nile- Maitim at makapal na putik na angkop sa pagsasaka o pagtatanim. - Pangingisda - Pag-aalaga ng bibe at gansa PAPYRUS - Halaman na tumubo sa tabi ng ilog - -gamit sa pagbuo ng ibat ibang produkto gaya ng lubid at
- 5. Kabihasnang Egyptian -nakabuo ng mga pamayanan-nakapagtatag ng maliliit na kaharian DALAWANG MALAKING KAHARIAN: Upper Egypt Lower Egypt Nile Delta sa Hilagang Egypt Nile Valley sa Timog Egypt
- 6. Kabihasnang Egyptian MENES -hari ng Upper Egypt na sumakop sa Lower Egypt-nagtalaga sa Memphis bilang kabisera ng Egypt
- 7. Kabihasnang Egyptian LUMANG KAHARIAN-nagkaroon ng sentralisadong pamahalaan Pamahalaan: PHARA OHVIZIE RGOBERNADO R pinakamataas na pinunopinunong tagapamahala nagpapatupa d ng mga kautusan ng pharaoh hukom at tagalikom ng
- 9. Kabihasnang Egyptian GITNANG KAHARIAN Amenemhet ng Lower Egypt-pinagbuklod niya nag Upper at Lower Egypt -ginawang kabisera ang Thebes -lumawak ang lupang pansakahan ng mga Ehipto dahil sa ipinatupad niyang proyekto ng patubig -pagsakop sa mga karatig lugar gaya ng Nubia na mayaman sa ginto at ang Syria.
- 10. Kabihasnang Egyptian GITNANG KAHARIAN -sumigla ang kalakalan sa labas ng imperyo dahil sa ipinatayong kanal sa pagitan ng Ilog Nile at Red Sea.-Nile Delta ang naging sentro ng kalakalan. 1630 B.C.E. - sinakop ang Egypt ng mga Hyksos gamit ang mga armas na gawa sa tanso at mga chariot. Sinakop ng mga Hyksos ang LOWER Egypt nang may 70 hanggang 100 taon.
- 11. Kabihasnang Egyptian BAGONG KAHARIAN -pinag-aralan ng mga Ehipto sa Upper Egypt ang paggamit ng mga armas at chariot ng mga Hyksos 1600 B.C.E. -nagapi at napalayas ang mga Hyksos sa pamumuno ni AHMOSE. -nagkaroon ng mahuhusay na mga pharaoh ang Egypt
- 12. Kabihasnang Egyptian AHMOSE I (1570-1514 B.C.E.) Tinalo at napaalis ang mga Hyksos sa Egypt
- 13. Kabihasnang Egyptian THUTMOSE I (1525- 1512 B.C.E.)Pinalawak ang sakop na teritoryo hanggang sa Ilog Euphrates. Nagpatayo ng libingan sa Valley of the Kings
- 14. Kabihasnang Egyptian HATSHEPSUT (1503- 1482 B.C.E.) Unang babaeng pharaoh, Namuno sa pinakamalaking ekspidisyong pangkalakalan sa kasaysayan ng Bagong Kaharian.
- 15. Kabihasnang Egyptian THUTMOSE III (1504- 1450 B.C.E.) Lumawak ang Egypt sa pagsakop sa Syria at Nubia
- 16. Kabihasnang Egyptian AMENHOTEP IV (1378- 1362 B.C.E.)Hinikayat ang mga Egyptian na sumamba kay Aton Pinalitan ang kanyang pangalan ng AKHENATON tagapaglingkod ni Aton
- 17. Kabihasnang Egyptian TUTANKHAMUN (1361- 1352 B.C.E.) Namuno sa edad na siyam na taong gulang.
- 18. Kabihasnang Egyptian RAMESES II (1304- 1237 B.C.E.) Rameses the Great Mahusay na namuno sa pakikidigma sa mga Hittite sa Battle of Kadesh.
- 19. Kabihasnang Egyptian Huling mandirigmang pharaoh. Iniligtas ang Egypt mula sa sea of people RAMESES III (1198- 1166 B.C.E.) Seo of People mula sa timog Europe o buhat sa Anatolia
- 21. Kabihasnang Egyptian PTOLEMY Panahong Ptolemy CLEOPATRA VII Huling reyna bago tuluyang masakop ng Imperyong Roman ang Egypt noong 30 B.C.E.
- 22. ANTAS NG LIPUNAN SA EGYPT
- 23. SISTEMA NG PAGSULATHIEROGLYPH Binubuo ng 700 na pictograph Isinulat sa mga papel na gawa sa Papyrus. Pari at eskriba lamang ang marunong bumasa at sumulat.
- 24. PANINIWALANG EGYPTIAN -sumasamba sa maraming diyos Amun-Ra (pangunahing diyos ng mga Egyptian) Osiris (diyos ng kamatayan) Isis (diyosa ng pagkamayabong) -naniniwala sa life after death -sinamba ang araw, mga bituin at ang Ilog Nile.
- 25. PANINIWALANG EGYPTIAN Mummification pagpreserba sa katawan ng mga yumao. -ang mga mahihirap ay ibabaon lamang sa buhangin at pababaunan ng mga kagamitan. Sarcophagus lagayan ng mga katawan ng yumao; karaniwang gawa sa bato o mamol.
- 26. AGHAM, MATEMATIKA, AT ARKITEKTURA -nakaimbento ng isang number system sa pagsukat ng lawak at dami -matatagpuan ang mga pinakalumang hieroglyph sa loob ng mga piramide -paggawa ng mga piramide -paggawa ng SPHINX (malaking estatwa na may katawan ng leon at ulo ng tao.
- 27. Great Pyramid of Giza (itinayo para kay Pharaoh Khufu) AGHAM, MATEMATIKA, AT ARKITEKTURA Valley of the Kings
- 28. AGHAM, MATEMATIKA, AT ARKITEKTURA -naunawaan kung paano nagkaroon ng eclipse. -natutunan ang pagsukat sa bilis ng puso at paggamit ng mga halaman sa panggagamot -nakagawa ng kalendaryo na may 365 na araw gamit ang buwan at bituin na Sirus -natutunan ang anatomy ng tao dahil sa pag-eembalsamo
- 29. IBA PANG KAHARIAN AT IMPERYO SA AFRICA KAHARIANG KUSH KAHARIANG AXUM
- 30. KAHARIANG KUSH -itinatag ng mga Nubian nang makamit ang kalayaan sa Egypt noong 1000 B.C.E. KAHARIANG AXUM KASHTA haring Kushite na sumakop sa Upper Egypt PIANKHI anak ni Kashta na sumakop naman sa Lower Egypt; nagpasimula ng Dinastiyang Kushite sa Egypt Nagwakas nang makatapat ang Assyrian. Bumalik sa orihinal na lupain at nakipagkalakalan. MEROE kabiserang nagging tagpuan ng mga mangangalakal. Bumagsak nang nagkaroon ng ibang rutang pangkalakalan at nang sakupin ng Kahariang Axum noong 350 C.E. -matatagpuan malapit sa kahabaan ng Red Sea. -naging isang makapangyarihang sentro ng kalakalan. ADULIS pangunahing daungan na dinayo ng mga mangangalakal mula sa Egypt, Greece, Rome, Persia, at India.-naimpluwensyahan ng paniniwalang Kristiyano. -humina nang makontrol ng mga Muslim ang kalakalam sa paligid ng Red Sea.
- 31. MGA KAHARIAN SA KANLURANG AFRICA GHANA MALI SONGHAI
- 32. GHANA -unang estadong naitatag sa kanlurang Africa. -nagmula ang pangalan sa katawagan sa hari MAL I -nakipagkalakalan sa mga Muslim gamit ang ginto, kapalit ay asin -kumukita sa pamamagitan ng mga buwis -pinamunuan ni Sundiata Keita na sumakop sa Ghana-sinakop ang kanlurang AfricaMANSA MUNSA pinakadakilang hari ng imperyo ng Mali - nagpakilala ng Islam sa imperyo - nagpatayo ng mosque sa Timbuktu na nagging sentro ng pananampalataya at karunungan. BERBER pangkat ng tao mula sa Sahara na sumakop sa Mali
- 33. SONGHAI -pinamunuan ni Sunni Ali, Muslim na sumakop ng mga lupain sa kanlurang Africa -binawi ng mga Sunni ang Songhai sa pananakop ng Mali noong 1325
- 34. SONGHAI ASKIA MUHAMMAD-namuno sa Imperyong Songhai noong 1493 hanggang 1528 B.C.E.-pinalawak ang nasasakupan at hinati ang mga lalawigan upang madaling mapamahalaan.-nagtalaga ng gobernador, tagalikom ng buwis, hukom, at inspector ng kalakalan bawat lalawigan. -nagpatupad ng mga batas batay sa Quran-nagwakas sa paggapi at pagsalakay ng mga Moroccan.
- 36. Sinaunang Kasaysayan Africa America Kabihasnang Egyptian Iba pang kaharian at imperyo Kanlurang Africa Hilagang- silangang Africa Silangang Africa Kahariang Kush Kaharian ng Axum Kaharian ng GhanaKaharian ng MaliKaharian ng Songhai Mombasa Zanzibar Mogadishu Kabihasnang Olmec Kabihasnang Mayan Imperyong Aztec Imperyong Inca
- 37. Kabihasnang Amerikano - Nandayuhan ang mga unang tao sa America. BERINGIA tulay na lupang ginamit ng mga tao sa pagtawid sa America mula sa Asya. 40 000 10 000 B.C.E.
- 38. DALAWANG PANGKAT Mesoamerica Timog-America Kabihasnang Olmec at Maya Imperyong Aztec at Inca
- 39. Kabihasnang Amerikano - Nandayuhan ang mga unang tao sa America. BERINGIA tulay na lupang ginamit ng mga tao sa pagtawid sa America mula sa Asya. 40 000 10 000 B.C.E. -nagsimula ang pamayanan sa kagubatan.
- 40. Kabihasnang Olmec -kauna-unahang kabihasnang Amerikano -naitatag sa baybayin ng Gulf of Mexico. 1200-400 B.C.E. -nagtaglay ng matabang lupa na angkop sa pagsasaka. -mayaman sa asin, tar, at clay na gamit sa paggawa ng mga paso.
- 41. -sinaunang anyo ng glyph sa pagsulat, kalendaryo at drainage system. -pagkakaingin at pakikipagkalakalan. Kulturang Olmec
- 42. Kulturang Olmec -mayroong natagpuang malalaking batong rebulto ng ulo na pinaniniwalaang ginawa batay sa imahen ng kanilang mga pinuno. -gawa sa volcanic rock
- 43. Kulturang Olmec -sumamba sila sa maraming diyos; pangunahin na ang jaguar na itinuring nilang diyos ng ulan. -gumawa sila ng mga estrukturang gaya ng piramide na mayroong patag na ibabaw. -nagsasagawa ng ritwal; pag- aalay ng produkto, hayop at tao/alipin.
- 44. Kabihasnang Mayan -itinuturing na panahong klasikal sa Amerika. Yucatan, Peninsula umusbong ang kabihasnang Mayan 600 taon mataos ang pagbagsak ng Olmec 300-900 C.E. -pagsasaka at pakikipagkalakalan ang pangunahing ikinabubuhay.
- 45. Paniniwalang Mayan - Isa sa pinakamahalagang diyos ng mga Maya. - Nag-alay sila ng mga sakripisyo gaya ng tao. Yum Kaax - Naniniwala sila na ang daigdig ay nahahati sa: Upper world pinaninirahan ng mga diyos Middle World daigdig ng mga tao Underworld tirahan ng mga yumao at ng iba pang diyos.
- 46. Pamahalaang Mayan - Pinuno ng pamahalaan at relihiyon. -namuno sa mga seremonyang panrelihiyon tulad ng pag- aalay ng mga sakripisyo. Haring Mayan - Pinaniniwalaan nila na ang mga hari ay may kakayahang makipag-usap sa mga diyos.
- 47. Kulturang Mayan Gumamit sila ng kalendaryo sa pagtukoy ng mga pagdiriwang panrelihiyon; panahon ng pagsasak at pag-aani; at upang malaman kung kalian ang susunod na eclipse.
- 48. Kulturang Mayan -gamit ng mga Mayan sa pagsulat STELA tawag sa pinag-ukitan ng mga glyph GLYPH
- 49. Paniniwalang Mayan - Isa sa pinakamahalagang diyos ng mga Maya. - Nag-alay sila ng mga sakripisyo gaya ng tao. Yum Kaax - Naniniwala sila na ang daigdig ay nahahati sa: Upper world pinaninirahan ng mga diyos Middle World daigdig ng mga tao Underworld tirahan ng mga yumao at ng iba pang diyos.
- 50. Paniniwalang Mayan - Isa sa pinakamahalagang diyos ng mga Maya. - Nag-alay sila ng mga sakripisyo gaya ng tao. Yum Kaax - Naniniwala sila na ang daigdig ay nahahati sa: Upper world pinaninirahan ng mga diyos Middle World daigdig ng mga tao Underworld tirahan ng mga yumao at ng iba pang diyos.
- 51. Paniniwalang Mayan - Isa sa pinakamahalagang diyos ng mga Maya. - Nag-alay sila ng mga sakripisyo gaya ng tao. Yum Kaax - Naniniwala sila na ang daigdig ay nahahati sa: Upper world pinaninirahan ng mga diyos Middle World daigdig ng mga tao Underworld tirahan ng mga yumao at ng iba pang diyos.