More Related Content
Similar to lect PvdB Uitgepraat Mijke Post 11-15lr (20)
lect PvdB Uitgepraat Mijke Post 11-15lr
- 1. p. 177 Goud Evaluatie van de module Career Writing als methode voor reflectie en m辿辿r Mijke Post Deze bijdrage gaat in op de vraag wat studenten vinden dat het hen oplevert om Career Writing te doen als onderdeel van hun studie. De module Career Writing is hiervoor grondig ge谷valueerd. De cursus Career Writing is onderdeel van de course Elective Personal Leadership & Career Writing van de oplei- ding European Studies aan de Haagse Hogeschool. In dit hoofdstuk ga ik met behulp van citaten uit evaluaties van studenten na in hoeverre er wordt vol- daan aan de eindtermen van de opleiding. Daarnaast kijk ik ook naar de eind- termen van bacheloropleidingen aan de hogeschool in het algemeen, die op hun beurt gerelateerd zijn aan de Europese richtlijnen, de Dublin-descriptoren. Dit hoofdstuk levert ten slotte inzicht in de effecten van reflectie, iets wat doorgaans een beetje vaag blijft in curricula. Zo concreet als theorie en vaardigheden zijn, zo vaag lijkt het te worden als het gaat om reflectie en dingen als het ontwikkelen van houdingsaspecten, gedrag, motivatie, drijfveren en identiteit. Voor het hoofd hebben we de Body of Knowledge ontwikkeld en voor de handen de Body of Skills. Voor het hart zijn allerlei goedbedoelde instrumenten geprobeerd, maar nog niet altijd naar de volle tevredenheid van studenten, docenten en management. Eindtermen gericht op het ontwikkelen van dat hart vragen duidelijk om een andere aan- pak dan die van een vak dat draait op harde inhoud. In Communicatie NU #2 pleit ik voor harde inhoud, softe skills en aandacht voor de persoon van de student. Deze bijdrage gaat in op een andere doceerstijl, een andere methode voor leren die misschien ook wel een wat andere omgeving vraagt om in te leren. In het eerste deel is beschreven wat Career Writing is, wat de leerdoelen van de cursus, de opleiding en de instelling zijn en hoe de module Career Writing wordt gegeven. Daarna wordt gekeken naar hoe de cursus is ge谷valueerd en hoe de resultaten zijn geanalyseerd. Dan volgen de resultaten waarbij citaten van studenten worden verdeeld in vijf categorie谷n. Daarna wordt antwoord gegeven op de vraag of de doelen van de cursus zijn behaald. Deze bijdra- ge sluit af met een aantal aanbevelingen en tips en trics om in de toekomst Career Writing effectief in te zetten.
- 2. p. 178 1. Wat is ge谷valueerd? Wat is Career Writing? Career Writing wordt door Reinekke Lengelle, die onlangs promoveerde op dit onderwerp aan de Universiteit van Tilburg als volgt gedefinieerd: Career Writing is creative, expressive and reflective writing as a narrative and dialogical approach to career guidance. Creative writing: making up stories like a novelist to uncover you life themes. Expressive writing: writing about things that hurt and bother you in order to find out what moves and drives you. Reflective writing: writing about yourself from an observer position, exploring different perspectives and articulating what you find. In de beschrijving van de lessen is aangegeven hoe deze vormen van schrijven een plek hebben in de cursus en waarom. Leerdoelen van de cursus Career writing is onderdeel van de keuzemodule Elective Personal Leadership waarvan het leerdoel als volgt wordt verwoord: After the course the student: will acknowledge and experience the importance of character ethics and personal character building for proper leadership of self and others; he or she will increase self-awareness, acknowledging own stronger and weaker points; acquire insight in the way to improve own character and in good use of freedom; experience the increase in happiness and in understanding of self and others; come to a better and deeper understanding of personal and others flaws and strenght; acknowledge and experience the richness of unity in cultural diversity and the desire to build on this for ever better personal leadership. Leerdoelen van de opleiding In het curriculum van de opleiding staan termen die aansluiten bij de leerdoe- len van de cursus, of waaruit de verworven leerdoelen kunnen blijken: Oral presentation, Career development, Writing for European professionals, Living and working in Europe, Introduction to Dutch culture and society en Intercultural communication.
- 3. p. 179 In de onderwijs- en examenregeling van de opleiding European Studies worden de leerdoelen geconcretiseerd in 20 competenties. Drie competenties hebben expliciet betrekking op persoonlijke en persoonlijkheidsontwikkeling: the abi- lity to work in multicultural teams; the ability to work in an interdisciplinary area and the ability to reflect on ones own values and to question concepts, ideas and theories. Bij sommige van deze competenties is de link met de leerdoelen van Career Writing expliciet en helder. Bij andere is de link wat minder duidelijk. Bij The ability to reflect is de link snel en duidelijk te leggen: Career Writing is een methode voor persoonlijke reflectie. Bij het werken in interdisciplinaire en interculturele teams is de link niet direct: Career Writing is niet ontworpen om te kunnen werken op die manier. Studenten rapporteren evenwel zullen we straks zien dat ze door het volgen van de module Career writing meer zelf- bewustzijn ontwikkelen en ook lijkt het empatisch vermogen ten opzichte van anderen groter te zijn geworden. Zo is de link weliswaar indirect maar toch concreet. De link met de module Career development is wel helder. Career Writing helpt de student bij het verwerken van ervaringen tijdens de opleiding en in de praktijk door het ontwikkelen van een loopbaanverhaal dat richting en betekenis geeft aan de keuzes en ervaringen van de student. Bij de andere modules, zoals Writing for European professionals en Oral presentation is de link weer wat minder direct - Career Writing is niet ontworpen voor deze doel- einden - maar het effect wordt wel door de studenten genoemd. Het perspectief van de Haagse Hogeschool als geheel op de na te streven com- petenties wordt kernachtig verwoord in Wereldburgers in een lerende samen- leving, Instellingsplan tot 2020. Centraal staan de internationalisering van de samenleving, de lerende economie, een complexe, hybride samenleving, afne- mende voorspelbaarheid en afnemende zekerheid en voortdurende veranderin- gen in beroepen en beroepspraktijk en ook de loopbaan die veel meer variatie vertoont. Voor het onderwijs betekent dit dat flexibiliteit en adaptief vermogen nodig zijn. Ook hierop sluiten de in de module Career Writing verworven com- petenties naadloos aan. Hoe wordt de cursus gegeven? Op basis van Lengelles onderzoek en de door haar ontwikkelde methode heb ik een module ontwikkeld als een onderdeel van de module Elective Personal Leadership. Aan deze module doen studenten mee die vanuit het buitenland naar De Haagse Hogeschool komen om te studeren en Nederlandse studen- ten die European Studies doen. De buitenlandse studenten komen uit Frankrijk, Zweden, China, Engeland, Oost-Europa, Spanje. Ze volgen lessen Career Wri- ting 90 minuten per week, gedurende zes weken en sluiten af met een portfo- lio en evaluatie.
- 4. p. 180 In die zes weken doen we de volgende oefeningen (voor een uitgebreide beschrijving van deze oefeningen zie Lengelle, 2014): Week 1: Proprioceptive Writing, Career Cards en Archetype Cards. Week 2: Proprioceptive Writing, My mother / father used to be the one who , Pet peeves and Barbara Sher, Soldier. Week 3: Proprioceptive Writing, Models: The Heros Journey by Joseph Camp- bell and The Dialogical model of Tranformation through Writing by Reinekke Lengelle Frans Meijers. Week 4: Proprioceptive Writing, Models repeated, Poetry. Week 5: Proprioceptive Writing, The Work by Byron Katie, Career Cards. Week 6: Proprioceptive Writing, Evaluation, Haiku, Archetype Cards. Safe holding space Voor ik begin met het beschrijven van de eerste oefening, wil ik beschrijven hoe ik me opstel als docent. Anders dan bij andere lesvormen voel ik me bij deze bijeenkomsten meer gastvrouw, coach en facilitator dan docent. Voor een deel komt dat door de gasten uit het buitenland, maar zeker ook omdat het bieden van een safe and enriching context het onderwijs in transformatieve leerprocessen ondersteunt (Lengelle, 2014). Ik stel me niet alleen dienstbaar op door bijvoorbeeld te kijken of studenten nog genoeg papier hebben, maar ik probeer ook een sfeer te scheppen waarin het omgaan met lastige issues de student niet isoleert, maar waar het juist bijdraagt aan een gevoel van ver- bonden zijn. Veilig betekent ook dat de relatie tussen de docent en de student gebaseerd is op respect, openheid en vertrouwen. Dit wordt ook wel een hol- ding environment genoemd (Lengelle, 2014 ). Ik nodig uit maar verplicht niet. Ik benadruk dat wat ze schrijven van hen is, dat ik het niet hoef te hebben en dat spelling en grammatica of handschrift nu even niet de prioriteit hebben, maar juist hun eigen vrije gedachten en het onderzoeken van hun innerlijk. Op een functionele en professionele manier geef ik voorbeelden van issues van mezelf of uit mijn praktijk. Ik merk op dat deze opstelling bij me past, meer dan een stijl die meer op het overdragen van kennis is gericht. Ik stel me zo op omdat ik in schrijfcursussen van Reinekke Lengelle heb ervaren dat hiervan een rust, veiligheid en ruimte uitgaat die alle gelegenheid biedt om te ontdek- ken, te zoeken en open te stellen voor wat komt. Daarna heb ik ook in de lite- ratuur gelezen waarom dit belangrijk is; hierover verderop meer. Proprioceptive writing De eerste oefening, Proprioceptive Writing, komt iedere les terug. De oefening is gepositioneerd als een Journal Writing exercise en is gebaseerd op het boek Writing the Mind Alive: Proprioceptive Method for Finding Your Authen- tic Voice van Linda Trichter Metcalf Tobin Simon (2002). Het werkt als volgt: studenten schrijven gedurende 20 minuten op blanco A4 papier - terwijl er barokmuziek klinkt - met slechts drie instructies: Write what you hear, Listen
- 5. p. 181 to what you write en Ask yourself the proprioceptive question: What do I mean by Ze mogen de eerste sessie als ze willen helemaal vrij schrijven, zonder kader of ze kiezen een persoonlijk thema rond personal leadership of rond een career question, een vraag of leerdoel dat ze hebben op persoonlijk terrein of op het gebied van carri竪re en school. Na twintig minuten sluiten we het schrijfsel af met vier concluderende vra- gen: What thoughts were heard but not written?, How or what do I feel now?, What larger story is the write a part of? en What ideas came up for future writes? Na afloop vraag ik elke student om een woord dat uitdrukt hoe ze hier en nu in de ruimte aanwezig zijn. Dat woord laat ik ze om de beurt hardop zeg- gen en ik herhaal het voor de hele groep. Hungry, Relieved, Confused en Tired bijvoorbeeld. Ik benadruk dat we geneigd zijn sommige woorden als positief en andere als negatief te beoordelen maar dat we die neiging hier ter- zijde leggen; het gaat hier niet om een oordeel maar om bodily present te zijn: bewuste en gevoelde aanwezigheid. Proprioceptive verwijst immers naar het Latijnse woord proprius, het eigene dat weer verwijst naar het vermogen van het lichaam om zich via de zin- tuigen - bewust te zijn van zichzelf. Als je bijvoorbeeld gevraagd wordt om je rechter teen te bewegen, dan kun je dat vanwege de proprioceptische zenuw- cellen, die geven een gevoel van belichaming, of embodiment. Opmerkelijk aan deze oefening vind ik het iedere keer weer dat de eerste keer een beetje lacherig verloopt: Wat krijgen we nu? Wat een rare oefening? Mag je gewoon schrijven wat je wilt? In je eigen taal? Vanaf de keren erna wordt dit echter gewoon routine; ze weten hoe de oefening gaat en beginnen gewoon en binnen een paar minuten is alle hectiek van mobiele telefoons en buitenwereld achtergelaten en heerst een serene rust en ijverig schrijven. Van deze oefening komen veel positieve reacties terug. Van mensen die vroeger dagboeken schre- ven maar nu niet meer. Van mensen die de rust ervaren te midden van dead- lines en colleges waarin theorie wordt uitgestort en van alles moet. Interne dialoog De oefeningen die volgen zijn creatieve, expressieve en reflectieve oefeningen. Ze hebben tot doel om een interne dialoog op gang te brengen, een gesprek met het zelf, met de eigen identiteit, met wie ben ik. Enerzijds gebeurt dit door in de oefeningen verschillende kanten van de identiteit te onderzoeken, uit te nodigen en te ontdekken. Anderzijds hebben de oefeningen tot doel om van- uit een eerste verhaal over wie ik ben, waar ik vandaan kom en waar ik naar- toe wil, kleine of grotere ervaringen te onderzoeken en daarbij de verschillen- de stadia te ondergaan van het ervaren van emoties, het uitdrukken en onder woorden brengen van emoties, naar het focussen op de emoties en tot slot
- 6. p. 182 het begrijpen van de emoties en hoe ze van invloed zijn op de eigen identiteit, waarden, motivatie en keuzes en het eigen leerproces. Dit kan leiden tot het schrijven van een tweede verhaal, dat als kenmerk heeft dat het beter aansluit op het hier en nu, realistisch is, betekenis en richting geeft, persoonlijke groei reflecteert en een meer flexibele, adaptieve mindset oplevert en actiebereid- heid vergroot. Dialogical Self Theory Het zelf, waarover het gaat bij persoonlijk leiderschap en persoonlijke en persoonlijkheidsontwikkeling, is in Career Writing gedefinieerd op basis van de Dialogical Self Theory (DST, Hermans Hermans-Konopka, 2010). Deze the- orie is gekozen omdat de focus ligt op schrijven als vorm van dialoog bij het ontwikkelen van een narrative career identity; een verhaal over jezelf waarbij het niet zozeer gaat om het verhaal zelf als wel om het constueren van dat verhaal, dat steeds weer adaptief en flexibel is en blijft ten aanzien van nieu- we ontwikkeling bij de persoon zelf en in de omgeving van de persoon. De Dialogical Self Theory definieert het zelf als: a dynamic multiplicity of positions or voices in the landscape of mind, with the possibility of dialogical relationships between these positions and voices. This multi-faceted self makes decentring movements, where voices and positions might be at odds with each other but may also expand into the unknown, and centring movements, where positions are linked with each other in meaningful ways and also give a sense of a consistent iden- tity. A career identity, by extension, is a dynamic multiplicity of I-positions regarding work. (DST; Hermans Hermans-Konopka, 2010). In een Youtube-video (zie https://www.youtube.com/watch?v=TKEKWzZOC3I) legt Hubert Hermans uit wat de spirit van de Dialogical Self Theory is: We leven in een ruimte die buiten ons ligt en in een ruimte die binnen ons ligt. In die binnenwereld kunnen we horizontale en verticale bewegingen maken: verticaal wanneer we ons up voelen of down zijn; horizontaal wanneer we dichter bij ons zelf of verder bij ons zelf vandaan zijn. Hij benoemt in de video interne ik-posities en externe ik-posities: interne als ik als dochter van mijn moeder of ik als ambitieus; externe als mijn docent of mijn opdrachtgever. Onze geest is dus bevolkt door andere mensen, wat hij noemt een society of mind. Wat in de samenleving gebeurt tussen mensen, gebeurt ook in ons zelf, binnen mensen. Zoals we elkaar kunnen bekritiseren, overeenkomsten sluiten of consulteren, zo kunnen we ook onszelf bekritiseren, overeenkomsten sluiten of ons zelf consulteren. Ons gevoel zegt dit, ons ver-
- 7. p. 183 stand zegt dat en wanneer ze met elkaar in dialoog gaan, komen we tot een afgewogen besluit. Career Writing Model Het Career Writing model (zie figuur 1) legt uit hoe een transformatief leer- proces verloopt als we de schrijfoefeningen gebruiken om een arbeidsidentiteit te construeren. Aan de basis van het model liggen levensthemas die eenheid aanbrengen in levensverhalen (Savickas, 2002, 2005). Life themes, can be defined as the affective and cognitive representation of a problem or set of problems, perceived or experienced either consci- ously or unconsiously, which constituted a fundamental source of psychic stress for a person during childhood, for which that person wished resolu- tion above all else, and which thereby triggered adaptive efforts, resulting in an attempted identification of the perceived problem, which in turn for- med the basis for a fundamental interpretation of reality and ways of dea- ling with reality. (Csikszentmihalyi Beattie, 1979, p. 48) Zon leerproces begint doorgaans dan ook met een zogeheten grenservaring. Een grenservaring kan bestaan uit een kleinere of grotere ervaring, van tegen- vallende feedback op een belangrijke schoolopdracht of het niet vinden van een geschikte stageplaats, tot ziekte, een ongeluk of het uitgaan van een rela- tie. Een grenservaring triggert oude pijn maar is tegelijkertijd ook een uitnodi- ging voor persoonlijke groei of een herordening van ik-posities zodat een nieu- we ordening ontstaat in de identiteit en daarmee in het verhaal dat iemand vertelt over de zin en betekenis van haar of zijn leven. Het verleden komt dus terug in het heden om in het meest ideale geval te leiden tot een draaglijkere toekomst (Hermans, 2014). Bij een grenservaring loopt een persoon tegen een spreekwoordelijke muur aan. Je kunt het ervaren als dat je (zelfbeeld) op de proef wordt gesteld, of dat je een verlaagd zelfbeeld krijgt of zelfs je zelfbeeld verliest en je kunt dan niet meer met (evenveel) zelfvertrouwen handelen. Dat kan een cognitief probleem zijn, in die zin dat je de situatie niet begrijpt of de juiste kennis of vaardighe- den mist om met de situatie om te gaan. Maar vaak brengt een grenservaring het niet meer adequaat zijn van bestaande denk- en handelingspatronen aan het licht, die gevormd zijn op basis van de verwerking van eerdere grenserva- ringen. Met ander woorden, een grenservaring maakt duidelijk dat er vroegere identificaties en bondjes van ik-posities zijn die een adequate reactie in het hier-en-nu blokkeren.
- 8. p. 184 Observator Dialoog met jezelf Dialoog met anderen Dialogisch leren Ruimte voor transformatie Grenservaring Eerste verhaal (Vechten, Vuchten, Bevriezen) Tweede verhaal (Perspectiefwisseling, Acceptatie, Nieuwe betekenis) Begrijpen Focusen Zeven Voelen Figuur 1. Het Career Writing model (ontleend aan Lengelle Meijers (2009) Als bestaande handelings- en denkpatronen, in verschillende bewoordingen maar met dezelfde strekking, worden herhaald dan ontstaat een vicieuze cir- kel van angst, boosheid of hopeloosheid en raakt het individu verstrikt in een first story, waarin zij lijdend en als slachtoffer blijft vastzitten. Men zit vast in de fight, flight or freeze modus waaruit men niet meer voor- of achteruit kan. Soms verlangt men terug naar hoe het vroeger was of men blijft achter in verwarring. De symptomen zijn viewing oneself as a Victim, feeling Entitled, waiting for Rescue, or resorting to Blame (VERB). Minder zichtbare sympto- men van machteloosheid zijn ontkenning, defensief zijn, of je superieur voelen, of karakteristieken van een gefixeerde mindset waarin je doet alsof hulp nodig hebben impliceert dat je faalt of niet goed (wijs) bent. Het doel van schrijven voor persoonlijke ontwikkeling en van Career Writing is om toe te werken naar een meer empowerend perspectief of een Second story. Dit vergt een cognitief en affectief leerproces en leidt idealiter tot een verandering van perspectief, acceptatie en betekenis. Je ziet bijvoorbeeld ook de mogelijkheden in die het niet vinden van die ene stage oplevert, of je stopt met het vechten tegen een bepaalde situatie, of je ontdekt hoe je eigen lijden kan leiden tot het begeleiden van mensen die hetzelfde hebben meegemaakt. Second stories gaan mee totdat er weer een nieuwe grenservaring is; het zijn stappen in een verhaal over het Zelf dat een levenlang in beweging blijft.
- 9. p. 185 Een verhaal ontwikkelt op basis van concrete ervaringen die zowel in het bewuste als het onbewuste worden verwerkt. De ervaringen resulteren in eer- ste instantie in tacit knowledge ofwel impliciete kennis die ge谷xpliciteerd moeten worden door cognitief leren voor zelfsturing. Om de identificatie die iemand heeft met zijn eerste verhaal te doorbreken is het nodig dat je je los- maakt van dat verhaal. Dat noemen we ook wel dat je observant wordt van jezelf, je kunt jezelf bekijken. In het model zijn vier stadia van cognitief leren onderscheiden: voelen, zeven, focussen en begrijpen (voor een nadere uit- werking zie Lengelle, 2014, met name hoofdstuk 1). De oefeningen in de les- sen sluiten aan bij deze stadia. Een belangrijk inzicht dat ik heb gekregen sinds het werken volgens deze methode is dat reflectie iets is dat je moet leren, je doet het niet automa- tisch. De veelal defensieve emotionele reacties die we hebben op gebeurte- nissen, vinden plaats voordat we er gedachten over vormen. Als we er later niet op reflecteren, blijven deze emoties domineren. Dat is vooral vervelend als het gaat om angst, verdriet en boosheid en als deze vermijding of irrationeel gedrag veroorzaken. Met een training op vaardigheden leer je dan alleen een truc, de onderliggende beweegredenen blijven intact. Met deze trucs kom ik een eind, maar ben ik minder authentiek, minder congruent en dus minder geloofwaardig en minder flexibel in mijn repertoire, zeker op de langere ter- mijn. Het helpt je kortom niet om werk te vinden en te houden dat bij je past, hooguit tijdelijk. 2. Hoe is ge谷evalueerd? De cursus is op twee manieren ge谷valueerd. Allereerst met behulp van de stan- daard kwantitatieve evaluatie die de faculteit faciliteert, oplegt en uitvoert. Studenten vullen een korte vragenlijst in tijdens de laatste twee lessen van de cursus. Deze evaluaties zijn steeds overwegen positief geweest: groene cij- fers zoals dat heet, alleen de voorlichting over de module kan iets helderder. In figuur 2 is het resultaat van deze evaluatie weergegeven.
- 10. p. 186 Personal leadership ES4N-Jaar 3 Totaal gemiddeld resultaat 19 responden Klas ES4-3.a, ES4-3.b, ES4-3.c, Es4- 3.d, ES4-3.e, ES4,3.f, ES4-3.g, ES4-3.h, ES-IScm.a/ Docent: M. Post. 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1. Ik heb de lessen goed voorbereid 3,26 4 0 6 5 4 3,26 21% 0% 32% 26% 21% 2. Ik heb alle lessen gevolgd 3,95 0 2 2 10 5 3,95 0% 11% 11% 53% 26% 3. Ik ben tevreden over mijn eigen inzet 4,05 0 1 5 5 8 4,05 0% 5% 26% 26% 42% 4. Na de afronding van deze module is mijn kennis toe- genomen 4,00 0 1 3 10 5 4,00 0% 5% 16% 53% 26% 5. Na de afronding van deze module zijn mijn vaardighe- den vergroot 3,94 1 2 8 6 3,94 6% 6% 11% 44% 33% 6. Ik begrijp waarom deze module relevant is voor mijn opleiding 3,79 0 2 5 7 5 3,79 0% 11% 26% 37% 26% 7. Het lesmateriaal maakt duidelijk wat er van mij ver- wacht wordt 3,37 1 3 4 10 1 3,37 5% 16% 21% 53% 5% 8. De docent stimuleert mij actief deel te nemen aan de lessen 4,26 0 0 3 8 8 4,26 0% 0% 16% 42% 42% 9. De docent kan de stof goed overbrengen 4,05 0 1 2 11 5 4,05 0% 5% 11% 56% 26% 10. Ik ben tevreden over de module in zijn totaliteit 4,16 1 0 3 6 9 4,16 5% 0% 16% 32% 47% Totaal respondenten 19 Figuur 2. Resultaat evaluatie Career Writing juni 2015. De tweede manier waarop de module is ge谷valueerd, is door middel van een kwalitatieve vragenlijst die is ontwikkeld door Reinekke Lengelle. Ook deze vragenlijst is door nagenoeg alle cursisten in de laatste twee lessen van de cursus ingevuld tijdens de les en levert uitspraken van studenten op die hierna als quotes zijn aangehaald. Deze evaluatie vraagt cursisten naar hun mening over de cursus als geheel, het cursusmateriaal, de docent en hun eigen koppe- ling tussen de cursus en hun studie, beroepspraktijk en leven. Analye van de resultaten De resultaten worden gevormd door citaten van studenten. Deze resultaten zijn geanalyseerd volgens het principe van de Grounded Theory van Glaser Strauss. Vanuit een enorme hoeveelheid data (evaluaties gedurende bijna drie jaar) is gecodeerd tot vijf categorie谷n zijn ontstaan. Deze categorie谷n zijn de volgende: 1) creativiteit 2) schrijfvaardigheid 3) productiviteit stresshantering 4) reflectie bewustwording 5) leiderschapskwaliteiten
- 11. p. 187 3. De resultaten Veel citaten hebben als strekking dat de cursus zo anders is dan alles wat de studenten tot nu toe hebben gehad. Deze zijn even buiten beschouwing gela- ten. Anders wil immers niet zeggen dat het goed is of beter, maar opvallend is het wel. Temeer daar die quotes vaak een opmaat lijken te zijn voor de meer specifieke en positieve beoordelingen die erop volgen. Kennelijk voldoet het programma, mede door de andere aanpak, aan een behoefte. De quotes vallen zoals gezegd onder te verdelen in vijf categorie谷n, die hierna een voor een aan bod komen. Creativiteit De categorie creativiteit omvat quotes die duidelijk maken dat de module sti- muleert om de eigen creativiteit te onderzoeken en om creatieve methoden te ontdekken, dat hij de nieuwsgierigheid prikkelt en stimuleert om open minded te zijn. Drie voorbeelden die dit illustreren: In my country we learn exactly what to read and what to do. This is dif- ferent; we are more free to create. Ik heb geleerd om anders te denken, op een andere manier naar mijn gedachten en gevoelens te kijken. What I learned most is to free your mind with writing and think about what you feel at the moment and how writing can help; I learned to be more open minded. Schrijfvaardigheid De categorie schrijfvaardigheid bevat quotes die duidelijk maken dat de module helpt bij het ontwikkelen van schrijfvaardigheden, helpt bij het schrij- ven van stukken tijdens de module maar ook bij het schrijven van andere teksten voor andere doeleinden en dat de module het op papier zetten van gedachten, idee谷n en gevoelens stimuleert. Enkele kenmerkende citaten: Proprioceptive writing helped me or will help me- to overcome the fear of writing. Starting some writings. The starting is the most difficult for me. The course is suitable for me because I want to write my own book and this can help me with thinking more creative and just write what I think. What I learned most is how to push out thoughts from my head.
- 12. p. 188 Productiviteit en stresshantering De derde categorie productiviteit en stresshantering maakt duidelijk dat de module de bewustwording 竪n positieve verwerking faciliteert van negatieve gedachten zodat men productief kan zijn en blijven, teleurstellingen kan ver- werken, stress kan hanteren en zichzelf kan herpakken in een hectische en cha- otische omgeving. Enkele quotes: I learned for professional life we can get over negative thoughts which will help us to be more productive. Een andere manier van denken, die kan helpen bij het oplossen van prob- lemen waar je anders op vast zou lopen. I guess I will continue to use the Proprioceptive Writing exercise. It helps me to keep my head clear. Reflectie en bewustwording De vierde categorie reflectie en bewustwording omvat quotes die duidelijk maken dat de module aanzet tot persoonlijke reflectie, tot bewustwording van zichzelf, het verder gaan dan het denken, uit het hoofd te komen, emoties bewust te worden en te onderkennen, verder te gaan dan wat je al kent van jezelf en het vinden van enige distantie van zichzelf zoals het innemen van de positie van observant ten opzichte van zichzelf. Drie kenmerkende quotes voor deze categorie: I think it is really important to understand yourself first of all, those activities helped me to understand myself better. I learned that if you write your emotions on the paper; it helps to under- stand your feelings, emotions better. The exercises were a really useful moment of self-reflection. What I learned most about the course is being honest with myself. Leiderschapskwaliteiten De vijfde categorie algemene leiderschapskwaliteiten heeft betrekking op het ontwikkelen van algemene vaardigheden en attitudes die passen bij een leider: het aangaan van een lerende houding en het leren van impliciete kennis, het bevorderen van de eigen intrinsieke motivatie en het stimuleren van intrinsieke motivatie bij anderen, het ontwikkelen van empatische kwaliteiten als leren van elkaar en zien hoe anderen dingen aanpakken. Dat de module hieraan bij- draagt, blijkt uit citaten als:
- 13. p. 189 First of all I want to lead myself as good as possible, to be a good leader. Leadership isnt very easy, that is why I wanted to know all the hidden parts of it. The teacher was deeply involved, she was ready to share with us, which was very agreable. You can see she uses what she learned. What motivated me to do this course is that I enjoy learning about myself and how to lead others. What I could use for my professional life is encouraging others, that I work with to write to de-stress. 4. Conclusie Kijkend naar de evaluatie als geheel, lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat Career Writing de studenten helpt bij het reflectief verwerken van ervaringen tijdens de opleiding en in de praktijk. Het ontwikkelen van een loopbaanver- haal, waaraan in de cursus wordt gewerkt, geeft richting en betekenis aan de keuzes en ervaringen van de student. Kijkend naar de vijf categorie谷n waarin de effecten van de cursus uiteenvallen, valt op dat hoewel Career Writing niet speciaal ontworpen is voor doeleinden als Oral presentation, Intercultural Communication, Living and working in Europe, Ability to work in an interdisciplinary area of Writing for European professionals, het effect van Career Writing wel door de studenten genoemd wordt en dat deze effecten van de cursus te koppelen zijn aan de leerdoelen en competenties van de opleiding. Als we de vijf categorie谷n vergelijken met de leerdoelen uit de modulehand- leiding, dan valt op dat de leerdoelen in de modulehandleiding in een andere taal geformuleerd zijn dan de taal waarin de studenten formuleren. Wel- licht komt dit omdat de leerdoelen zijn geformuleerd door de collega die ver- antwoordelijk is voor de Covey-module. Hoewel de taal van de studenten in hun evaluaties anders is dan de taal in de modulehandleiding en in het oplei- dingsprogramma, mogen we concluderen dat de cursus doet wat hij belooft. Career Writing draagt aldus de studenten - in verschillende onderdelen van het curriculum bij aan reflectie, aan transfer van ervaringen uit de praktijk en aan het ontwikkelen van een (beroeps-) identiteit of career story die aansluit bij de vraag op de arbeidsmarkt.
- 14. p. 190 Opvallend is ook dat de studenten ook nog een paar extra opleidingsdoelen noemen waaraan Career Writing bijdraagt: reflectie, bewustwording, leider- schapskwaliteiten, creativiteit en schrijfvaardigheid. Ook de bijdrage aan pro- ductiviteit en stresshantering kunnen impliciet gekoppeld worden aan de opleidingsdoelen van de hogeschool die flexibiliteit en aanpassingsvermogen centraal stellen. Tot slot valt het me de studenten de bijdrage van Career Writing aan inter- culturele communicatie noemen, dat als een apart vak voorkomt in het cur- riculum. Career Writing draagt aldus de studenten aantoonbaar bij aan vijf competentiegebieden, waar ook wel vijf aparte cursussen gegeven worden, getuige vakken als Living and working in Europe en Intercultural communi- cation. Kortom, toen we zochten naar een methode om het wat vage domein van reflectie, attitude en identiteitsleren vorm te geven, vonden we Career Writing. Dat had immers op ander terrein zijn effect al bewezen. Nu ook de studen- ten van European Studies uit binnen- en buitenland positief reageren, lijkt het zinvol om Career Writing ook aan te bieden bij andere studieonderdelen of bij andere opleidingen. Binnen European Studies zijn er andere studieonderdelen waarin Career Writing een uitkomst biedt voor studenten, bijvoorbeeld in een digitale vorm voor de begeleiding van studenten op uitwisseling of stage in het buitenland. 5. Aanbevelingen Voor de verdere verankering en implementatie van Career Writing in het pro- gramma van European Studies maar ook andere opleidingen, volgen nu een aantal aanbevelingen en wat tips en trics. Als docent bij de opleiding Communicatie, weliswaar uitgeleend aan Euro- pean Studies, raad ik natuurlijk aan om Career Writing als rode draad te kiezen voor de ontwikkeling van het hart bij de opleiding Communicatie. Maar ik kijk nu ook even naar het grotere geheel en naar de puntjes op de i van de Elective Personal Leadership Career Writing. In de eerste plaats vind ik het raadzaam om in voorlichtingsmateriaal over cur- sussen aan te sluiten bij de bewoordingen die studenten zelf formuleren in een evaluatie. Bij de module Career Writing in het bijzonder heb ik het als heel waardevol ervaren om als het ware bottom-up uit evaluaties de leerdoelen voor de modulehandleiding aangereikt te krijgen; naast dat ik natuurlijk zelf iets beoog, laat ik me ook voeden door wat studenten teruggeven.
- 15. p. 191 In de tweede plaats zie ik dat het loont om studenten niet alleen intellectueel toe te rusten met kennis en theorie (hoofd) en vaardigheden (handen), maar ook met hun hart, in die zin dat ze richting en betekenis vinden tijdens hun studie en in hun praktijkervaringen en leven. Actuele nieuwsberichten onder- schrijven dit inzicht: een tussenjaar of doorstuderen levert niet automatisch een gevoel van richting en identiteit op. Ook minder recente publicaties wijzen erop dat adolescenten al op jonge leeftijd te maken hebben met dertigersdi- lemmas, burn-out en keuzestress. Ik hoor expliciet van studenten terug dat ze in hun opleiding gemist hebben wat er bij Career Writing aan de orde komt. In de derde plaats valt het mij op dat studenten na afloop van de cursus goed in staat zijn om het rendement van Career Writing onder woorden te brengen. Hoewel er individuele verschillen zijn, maken alle studenten direct en indirect stappen in hun leerproces en kunnen ze deze expliciet en impliciet laten zien en onder woorden brengen. Dit blijkt niet alleen uit de portfolios en de kwali- tatieve evaluatie, maar ook uit mails en kaartjes die wij ontvangen jaren nadat de studenten de cursus hebben gevolgd. Juist de diversiteit van reacties in de open velden van de evaluaties geeft zicht op hoe de studenten juist persoon- lijk ervaren wat het hen oplevert. Een pleidooi dus voor het evaluatievermogen van de student en voor de kwalitatieve evaluatie van modules. In de vierde plaats vind ik dat reflecteren weliswaar verplicht is je moet het in zekere mate doen om te kunnen afstuderen- maar ik vind ook dat we studenten moeten volgen in het maken van hun eigen keuzes voor de metho- de die ze kiezen en het moment waarop ze dat doen. Dus niet ieder辿辿n m坦et n炭 Career Writing doen! Het is aan ons om een helder aanbod te presente- ren en om verschillende momenten in de opleiding kenbaar te maken waar- op studenten kunnen instappen, kunnen doorpakken en kunnen opgaan voor assessment. Het hebben van tenminste 辿辿n werkzame methode voor reflectie, daagt uit om deze in verschillende variaties en combinaties naast en met ande- re methoden te verkennen en aan te bieden, bijvoorbeeld in combinatie met Compositionwork, een wetenschappelijke methode die ook het uitgangspunt van het dialogische zelf heeft, maar ge誰nspireerd is op de Japanse Zen-tuin en werkt met metaforen en visualisatie (zie Konopka Van Beers, 2014). In de vijfde plaats benadruk ik hoe waardevol ik het vind dat we studenten op een ge誰ntegreerde manier en op maat laten leren, waarbij just in time en just enough meer leidend zijn dan targets. De cursus Career Writing heeft enerzijds een kader, een programma en een doel. Anderzijds is er veel ruimte voor persoonlijke invulling. Het nakijkwerk is dan ook van een totaal andere orde dan ik gewend was. Bij elk document heb ik unieke kopij in handen dat aanvoelt als goud. Handgeschreven bijlagen ademen het proces van werken uit en geven een kijkje op persoonlijkheid en culturele achtergrond. Effecten
- 16. p. 192 als je verhouden tot je medestudenten, schrijven en loopbaanleren hebben op het eerste oog wellicht niet zo veel met elkaar te maken, als je het logisch en rationeel bekijkt. Als je het bekijkt vanuit een emotioneel en betekenisgericht perspectief, sluiten ze wel bij elkaar aan. Studenten hebben mij door hun eva- luaties geholpen dit te doen inzien. Was ik uitsluitend blijven werken op de manier die de mores lijkt voor te schrijven, dan had ik dit goud wellicht niet ontdekt. Ik ervaar het goud als de motor, het hart, de aanjager en de bron die je helpt richting te geven, gefocust te blijven en op te krabbelen na tegenslag; motivatie dus. In de zesde plaats merk ik op dat leeractiviteiten die het hart aangaan, die dus gaan over motivatie, richting, zingeving en identiteit, vragen om een andere doceerstijl, om een andere methode, maar ook om een andere omgeving. Een student merkte op in de evaluatie dat het prettig en bevorderlijk zou zijn als er wat meer gedimd licht zou zijn en een wat andere inrichting. Het leer- proces bij identiteitsleren gaat ook over emoties en ligt wat buiten de com- fort zone in vergelijking met inhoudelijke vakken. Werken met verhalen van mensen vraagt kennelijk om een omgeving die zich leent voor een iets ander denkraam, een omgeving met sfeer, veiligheid en huislijkheid, een waarin artisticiteit, een beetje theater, fysiek leren, bewegen en voelen makkelijker gaat. En zeg nou zelf, wat heeft u liever: de wat kille, grijze, betonnen ruimte met tl-verlichting of een warm Olivier B Bommel-achtig interieur met knap- pend haardvuur, comfortabele stoel en warme stoffering?
- 17. p. 193 Literatuur Haagse Hogeschool (2013). Onderwijskader voor de bacheloropleiding. Vastgesteld door het College van Bestuur van de Haagse Hogeschool, maart 2013. Hermans, H. (2010). Summary of the Dialogical Self. Videoregistratie opgehaald van YouTube op 21 augustus 2015: https://www.youtube.com/watch?v=TKEKWzZOC3I. Hermans, H.J.M., Hermans-Konopka, A. (2010). Dialogical Self theory. Positioning and Counter Positioning in a Globalizing Society. Cambridge, UK: Cambridge University Press. Hermans, H.J.M. (2014). Self as a Society of I-positions: A Dialogical Approach to Counseling. Journal of Humanistic Counseling, 53, 134-159. Konopka, A. Beers, W. van (2014). Compositionwork: een methode voor zelfonderzoek. In F. Meijers e.a. (red.), Het onzekere voor het zekere. Kwetsbaarheid als kracht in loopbaandialogen (pp.185-204). Antwerpen/ Apeldoorn: Garant. Konopka, A. en Beers, W. van(2015). Compositionwork Method, based on Dialogical Self Theory inspired by Japanese Zen gardens. www.Compositionwork.com. Lengelle, R. (2015). Career Writing, Creative, expressive and reflective approaches to narrative and dialogical career guidance. Proefschrift. Tilburg: Tilburg University. Mittendorff, K. (2012). Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie. Gevonden op www.mittendorffonderwijsadvies.nl op 1 mei 2015. Post, J.M. (2015). Communicatieprof van de toekomst: harde kennis, softe skills. Communicatie NU #2. Amsterdam: Adfo Groep. Trichter-Metcalf, L., Simon, T. (2002). Writing the Mind Alive: The Proprioceptive Methode of Finding Your Authentic Voice. New York: Ballantine Books.