![Podstawowe wielkoci fizyczne:Podstawowe wielkoci fizyczne:
Metr [m] dugo, Kilogram [kg] masa, Sekunda [s] czas, Radian
[rad] uzupeniajca (druga uzupeniajca stera dian miara
kta bryowego)
Dugo miara odlegoci midzy dwoma punktami, Symbol,
jednostka l [m]
Masa ilo materii i energii zgromadzonej w ciele fizycznym,
Symbol, jednostka m [kg]
Kilogram masa midzynarodowego wzorca walca wykonanego
z platyny i czego tam znajdujcego si pod Pary甜em
Czas wielko fizyczna okrelajca albo kolejno zdarze albo
odstpy czasowe midzy zdarzeniami, symbol, jednostka t [s]](https://image.slidesharecdn.com/biomechanika-180228225113/85/Biomechanika-4-320.jpg)
![Kt (paski) cz paszczyzny zawarta midzy dwoma
p坦prostymi o wsp坦lnym pocztku wraz z tymi p坦prostymi,
Symbol, jednostka alfa [ rad]
uk na okrgu r坦wny promieniowi tego okrgu bdzie
wycinkiem r坦wnym 1 radianowi, Przeliczanie radian坦w na
stopnie mno甜y si x . 1 rad=57,3stopnie
Sia wektorowa miara oddziaywa pomidzy ciaami
wywouje ruch jest jego przyczyn i mo甜e by skutkami.
Jednostka Newton [N].
Sia ma warto jednego newtona je甜eli ciao o masie 1 kg
nada si przyspieszenie o wartoci 1 m/s2.](https://image.slidesharecdn.com/biomechanika-180228225113/85/Biomechanika-5-320.jpg)
![PdPd
Pd definiujemy jako iloczyn masy i prdkoci ciaa
Pd jest wielkoci wektorow.
Kierunek i zwrot wektora pdu jest taki sam jak kierunek i
zwrot wektora prdkoci.
Jednostk pdu w ukadzie SI jest kilogram razy metr na
sekund [p] = kg 揃 m/s](https://image.slidesharecdn.com/biomechanika-180228225113/85/Biomechanika-15-320.jpg)
![Sia rozwijana przez misieSia rozwijana przez misie
Sia skurczu minia zale甜y od jego przekroju fizjologicznego i
wynosi rednio ok. 100 N na 1 cm2powierzchni przekroju
fizjologicznego (czysty misie).
Nosi ona nazw napr甜enia jednostkowego minia,
bezwzgldnej siy miniowej, siy jednostkowej minia lub
siy waciwej minia.
Fm = P 揃 (delta) [N/cm2
]
Fm sia minia
P pole przekroju poprzecznego (fizjologicznego)
napr甜enie jednostkowe (bezwzgldna sia miniowa)](https://image.slidesharecdn.com/biomechanika-180228225113/85/Biomechanika-48-320.jpg)
Biomechanika
- 2. 1. Podstawy biomechaniki Koci i ich poczenia Minie i sterowanie nimi 2. Podstawowa analiza biomechaniczna Prawa mechaniki i ich wykorzystanie do analizy ruchu czowieka
- 3. Opisy obserwowanych zjawisk: ilociowe (konkretny za pomoc danej wielkoci fizycznej) jakociowe (opisowe, wystpuj w naukach humanistycznych) Wielko fizyczna: Skada si z symbolu i jednostki (nale甜y podawa cznie) Skalarne (s nieskierowane) 1 cecha warto np. czas, masa, temperatura, odlego, energia, moc Wektorowe (s skierowane) posiadaj 4 cechy: Punkt zaczepienia, Kierunek, Zwrot, Warto Np. sia, przemieszczenie z punktu A do punktu B, prdko, przyspieszenie
- 4. Podstawowe wielkoci fizyczne:Podstawowe wielkoci fizyczne: Metr [m] dugo, Kilogram [kg] masa, Sekunda [s] czas, Radian [rad] uzupeniajca (druga uzupeniajca stera dian miara kta bryowego) Dugo miara odlegoci midzy dwoma punktami, Symbol, jednostka l [m] Masa ilo materii i energii zgromadzonej w ciele fizycznym, Symbol, jednostka m [kg] Kilogram masa midzynarodowego wzorca walca wykonanego z platyny i czego tam znajdujcego si pod Pary甜em Czas wielko fizyczna okrelajca albo kolejno zdarze albo odstpy czasowe midzy zdarzeniami, symbol, jednostka t [s]
- 5. Kt (paski) cz paszczyzny zawarta midzy dwoma p坦prostymi o wsp坦lnym pocztku wraz z tymi p坦prostymi, Symbol, jednostka alfa [ rad] uk na okrgu r坦wny promieniowi tego okrgu bdzie wycinkiem r坦wnym 1 radianowi, Przeliczanie radian坦w na stopnie mno甜y si x . 1 rad=57,3stopnie Sia wektorowa miara oddziaywa pomidzy ciaami wywouje ruch jest jego przyczyn i mo甜e by skutkami. Jednostka Newton [N]. Sia ma warto jednego newtona je甜eli ciao o masie 1 kg nada si przyspieszenie o wartoci 1 m/s2.
- 6. SIYSIY Wewntrzne oddziaywanie pomidzy elementami wewntrz ciaa (minie, cinienie, tarcie) Zewntrzne oddziaujce na ciao od zewntrz (ci甜koci, tarcia, oporu)
- 7. SIY cd.SIY cd. Czynne - przyczyna wzajemnych oddziaywa midzy ciaami (siy mini, sia ci甜koci) Bierne - odpowied添 innego ciaa (otoczenia) na siy czynne (reakcji, tarcia)
- 8. SIY cd.SIY cd. Napdowe sprzyjajce ruchowi (ci甜koci, grawitacji, reakcji) Oporu przeszkadzajce ruchowi hamujce (tarcia, oporu, ci甜koci, reakcji)
- 9. I zasada dynamiki NewtonaI zasada dynamiki Newtona Zasada bezwadnoci. Je甜eli na ciao nie dziaa 甜adna sia lub siy dziaajce r坦wnowa甜 si, to ciao pozostaje w spoczynku lub porusza si ruchem jednostajnym prostoliniowym.
- 10. I zasada dynamiki NewtonaI zasada dynamiki Newtona
- 11. II zasada dynamiki NewtonaII zasada dynamiki Newtona Jeli siy dziaajce na ciao nie r坦wnowa甜 si (czyli sia wypadkowa jest r坦甜na od zera), to ciao porusza si z przyspieszeniem wprost proporcjonalnym do siy wypadkowej, a odwrotnie proporcjonalnym do masy ciaa. Zmiana ruchu jest proporcjonalna do przyo甜onej siy poruszajcej i odbywa si w kierunku prostej, wzdu甜 kt坦rej sia jest przyo甜ona.
- 13. III zasada dynamiki NewtonaIII zasada dynamiki Newtona Jeli ciao A dziaa na ciao B si F (akcja), to ciao B dziaa na ciao A si (reakcja) o takiej samej wartoci i kierunku, lecz o przeciwnym zwrocie. FAB = -FBAFAB = -FBA W wersji skr坦conej: ka甜dej akcji towarzyszy reakcja r坦wna co do wartoci i przeciwnie skierowana.
- 15. PdPd Pd definiujemy jako iloczyn masy i prdkoci ciaa Pd jest wielkoci wektorow. Kierunek i zwrot wektora pdu jest taki sam jak kierunek i zwrot wektora prdkoci. Jednostk pdu w ukadzie SI jest kilogram razy metr na sekund [p] = kg 揃 m/s
- 16. Ukad ruchu czowiekaUkad ruchu czowieka Skada si z dw坦ch ukad坦w: bierny ukad ruchu: koci i ich poczenia, a tak甜e: torebki stawowe, jamy stawowe, wizada, kr甜ki r坦dstawowe, kotki, chrzstki itp. czynny ukad ruchu: minie, a tak甜e: powizie, kaletki maziowe, pochewki cigien, bloczki i trzeszczki. Bierny ukad ruchu tworzy d添wignie kostne, kt坦re umo甜liwiaj poruszanie si czowieka Czynny ukad ruchu podobny jest do siownik坦w, kt坦re tworz si (w mechanice pchaj, minie dziaaj przeciwnie przycigaj).
- 17. Budowa anatomicznaBudowa anatomiczna biernego ukadu ruchu:biernego ukadu ruchu: I. koci: (ilo wzrasta wraz z wiekiem na staro maleje) dugie, paskie, kr坦tkie, powietrzne II. poczenia: cige (brak ruchomoci), wolne (stawy) III. chrzstki
- 18. PoczeniaPoczenia Poczenia cige: wizozrosty chrzstkozrosty kociozrosty Poczenia wolne (stawy): trzy zasadnicze skadowe (powierzchnie stawowe pokryte chrzstk stawow, torebka stawowa, jama stawowa) cztery dodatkowo niestae skadniki (wizada, kr甜ki r坦dstawowe, kotki, obrbki stawowe) liczba powierzchni stawowych (proste, zo甜one) liczba osi wzgldem, kt坦rych wykonywane s ruchy s stawie (jednoosiowe, dwuosiowe, tr坦josiowe-wieloosiowe) uksztatowanie powierzchni stawowych (kuliste, kulisto-panewkowe, kykciowo- eliptyczne, siodekowe, zawiasowe, obrotowe, paskie) Chrzstki: szklista, w坦knista, spr甜ysta
- 20. Funkcje biernego ukadu ruchuFunkcje biernego ukadu ruchu Funkcja podporowa zwizana z pionow postaw ciaa zadaniem tej funkcji jest nadanie ksztatu ciau i podtrzymanie czci mikkich. Ukad bierny ruchu jest rusztowaniem przenoszcym siy. Funkcja ochronna elementy kostne ochraniaj trzewia (czaszka m坦zgowie, kana krgowy, klatka piersiowa serce, puca, miednica dobrze chroni od tyu) tkanki mikkie ochraniaj koci.
- 21. Funkcja amortyzacyjna tumienie drga i wstrzs坦w g坦wnie podczas lokomocji (ch坦d, bieg, skok), przede wszystkim zabezpiecza m坦zg od stopy do czaszki istniej liczne amortyzatory nie dopuszczajce do drga m坦zgu. Najbardziej nara甜ony staw goleniowo skokowy; staw kolanowy, biodrowy, krgosup, czaszka. Staw skokowy nie ma 甜adnych anatomicznych zabezpiecze amortyzacyjnych, amortyzatorem stawu skokowego jest stopa (rozcigna, wysklepienia poprzeczne i podu甜ne). Funkcja ruchowa - przemieszczanie ciaa (ch坦d, bieg, skok, pywanie i inne sposoby lokomocji). Bierny ukad ruchu (koci, stawy) napdzany przez czynny ukad ruchu (minie) wywouje przemieszczanie. Zo甜enie ruch坦w obrotowych w stawach daje w konsekwencji ruch postpowy. Aby m坦c si porusza niezbdna jest sia tarcia Funkcje biernego ukadu ruchuFunkcje biernego ukadu ruchu
- 22. Moment siy (M)Moment siy (M) Jednym z aspekt坦w dynamiki ruchu obrotowego jest moment siy. A dokadniej jest to wielko powodujca wanie obr坦t ciaa. Obr坦t ten zachodzi wtedy, gdy na ciao dziaa sia w pewnej odlegoci od osi obrotu. Tak wic moment siy zdefiniowany jest jako iloczyn siy i jej ramienia czyli odlegoci prostej, wzdu甜 kt坦rej dziaa dana sia, od osi obrotu. Moment siy jest miara zdolnoci siy do powodowania obrotu ciaa wzgldem okrelonej osi obrotu. Jest to wielko wektorowa, ma zatem warto oraz kierunek
- 23. Moment siy jest to iloczyn wektorowy wektora poo甜enia i wektora siy. M = F * d M moment siy F sia d rami siy Z tego r坦wnania wynika, 甜e jeli chcemy zwikszy moment siy, a wic przyspieszy ruch obrotowy ciaa, to mo甜emy zwikszy si przyo甜on do ciaa lub zwikszy rami tej siy i podobnie, gdy chcemy zmniejszy moment siy, to mo甜emy zmniejszy si przyo甜on do ciaa lub rami tej siy wzgldem osi obrotu.
- 24. Moment siy - wektorMoment siy - wektor Punkt zaczepienia zawsze w rodku obrotu Kierunek prosta na kt坦rej le甜y wektor, moment siy ma by prostopady do wektora poo甜enia i wektora siy, moment siy bdzie na paszczy添nie prostopadej do obydwu wektor坦w. Zwrot ustalony z plusem lub minusem. Warto (dugo momentu) dugo wektora poo甜enia razy dugo wektora siy razy sinus kta zawartego midzy wektorem poo甜enia a wektorem siy.
- 25. System d添wigniSystem d添wigni biomechanicznych czowiekabiomechanicznych czowieka I rodzaju punkt podparcia przyo甜ony jest pomidzy punktami przyo甜enia si. II rodzaju obie siy przyo甜one s po tej samej stronie podparcia, rami siy minia jest wiksze ni甜 rami siy oporu (np. stopa). Musz dziaa stosunkowo niewielkie siy 甜eby przeciwstawi si siom zewntrznym. III rodzaju obie siy przyo甜one s po tej samej stronie punktu podparcia, rami siy minia jest mniejsze ni甜 rami siy oporu (np. okie). D店WIGNIA DWUSTRONNA D店WIGNIA JEDNOSTRONNA
- 26. rodek ci甜koci i rodek masyrodek ci甜koci i rodek masyrodek ci甜koci - rodek ci甜koci ciaa jest to punkt, w kt坦rym dziaa na to ciao sia ci甜koci. rodek masy rodek masy ciaa to punkt, kt坦ry porusza si tak jak gdyby skupiona w nim bya caa masa ciaa a wszystkie siy zewntrzne przyo甜one w tym wanie punkcie.
- 27. rodek ci甜kocirodek ci甜koci Poo甜enie rodka ci甜koci ciaa ludzkiego mo甜e si stopniowo zmienia. Punkt ten mo甜e le甜e w obrbie ciaa ludzkiego lub poza nim. Stabilno ciaa to zdolno ciaa do zachowywania r坦wnowagi statycznej. Stabilno ciaa zale甜y od poo甜enia jego rodka ci甜koci. Stabilno ciaa jest tym wiksza, im ni甜ej jest poo甜ony jego rodek ci甜koci.
- 29. Poo甜enie OSC odgrywa istotn rol w zachowaniu r坦wnowagi czowieka w r坦甜nych pozycjach. Stan r坦wnowagi charakteryzuje si brakiem ruchu. Jeli przed zadziaaniem si ciao znajdowao si w spoczynku, to po ich zadziaaniu bdzie w r坦wnowadze nadal, je甜eli zr坦wnowa甜 si siy oraz momenty dziaajcych si. Poo甜enie OSC a stan r坦wnowagiPoo甜enie OSC a stan r坦wnowagi
- 30. R坦wnowagaR坦wnowaga Wyr坦甜niamy trzy rodzaje r坦wnowagi: staa po wytrceniu ciao wr坦ci do poo甜enia wyjciowego, po to aby osign minimum energii potencjalnej, a rodek ci甜koci ciaa powraca do poo甜enia w stanie r坦wnowagi obojtna - po wytrceniu ciao znajdzie si w stanie r坦wnowagi w innym poo甜eniu, a poo甜enie rodka ci甜koci nie zmienia si w trakcie wytrcenia chwiejna wytrcenie ciaa oddala je od wyjciowego stanu r坦wnowagi, a rodek ci甜koci znajdzie si w poo甜eniu ni甜szym od poprzedniego.
- 31. RWNOWAGA STAA RWNOWAGA CHWIEJNA RWNOWAGA 或京或干然意鰻粥
- 32. Kt r坦wnowagiKt r坦wnowagi Kt zawarty midzy p坦prostymi poprowadzonymi z OSC przez skrajne punkty podparcia, mo甜e by wyznaczany w paszczy添nie strzakowej i czoowej im wikszy kt r坦wnowagi tym wiksza r坦wnowaga w danej paszczy添nie (aby zwikszy kt mo甜na obni甜y OSC lub wykona wykrok w bok, w prz坦d lub ty; zwikszenie kta r坦wnowagi mo甜na tak甜e uzyska przez dodatkowe podparcie np. lask)
- 33. Kt r坦wnowagi w r坦甜nych paszczyznach
- 34. Obszar podparciaObszar podparcia Obszar podo甜a ograniczony skrajnymi punktami podparcia np. zewntrznym obrysem st坦p; poo甜enie OSC nad obszarem podparcia zapewnia r坦wnowag (statyczn), tj. gdy rzut OSC na podo甜e znajdzie si w obszarze podparcia; przemieszczenie rzutu OSC na podo甜e poza obszar podparcia powoduje utrat r坦wnowagi (statycznej); obszar podparcia mo甜na zwikszy przez zwikszenie powierzchni podparcia lub dodatkowe punkty podparcia.
- 35. Obszar podparcia
- 36. zr坦wnowa甜enie wszystkich si zewntrznych. suma moment坦w wszystkich si zachowana r坦wnowaga moment坦w si wielkoci powierzchni podstawy (podparcia) wysoko usytuowania og坦lnego rodka ci甜koci (OSC) wielko kta r坦wnowagi lub stabilnoci Warunki zachowania r坦wnowagiWarunki zachowania r坦wnowagi
- 37. RuchRuch Zmiana poo甜enia ciaa w czasie w przyjtym ukadzie odniesienia (od przyjcia ukadu odniesienia zale甜y czy ruch wystpuje, czy nie wystpuje). Najczciej ukadem odniesienia jest Ziemia lub inne ciao, kt坦re wzgldem niej nie porusza si. Ruch i spoczynek jest pojciem wzgldnym (zale甜y od wybranego ukadu odniesienia).
- 38. Tor ruchu jest to linia (krzywa) zakrelana w przestrzeni przez poruszajce si ciao. Jeli tor ruchu jest lini prost m坦wimy o ruchu prostoliniowym, a jeli jest lini krzyw, to ruch nazywamy krzywoliniowym. Dugo toru ruchu nazywana jest drog. Stosunek przemieszczenia (r) do czasu pokonania tego przemieszczenia (t) nazywany jest prdkoci redni. Warto prdkoci redniej wyznaczana jest jako stosunek drogi do czasu w kt坦rym ta droga zostaa przebyta (warto prdkoci nazywana jest szybkoci). Prdko oznaczamy symbolem v, a jej jednostk jest m/s. m/s km/h przelicznik 3,6 Stosunek zmiany prdkoci (v) do czasu w kt坦rym ta zmiana nastpia (t) nazywany jest przyspieszeniem rednim. Przyspieszenie oznaczamy symbolem a, a jego jednostk jest m/s2. W ruchu obrotowym odpowiednikiem poo甜enia r jest kt , 留, odpowiednikiem przemieszczenia r jest przemieszczenie ktowe , odpowiednikiem prdkoci v jest prdko ktowa , a odpowiednikiem przyspieszenia a jest przyspieszenie ktowe .
- 39. Zakres ruchuZakres ruchu Gibko cecha anatomiczna zwizana z wykonywaniem obszernych ruch坦w w poczeniach midzykostnych. Ocena gibkoci: testy gibkoci og坦lnej, np. pr坦ba podnoszenia gowy (bez rk) i tuowia nad podo甜em (mierzona jest odlego od wcicia mostkowego do podo甜a test Ozolina (palce-podoga) => dosiganie palcami do podo甜a (proste kolana) W tecie Ozolina su甜cym do badania gibkoci og坦lnej wystpuj opory zwizane z rozciganiem mini grzbietu, wizade krgosupa ograniczajcych skon w prz坦d oraz grupy mini kulszowo- goleniowych. Zbyt du甜e rozcignicie jest niebezpieczne => wizada rozcignite przy krgosupie powoduj wypadanie chrzstek midzykrgowych (dysk坦w).
- 40. Cztery czynniki o charakterzeCztery czynniki o charakterze anatomicznymanatomicznym decydujce o zakresiedecydujce o zakresie ruchu w poczeniach midzykostnych:ruchu w poczeniach midzykostnych: 1)budowa element坦w kostnych tworzcych poczenie (budowa anatomiczna koci) czynnik kostny 2)stopie rozcignicia cznotkankowych element坦w stawowych (torebek stawowych) i okoostawowych (wizade) czynnik torebkowo-wizadowy 3) dugo mini antagonistycznych (w stosunku do dziaajcych czynnie) minie antagonistyczne 4) obszerno czci mikkich otaczajcych poczenia midzykostne (czci mikkie otaczajce stawy) minie le甜ce po stronie realizowanego ruchu
- 41. Dwa czynnikiDwa czynniki wewntrznewewntrzne kt坦re wpywaj na gibko:kt坦re wpywaj na gibko: 1) temperatura otoczenia => wy甜sza temperatura zewntrzna wiksze mo甜liwoci ruchowe, wiksza gibko, 2) cykl dobowy => rano najmniejsze mo甜liwoci ruchowe, potem wzrost 9-10, po obiedzie spada, 16- 17 drugi szczyt, potem pogarsza si, o 3 w nocy jest najgorzej.
- 42. RuchomoRuchomo Ruchomo czynna badana jest u czowieka 甜ywego czowiek sam przy pomocy wasnych mini wykonuje ruchy. Dla dw坦ch czon坦w poczonych w spos坦b obrotowy mo甜na ustali stan pocztkowy, kt po przebyciu danego ruchu i stan kocowy. Ruchomo bierna (badanie ruch坦w biernych) ruch bierny jest wykonywany przy u甜yciu si zewntrznych dla danego poczenia, najczciej si zewntrzn jest sia badajcego, np. pochodzc od drugiej rki => zakres ruchu biernego jest zawsze wikszy ni甜 zakres ruchu czynnego. Wsp坦czynnik ruchomoci: K K = Rf/Ra Rf - ruchomo faktyczna Ra - ruchomo anatomiczna M甜czy添ni maj zawsze ruchomo mniejsz ni甜 kobiety.
- 43. Czynny ukad ruchu: MinieCzynny ukad ruchu: Minie Minie szkieletowe tworz czynny ukad ruchu: maj przyczepy na kociach (bierny ukad ruchu). W坦kna miniowe spojone s w pczki przez tkank czn, cay misie obejmuje namitna zwana powizi, a zakoczenie mini stanowi najczciej cigna.
- 44. Budowa miniaBudowa minia przyczep pocztkowy (tzw. punkt stay) bli甜ej g坦wnej osi ciaa czasem kilka brzusiec przyczep kocowy (tzw. punkt ruchomy) - czasem kilka
- 46. Minie (ksztat): dugie (koczyny), kr坦tkie (koczyny, krgosup), paskie (szerokie tu坦w) Minie (ukad w坦kien miniowych w stosunku od osi dugiej): wrzecionowate (w坦kna r坦wnolege do osi dugiej), p坦pierzaste (w坦kna dochodz do cigna i osi dugiej pod pewnym ktem z jednej strony), pierzaste (w坦kna dochodz do cigna osi dugiej pod pewnym ktem z obu stron). W miniu wyr坦甜niamy dwa przekroje: anatomiczny (paszczyzna przechodzca prostopadle do osi dugiej minia w jego najwikszym obwodzie) fizjologiczny (paszczyzna przechodzca prostopadle do osi dugiej wszystkich w坦kien miniowych)
- 47. Przekr坦j fizjologiczny miniaPrzekr坦j fizjologiczny minia
- 48. Sia rozwijana przez misieSia rozwijana przez misie Sia skurczu minia zale甜y od jego przekroju fizjologicznego i wynosi rednio ok. 100 N na 1 cm2powierzchni przekroju fizjologicznego (czysty misie). Nosi ona nazw napr甜enia jednostkowego minia, bezwzgldnej siy miniowej, siy jednostkowej minia lub siy waciwej minia. Fm = P 揃 (delta) [N/cm2 ] Fm sia minia P pole przekroju poprzecznego (fizjologicznego) napr甜enie jednostkowe (bezwzgldna sia miniowa)
- 49. Sia jednostkowa minia zanieczyszczonego wynosi 16-30 N/cm2 Powierzchnia wszystkich mini szkieletowych = 0,56 m2 Bezczynno prowadzi do zaniku lub zmniejszania si minia. Ukad w坦kien miniowych wpywa decydujco na si : minie wrzecionowate (obe) s znacznie sabsze ni甜 minie p坦pierzaste lub pierzaste. W miniach p坦pierzastych lub pierzastych przekr坦j fizjologiczny jest znacznie wikszy ni甜 w miniu wrzecionowatym o tym samym obwodzie i przekroju poprzecznym anatomicznym (prostopadle do osi dugiej minia).
- 50. Od czego zale甜y sia miniowa?Od czego zale甜y sia miniowa? od budowy minia (makro i mikro) od przekroju poprzecznego fizjologicznego (PPF) od masy ciaa od dugoci minia od stopnia pobudzenia minia od prdkoci skracania minia od temperatury, wilgotnoci, stanu ukrwienia minia, zmczenia minia
- 51. Zale甜no sia-dugoZale甜no sia-dugo A.V. Hill, 1926 (wykres teoretyczny) dugo spoczynkowa (l0) dugo minia kt坦ry nie jest skr坦cony ani rozcignity. W 甜ywym ciele wystpuje wstpne rozcignicie minia powstaje sia bierna, kt坦ra d甜y do skr坦cenia minia rozcignitego o ok. 20% dugoci spoczynkowej. Po odizolowaniu minia (wypreparowaniu) jego dugo ulega skr坦ceniu o ok. 20% Misie w czasie skracania osiga dugo spoczynkow (l0) w ok. poowie zakresu ruchomoci w stawie (np. w stawie okciowym).
- 54. Zale甜no sia-prdko skracaniaZale甜no sia-prdko skracania Prdko skracania sarkomeru mini czowieka jest staa i wynosi rednio 6亮m/s. Obliczana prdko skracania minia w zale甜noci od jego dugoci i kta pierzastoci. Im wiksza dugo minia tym wiksza prdko skracania, im wikszy kt pierzastoci minia tym mniejsza prdko skracania (wiksze straty prdkoci skracania). Zale甜no sia-prdko skracania dla minia caego (w warunkach naturalnych) Mae obci甜enie mo甜liwa du甜a prdko skracania minia Du甜e obci甜enie mo甜liwa maa prdko skracania minia Przy nieobci甜onych koczynach mo甜emy mie du甜e prdkoci, ale nie mo甜emy wtedy nada du甜ej siy. zale甜no sia prdko: w miar zmniejszania siy oporu mo甜emy zwikszy prdko ruchu
- 55. Formy dziaania miniaFormy dziaania minia Skurcz izotonicznySkurcz izotoniczny zmiana dugoci minia bez zmiany napicia (przy staym napiciu, napr甜eniu minia) jest to model teoretyczny takich przypadk坦w nie ma w rzeczywistoci. Najczciej nastpuje r坦wnoczesna zmiana napicia minia (siy) i jego dugoci tzw. skurcz auksotoniczny (codzienne ruchy czowieka), czyli og坦lnie podczas ruchu. Skurcz izometryczny Skurcz izometryczny zmiana napicia bez zmiany dugoci, wystpuje w sytuacjach 甜yciowych i jest wykorzystywany np. w kulturystyce do zwikszania siy minia. Skurcz izokinetycznySkurcz izokinetyczny zmiana napicia minia (siy) i jego dugoci przy staej prdkoci.
- 56. W warunkach skurczu ekscentrycznego minie rozwijaj wiksz si ni甜 podczas skurczu izometrycznego. Wyra添ny wzrost siy mini obserwuje si zwaszcza w sytuacji dziaania eksplozywnego gwatownego mini (np. trening plyometryczny adowanie energii mini, kt坦r odzyskujemy: naskok i wyskok (DJ), wyskok z zamachem, wyskok z zejciem w d坦 CMJ, zamiast SJ). Skurcz ekscentryczny to nie pchanie tylko powstrzymywanie rozcigania.
- 57. Przykady pracy ekscentrycznej i koncentrycznej mini: Pompki (tylko prostowniki ekscentryczna) Podnoszenie na dr甜ku (zginacze koncentryczne) Chodzenie po schodach (prostowniki ekscentrycznie) Chodzenie po podo甜u (prostowniki hamujco)
- 58. Jednostka motoryczna to kom坦rka nerwowa ze wszystkimi unerwianymi przez ni w坦knami miniowymi. Jedna kom坦rka nerwowa unerwia kilka do kilku tysicy w坦kien miniowych nie ssiadujcych ze sob (przemieszanych z w坦knami unerwianymi przez inne kom坦rki nerwowe).
- 60. Minie wykonujce ruchy precyzyjne (np. krtani, gaki ocznej) maj ma liczb w坦kien przypadajcych na jedn kom坦rk nerwow (kilka <10) natomiast du甜e minie szkieletowe wykonujce proste zadania ruchowe maj du甜 liczb w坦kien miniowych przypadajcych na jedn kom坦rk nerwow (kilka tysicy <5000).
- 61. Ilo w坦kien miniowychIlo w坦kien miniowych przypadajcych na jednprzypadajcych na jedn kom坦rk nerwowkom坦rk nerwow PrzykadyPrzykady 1-2 Minie w obrbie krtani (najmniejsza jednostka motoryczna) 6-12 Minie gaki ocznej Ok. 100 Zginacz doni 200-300 Minie ramienia, przedramienia 400-500 Du甜e minie szkieletowe (brzuchaty ydki)
- 62. wszystko albo nicwszystko albo nic Jednostki motoryczne dziaaj na zasadzie wszystko albo nic. Jeli impuls docierajcy do ukadu nerwowego ma warto ponad progow - wszystkie w坦kna minia si kurcz, a jeli podprogow nic si nie dzieje.
- 63. Badanie aktywnoci bioelektrycznejBadanie aktywnoci bioelektrycznej mini elektromiografia (EMG).mini elektromiografia (EMG). Mm. niepobudzone znajduj si w stanie spoczynku, w kt坦rym kom. miniowe s spolaryzowane elektrycznie (tzw. potencja spoczynkowy -> napicie elektryczne: 90mV, pomidzy wntrzem kom. a otoczeniem). Impuls z orodkowego uk. nerwowego wyzwala potencja czynnociowy (depolaryzacja zwikszenie przepuszczalnoci b. Kom坦rkowej) => reakcja chem. Inicjujca skurcz minia, powodujca powstanie napicia elektr. + 40mV.
- 64. EMGEMG
- 65. Elektromiografia(EMG)Elektromiografia(EMG) Rejestrowana jest r坦甜nica potencja坦w pomidzy dwoma elektrodami (dwoma obszarami minia), elektrody u甜ywane do EMG mog by powierzchowne (najczciej) lub wkuwane (rzadziej), rejestrowany stopie aktywnoci bioelektr. minia jest proporcjonalny do jego aktualnej siy, istotny wpyw na zapis aktywnoci elektr. Maa liczba synaps nerwowo-miniowych znajdujcych si w pobli甜u elektrod zlokalizowanych g坦wnie na brzucu minia. Elektromiografia stanowi dodatkowe badanie uzupeniajce podstawowe pomiary biomechaniczne (kinematyczne i dynamiczne) dostarcza wa甜nych informacji o dziaaniu grup miniowych i poszczeg坦lnych mini podczas ruchu.
- 66. Ch坦dCh坦d Spos坦b przemieszczania si czowieka w przestrzeni. Seria rytmicznych, zmiennych ruch坦w koczyn i tuowia powodujcych w rezultacie przesunicie si do przodu rodka ci甜koci czowieka. Rytmiczne gubienie i odzyskiwanie r坦wnowagi w zmieniajcych si na przemian fazach podporu i przenoszenia
- 67. Charakterystyka choduCharakterystyka chodu Osobniczo r坦甜ny: ka甜dy czowiek ma ch坦d sobie tylko waciwy, jest on wynikiem utworzonego w dziecistwie STEREOTYPU RUCHOWEGO, charakterystyczny wzorzec chodu nie jest niezmienny, wpywaj na niego: a) zmiany proporcji ciaa (wraz ze wzrostem) b) tempo dojrzewania ukadu nerwowego c) tempo starzenia si d) wsp坦istniejce choroby Ch坦d zale甜y od: Wieku Stanu zdrowia temperamentu
- 68. Warunki ekonomicznego choduWarunki ekonomicznego chodu 1. Swobodna pozycja stojca. 2. Mo甜liwo przeniesienia ci甜aru do przodu. 3. Fizjologiczne zakresy ruch坦w staw坦w kd i tuowia. 4. Mo甜liwo obci甜enia ka甜dej nogi z osobna. 5. Dostosowana sia miniowa. 6. Odpowiedni poziom koordynacji. 7. Motywacja.
- 69. Wyznaczniki choduWyznaczniki chodu A. Wyznacznik I (miednica) - okrela ruchy miednicy w paszczy添nie poziomej (ok. 4属 do przodu i do tyu) B. Wyznacznik II (miednica) - opadanie miednicy w paszczy添nie czoowej po stronie k. wykrocznej - cel: unoszenie kolana do ugicia (aby stopa nie zahaczaa o podo甜e - redukcja o poow unoszenia si rodka ci甜koci C. Wyznacznik III (kolano) - pierwsze zgicie do kta 45属 - zetknicie si pity z podo甜em - trwa do momentu a甜 stopa nie przyo甜y si do podo甜a - kolano prostuje si = hamowanie ekscentryczne
- 70. D. Wyznacznik IV (stopa) - zgicie grzbietowe - przyo甜enie do podo甜a i ustalenie (pene obci甜enie stopy) - zgicie podeszwowe E. Wyznacznik V (kolano) - powolne zgicie kolana gdy pita zaczyna si podnosi na pocztku okresu odbicia. F. Wyznacznik VI (miednica) - przesuwanie miednicy w paszczy添nie czoowej- ruchy boczne w kierunku kd podporowej - cel: rzutowanie rodka ci甜koci na paszczyzn podparcia.
- 72. 1. FAZA PODPORU a) kontakt pity z podo甜em b) przejcie ci甜aru c) pene obci甜enie d) przetaczanie przez stop 2. FAZA WYKROKU a) przygotowanie do przenoszenia b) f. przenoszenia: rozpoczcie przenoszenia c) przenoszenie waciwe d) ostateczne przenoszenie
- 73. Fazy choduFazy chodu 1. Kontakt pity z podo甜em - pierwszy kontakt pity z podo甜em - czas trwania: 0-2% cyklu chodu - druga kd w fazie przetaczania przez stop 2. Przejcie ci甜aru - ekscentryczne hamowanie - czas trwania: 0-10% cyklu chodu - pocztek dwuno甜nego podparcia - druga kd przygotowuje si do przeniesienia f. odbicia - koniec: gdy druga kd oderwie si od podo甜a 3. Pene obci甜enie - stopa ca swoj powierzchnia spoczywa na podo甜u - czas trwania: 10-30% cyklu - druga kd w fazie przenoszenia - staw kolanowy i skokowy znajduj si w jednej osi
- 74. 4. Przetaczanie przez stop - ci甜ar ciaa przejty jest przez przodostopie - czas trwania: 30-50% cyklu - koczy faz pojedynczego podporu - druga kd kontakt pity z podo甜em 5. Przygotowanie do przenoszenia - koniec fazy pojedynczego podporu - pocztek drugiej fazy podw坦jnego podporu - czas trwania: 50-60% 6. Rozpoczcie przenoszenia - pocztek fazy przenoszenia - czas trwania: 60-73% cyklu - uniesienie palc坦w stopy - przeciwna kd pocztek 遜 f. penego obci甜enia - cel: oderwanie stopy, nadanie przyspieszenia do przenoszenia
- 75. 7. Przenoszenie waciwe - druga cz fazy w celu zdobycia przestrzeni - podudzie prostopade do podo甜a - czas trwania: 73-87% cyklu - druga kd nadal w fazie pojedynczego podporu 8. Ostateczne przenoszenie - faza przed przygotowaniem do przeniesienia obci甜enia - czas trwania: 87-100% cyklu - po wyprzedzeniu tuowia kd wykroczna prostuje w st. kolanowym, przygotowuje si do zetknicia pity z podo甜em i przejcie ci甜aru ciaa - druga kd- f. przetaczania przez stop.
- 76. BiegBieg Jest form lokomocji charakteryzujc si przemieszczaniem ciaa czowieka w przestrzeni i czasie w wyniku rozwijania si napdowych koczynami dolnymi w jednopodporowych wystpujcych po sobie fazach.
- 77. Fazy bieguFazy biegu W biegu (w jednym kroku) wyr坦甜niamy faz podporu na jednej nodze, faz lotu, czyli moment gdy obydwie stopy s r坦wnoczenie oderwane od podo甜a. Faz podporu mo甜na podzieli na faz amortyzacji i odbicia, faz lotu za na wznoszenie i opadanie. Faza amortyzacji zaczyna si z chwil zetknicia si stopy z podo甜em i trwa do momentu gdy ciao znajduje si w najni甜szym poo甜eniu. Faza odbicia jest to dalsza cz podporu. W tej fazie ma miejsce wznoszenie og坦lnego rodka ci甜koci (OSC) i prostowanie koczyny podporowej w stawie biodrowym, w kocu fazy dochodzi do tyozgicia oraz zginania podeszwy stopy. Kolejn faz caego cyklu n坦g jest tylny wymach i po tym zaczyna si faza przedniego wymachu. W tej fazie udo prostuje si w prz坦d wraz ze stawem kolanowym. Wysuwanie stopy w prz坦d pokrywa si z odbiciem drugiej nogi, wzlotem ciaa, a nastpnie opadaniem. Wykonanie przedniego wymachu jest przygotowaniem do ldowania na tej nodze i rozpoczcia nastpnego cyklu pracy.
- 78. BibliografiaBibliografia 1. Bober T. Biomechanika. Wybrane zagadnienia. wyd. III. i IV. AWF Wrocaw, 1986, 1993 2. Bober T. Biomechanika chodu i biegu., Studia i Monografie, AWF Wrocaw, 1986 3. Doski D. Biomechanika wicze fizycznych., Sport i Turystyka, Warszawa, 1963 4. FIdelus K. Przewodnik do wicze z biomechaniki. AWF Warszawa, 1983 5. Baszczyk J. Biomechanika kliniczna. PZWL Warszawa, 2004 6. Bober T., Zawadzki J. Biomechanika ukadu ruchu czowieka. AWF Wrocaw, 2003