Yeterli ve dengeli beslenme her yata 旦nemli olan bir konudur. Okul 旦ncesi d旦nemde 巽ocuklara; geliim gerilii ve vitamin- mineral yetersizliklerinin engellenmesi i巽in beslenmenin temel ilkeleri anlat脹lmal脹d脹r. Beslenme; kiinin v端cudu i巽in gerekli olan, b端y端me ve gelimesini sal脹kl脹 bir ekilde devam ettirebilmesi i巽in t端m besin gruplar脹n脹 yeterli ve dengeli olarak t端ketmesine denir. Besin gruplar脹 anlat脹l脹rken 巽ocuklar脹n dikkatini 巽ekecek resimler ve hikayelerle sevilmeyen besinlerin kahramanl脹klar脹ndan bahsedilerek ak脹llar脹nda kal脹c脹 olmas脹 salanabilir.
Ad旦lesanlarda beslenme kritik bir 旦nem ta脹r.Genellikle k脹z 巽ocuklar脹nda 11 ya, erkeklerde 13 ya civar脹nda b端y端me h脹zlanmaya balar. B端y端mede ki art脹 ile enerji ve besin 旦esi ihtiya巽lar脹 da artmaktad脹r. Peki Ad旦lesan d旦nemdeki kiiler nas脹l beslenmelidir?Hangi besin 旦elerinin ve vitamin- minerallerin gereksinimleri artm脹t脹r ? al脹malar neler g旦stermektedir bu slaytta anlat脹lmaktad脹r.
Yeterli ve dengeli beslenme her yata 旦nemli olan bir konudur. Okul 旦ncesi d旦nemde 巽ocuklara; geliim gerilii ve vitamin- mineral yetersizliklerinin engellenmesi i巽in beslenmenin temel ilkeleri anlat脹lmal脹d脹r. Beslenme; kiinin v端cudu i巽in gerekli olan, b端y端me ve gelimesini sal脹kl脹 bir ekilde devam ettirebilmesi i巽in t端m besin gruplar脹n脹 yeterli ve dengeli olarak t端ketmesine denir. Besin gruplar脹 anlat脹l脹rken 巽ocuklar脹n dikkatini 巽ekecek resimler ve hikayelerle sevilmeyen besinlerin kahramanl脹klar脹ndan bahsedilerek ak脹llar脹nda kal脹c脹 olmas脹 salanabilir.
Ad旦lesanlarda beslenme kritik bir 旦nem ta脹r.Genellikle k脹z 巽ocuklar脹nda 11 ya, erkeklerde 13 ya civar脹nda b端y端me h脹zlanmaya balar. B端y端mede ki art脹 ile enerji ve besin 旦esi ihtiya巽lar脹 da artmaktad脹r. Peki Ad旦lesan d旦nemdeki kiiler nas脹l beslenmelidir?Hangi besin 旦elerinin ve vitamin- minerallerin gereksinimleri artm脹t脹r ? al脹malar neler g旦stermektedir bu slaytta anlat脹lmaktad脹r.
1. 1.nite V端cudumuzun Bilmecesini 旦zelim Canl脹lar Neden Beslenir Konu 1 80dk Dengeli ve Sal脹kl脹 Beslenme Konu 3 80dk Besin ve Teknoloji Konu 4 80 dk Besinlerin 聴巽erikleri ve G旦revleri Konu 2 80 + 80 dk Dilerimiz ve G旦revleri Konu 6 80 dk Di Sal脹脹 ve Bak脹m脹 Konu 7 80 dk Besinlerin Sindirimi Konu 5 80 dk Boalt脹m Konu 8 80 dk Sal脹a Zararl脹 Maddeler Konu 9 80 dk
2. nite i巽in yap脹labilecek 旦n 巽al脹malar; 1-Sigaran脹n zararlar脹n脹 anlatan afi tasarlanabilir. 2-Alkol端n zararlar脹n脹 anlatan hikaye ve resim yapt脹r脹labilir. 3-Di sal脹脹n脹n korunmas脹n脹n 旦nemi ile ilgili proje haz脹rlanabilir. 4-Bir insan modeli yap脹l脹p beslenme ve boalt脹m脹n nas脹l olduu g旦sterilebilir. 5-eitli besin resimlerinden afi 巽al脹mas脹 yap脹labilir.Besin grupland脹r脹lmas脹 6-Sal脹ks脹z beslenmenin sonucunda ortaya 巽脹kabilecek problemlerle ilgili proje 巽al脹mas脹 yap脹labilir. 7-renciler 1 haftal脹k sabah,旦le ve akam yedikleri ile ilgili bir 巽izelge haz脹rlatt脹r脹l脹p o 巽izelgeye g旦re ald脹klar脹 besinler s脹n脹fland脹r脹labilir. 8-Dengeli beslenme ile ilgili yemek listeleri 巽脹kartt脹r脹labilir. 9-Sandvi巽 haz脹rlat脹p reklam脹 yapt脹r脹labilir. 10-B旦brek maketi yap脹p boalt脹m g旦sterilebilir.
3. CANLILAR NEDEN BESLEN聴R? (80 dk) * Aa脹daki sorular脹 cevaplayal脹m . 1- G端nde ka巽 旦端n yemek yemeliyiz? Ni巽in? 2- Uzun s端re yemek yemezsek kendimizi nas脹l hissederiz? 3- Dengeli beslenme ne demektir? Ni巽in tek 巽eit deil 巽eitli yiyeceklerden de beslenmemiz gerekir? 4- Pazardan ve manavdan al脹nan yiyecekler y脹kanmadan yenebilir mi? Neden? Zararlar脹 neler olabilir?
4. Canl脹lar neden beslenir? Ge巽tiimiz sene canl脹lar脹n, cans脹zlardan farklar脹n脹 旦yle s脹ralam脹t脹k: hareket boalt脹m beslenme solunum tepki verme 端reme vb Canl脹lar ilk doduklar脹nda k端巽端kt端rler. Ama zamanla b端y端y端p kocaman olurlar. *Bir insan ilk doduunda yakla脹k 3 kg ve 55 cm uzunluunda iken u an siz ka巽 kg. ve boyunuz ka巽 cm dir? *Yavru panda ilk doduunda bir muzdan daha hafifken b端y端d端端nde 160 kg civar脹nda oluyor. *Bir tavuk yumruumuz b端y端kl端端nde bir yumurta iken zamanla kocaman oluyor. *Sizce bir fil ilk doduunda 4-5 ton a脹rl脹脹nda olabilir mi?
5. G旦r端ld端端 gibi canl脹lar d端nyaya geldikleri gibi kalmazlar, b端y端rler.Canl脹lar b端y端mek i巽in beslenirler. Al脹nan besinlerin bir k脹sm脹 canl脹n脹n yap脹s脹na kat脹l脹r ve kemiklerimiz, kaslar脹m脹z geliir.B旦ylece b端y端m端 oluruz. Soru:Besinlerin bir k脹sm脹 ile b端y端yorsak,kalan k脹sm脹 ne ie yarar? 聴nsanlar belli bir yaa geldiklerinde art脹k b端y端mezler. O halde canl脹lar sadece b端y端mek i巽in beslenmezler. Besleniriz 巽端nk端:.. koar脹z okuruz uyuruz 巽al脹脹r脹z y端r端r端z d端端n端r端z otururuz Resim yapar脹z konuuruz vb
6. Yak脹t脹 biten taksi ne yapar? A-Benzin al脹r. B- Durur. Peki insanlar besinlerini nereden al脹rlar? A- Bitkisel besinler B- Hayvansal besinler
7. BES聴N 聴ER聴KLER聴 VE GREVLER聴 (80+80 dk) Besinleri i巽eriklerine g旦re u gruplara ay脹rabiliriz. 1-Karbonhidratlar 2-Proteinler 3-Yalar 4-Vitaminler 5-Su 6-Mineraller NOT:Yiyecekler birden fazla besin maddesi i巽erirler.Bu nedenle en fazla hangi besin maddesinin i巽erii varsa o gruba dahil edilir.rnein patateste vitamin, mineral ve karbonhidrat vard脹r.En fazla da karbonhidrat olduu i巽in bu gruba dahil edilir.
8. 1-KARBONH聴DRATLAR *Karbonhidratlar temel besin maddelerimizdir. *V端cudumuzun as脹l enerji kayna脹d脹rlar. *zellikle bitkisel g脹dalarda 巽ok bulunur. r: makarna,pilav,ekmek m脹s脹r,buday,pirin巽,arpa,yulaf,patates, eker kam脹脹 Ayr脹ca bal, s端t ve meyvelerde de bulunur. Not:Lifli besinler karbonhidrat bak脹m脹ndan zengindir ve sindirimi kolaylat脹r脹r.
9. 2-PROTE聴NLER *Zaman zaman d端端p bir yerlerimiz yaralan脹r.Bir s端re sonra bu yaralar iyileir.B端t端n bunlar脹 厩端界顎糸顎馨顎噛da yap脹c脹 ve onar脹c脹 olarak g旦rev yapan proteinlerdir .(Zeka geliiminde de 旦nemlidir) *B端y端me,gelime,yaralar脹n iyilemesi,v端cudun mikroplara kar脹 direnci i巽in proteinlere gerek vard脹r .(ONARICI) *Proteinler 厩端界顎糸顎馨顎噛da kas ve kemiklerin yap脹s脹na girer.(YAPIM) r: et,s端t,yumurta,peynir,yourt ve bal脹k (hayvansal besinlerden) buday,arpa,巽avdar,yulaf,kuru fasulye,nohut,mercimek,bezelye vb Ayr脹ca kuru yemilerde de bulunur. SORU:B端y端me ve gelime d旦neminde yeteri kadar protein almazsak neler olabilir?
10. 3-YALAR * Karbonhidratlardan elde edilen enerji yetersiz kald脹脹nda yalar enerji salar. * Sal脹kl脹 bir yaam i巽in yalar 巽ok fazla t端ketilmemelidir . Fazla yal脹 besinler t端ketilirse bu yalar v端cutta depo edilir. NOT:Gereinden fazla t端ketilen karbonhidratlarda yaa d旦n端端p v端cutta depo edilir.Bu da 聴MANLIA neden olur. Yalar karbonhidratlardan daha fazla enerjiye sahiptir. Zeytin, f脹nd脹k ,ceviz, ay巽i巽ei ,m脹s脹r, yer f脹st脹脹 ,susam, soya bitkileri Bal脹k, s端t,peynir ,tereya脹, kaymak ,et ve et 端r端nleri
13. AAIDAK聴 BOLUKLARI DOLDURUNUZ V端cudumuz ihtiya巽 duyduu enerjiyi ilk 旦nce ..bu yetersiz olursa kar脹lar. .厩端界顎糸顎馨顎噛da kas ve kemiklerin yap脹s脹na girerek ..g旦revini;yaralar脹m脹z脹 iyiletirerek . g旦revini ger巽ekletirir.
14. 4-V聴TAM聴NLER * ncelikli g旦revi DZENLEY聴C聴 dirler * V端cudun direncini artt脹r脹rlar.Hastal脹klardan korurlar. *B端y端me ve gelimemizde dier besinlerle birlikte g旦rev yapar . Pek 巽ok vitamin 巽eidi vard脹r. V聴TAM聴NLER A B C K E D
15. Ben A vitaminiyim. Beni yemezseniz; gece k旦rl端端,deride kuruma ve pullanma kemik ve di geliiminde problemler yaars脹n脹z Yumurta,s端t,karacier,b旦brek,buday,mantar,taze fasulye, baklagiller,domates,havu巽,kereviz,f脹st脹k,ceviz,avokado Yada 巽旦z端n端r NOT: A-D-E-K vitaminleri yada 巽旦z端nd端kleri i巽in karacierde depo edilebilirler.Bu nedenle eksiklikleri ge巽 fark edilir.
16. Ben D vitaminiyim. D vitaminin 旦n maddesi besinlerle al脹n脹r.Daha sonra G端ne I脹nlar脹 (ultraviyole) ile D vitamine d旦n端端r. Kemikler i巽in gerekli olan kalsiyum ve fosforun kemiklere depo edilmesini salar. Bal脹k ya脹 ile al脹nabilir. Yada 巽旦z端n端r
17. Ben E vitaminiyim. Kalp ve damar hastal脹klar脹,k脹s脹rl脹k,karacier rahats脹zl脹klar脹 g旦r端l端r. G端nl端k yiyeceklerde bolca bulunduundan eksiklii fazla g旦r端lmez. Yada 巽旦z端n端r
18. Ben K vitaminiyim. Kan脹n p脹ht脹lamas脹nda g旦rev yapar.Eksikliinde kan p脹ht脹lamaz. K脹rm脹z脹 et,yeil sebzeler,domates,karacier,m脹s脹r,muz,eftali, 巽ilek,pirin巽 NOT:K vitamini 厩端界顎糸顎馨顎噛daki mikroskobik canl脹lar taraf脹ndan da 端retilir Yada 巽旦z端n端r
19. Di eti kanamalar脹,yaralarda ge巽 iyileme,eklemlerde ilik ve ar脹lar g旦r端l端r. B grubu ve C vitaminleri suda 巽旦z端nd端kleri i巽in fazlas脹 idrarla d脹ar脹 at脹l脹r.Bu nedenle her g端n al脹nmas脹 gerekir. Ben C vitaminiyim. Turun巽giller,domates,巽ilek,maydanoz,lahana,patates,koyu yeil yaprakl脹 bitkiler,kuburnu,b旦端rtlen, Suda 巽旦z端n端r Eskiden denizciler SKORB聴T denilen hastal脹a yakalan脹rlard脹.Nedeni ise taze sebze ve meyve t端ketmedikleri i巽in alamad脹klar C vitaminiydi.
20. Ben B vitaminiyim. Kans脹zl脹k,yorgunluk,deride yaralar g旦r端l端r. B grubu vitaminler B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12 vitaminlerinden oluur Tah脹l,tah脹l 端r端nleri,yumurta,s端t ve s端t 端r端nleri,k脹rm脹z脹 et ve sebzelerin 巽ounda bulunur. Suda 巽旦z端n端r
21. SU Canl脹lar脹n yaam faaliyetlerini s端rd端rebilmeleri i巽in suya ihtiya巽 duyarlar. *Bir insan 15-20 g端n yemek yemeden yaayabilir.Fakat susuzlua birka巽 g端n dayanabilir.
22. *聴nsan v端cudunun yakla脹k %70 i sudur. *V端cut i巽in gerekli su, g端nl端k 巽al脹mam脹za g旦re deiir.Her g端n1,5-2 L su t端ketmeliyiz. Yediimiz meyve ve sebzelerden de su al脹r脹z. *Su 厩端界顎糸顎馨顎噛da d端zenleyici olarak g旦rev yapar. *Mineraller v端cutta d端zenleyici olarak g旦rev yapar.Yediimiz i巽tiimiz her eyde mineral bulunur. SU
23. Besinlerin v端cutta yapt脹klar脹 g旦revler Besin eitleri Karbonhidratlar Proteinler Yalar Vitaminler Su ve Mineraller ncelikli G旦revleri Enerji verici Yap脹c脹 ,Onar脹c脹 Enerji verici D端zenleyici D端zenleyici
24. BES聴NLER VE DENGEL聴 BESLENME Fazla yiyecek t端ketmek sal脹kl脹 m脹d脹r? D端zenli yada dengeli beslenmek ne demektir?
25. Yeterli ve dengeli beslenme ne demektir? Cevap:Her 旦端nde deiik besin gruplar脹ndan g端nl端k enerjimizi kar脹layacak miktarda beslenilmesine denir. Dengeli beslenmeye D聴YET ad脹 da verilir. Dengeli beslenmek i巽in vitamin ve mineraller az,karbonhidrat, ya ve proteinler fazla al脹nmal脹d脹r.Ayr脹ca g端nl端k su gereksinimimiz i巽in 8 bardak su i巽ilmelidir.
26. Sal脹kl脹 ve dengeli beslenmek i巽in zararl脹 yiyecek ve i巽eceklerden de uzak durmal脹y脹z. ocuklar h脹zla b端y端d端kleri i巽in protein ve karbonhidratlara olan ihtiya巽lar脹 yetikinlerden daha fazlad脹r.
27. Besin Ve Teknoloji Besinlerde haz脹r g脹dalar m脹 evde yap脹lan g脹dalar脹 m脹 tercih etmeliyiz? Marketten besin maddeleri al脹rken nelere dikkat etmeliyiz? Neden? Uzay filmlerinde insanlar tabletlerle (hap) besleniyorlar.B旦yle bir ey olabilir mi?
28. Haz脹r g脹dalar. Teknolojinin gelimesi ile birlikte g脹da maddelerinde de art脹 meydana gelmitir. Meyveli yourt, puding, haz脹r 巽orba, ekerleme, ket巽ap vb Bu maddeler g端n端m端zde bol miktarda t端ketilmektedir.端nk端 g脹dalar脹n i巽ine katk脹 maddeleri kat脹lmaktad脹r.Bu ekilde 巽ocuklar脹n ve gen巽lerin ilgisini daha fazla 巽ekmektedir.Bu katk脹 maddeleri g脹dalar脹n doal hallerini boza bilir ve sal脹k sorunlar脹 meydana getirebilir. Bu nedenle haz脹r g脹da maddeleri al脹rken 巽ok dikkatli olmal脹y脹z. 聴巽ine kat脹lan katk脹 maddelerine bak脹lmal脹,son kullanma tarihine dikkat edilmeli, TSE belgesi olup olmad脹脹 kontrol edilmelidir.
29. BES聴NLER聴N S聴ND聴R聴M聴 Besinlerin ta脹nmas脹: Yaam脹m脹z脹 devam ettirebilmek i巽in enerjiye ihtiyac脹m脹z var. Bunun i巽in 厩端界顎糸顎馨顎噛un b端t端n yap脹lar脹na besinlerin da脹t脹lmas脹 gereklidir. Bu da脹tma iini KAN yapar.Yediimiz besinler kana kar脹脹r. Yediklerimizin k端巽端k par巽alara ayr脹l脹p 厩端界顎糸顎馨顎噛a da脹lmas脹na sindirim diyoruz.Sindirim iki ucu a巽脹k kanal gibidir. A脹zda balar an端ste son bulur.Bu kanal boyunca sindirime yard脹mc脹 yap脹 ve organlar bulunur.
30. AIZ Diler yiyecekleri par巽alar,旦端t端r. Dil lokmay脹 yutaa iter. YUTAK Besinlerin a脹zdan yemek borusuna iletilmesini salar. YEMEK BORUSU Yutak ile mide aras脹nda yiyeceklerin ge巽iini salar. 聴NCE BAIRSAK Besinler emilecek hale gelir.Kana ge巽er. Kalan k脹s脹m kal脹n ba脹rsaa gider. M聴DE Besinleri depolar, k端巽端k par巽alara ay脹r脹p 巽orba k脹vam脹na getirip ince ba脹rsaa yollar. KALIN BAIRSAK Buraya gelen posa i巽inde s脹v脹 ve mineraller kal脹r, bunlar emilir. Geriye kalan maddeler v端cuttan at脹l脹r.
31. D聴LER聴M聴Z VE GREVLER聴 Besinleri 脹s脹rmak, koparmak ve 巽inemek i巽in dilerimizi kullan脹r脹z. Az脹m脹zdaki diler ekil bak脹m脹ndan birbirinden farkl脹d脹r. Aa巽 tutkal脹 ve un getirtilip di modelleri yapt脹r脹labilir.
32. ekil ve g旦revleri bak脹m脹ndan diler KES聴C聴 KPEK AZI Hem alt hem 端st 巽enede 8/2 er tane bulunur.Yiyecekleri 脹s脹rmaya ve koparmaya yarar. K端巽端k ve b端y端k az脹 olarak adland脹r脹l脹rlar. Tam 16/2 tane az脹 dii vard脹r. Yiyecekleri ufalar ve 旦端t端rler. 4/2 tanedirler. Sivri u巽ludurlar. Yiyecekleri kopart脹rlar. Yirmi Ya Dileri 18-22 yalar脹 aras脹nda 巽脹karlar. Ak脹l dii de denir. 4/2 tanedirler.
33. Di Sal脹脹 ve Bak脹m脹 Di sal脹脹m脹za dikkat etmeliyiz.Aksi halde bir巽ok sal脹k problemi ile kar脹la脹r脹z.Bata sindirim problemleri gelir. Di sal脹脹 i巽in 旦zellikle A,C,D vitaminleri ,s端t ve 端r端nleri, taze meyveler bolca t端ketilmelidir. Elma,havu巽 gibi yiyecekleri dilerimizle kopartarak dilerimizi kuvvetlendirmeliyiz. Sert kabuklu yiyeceklerle dierimize zarar vermemeliyiz. Yemeklerden sonra dilerimizi f脹r巽alamal脹y脹z. Y脹lda iki kez di doktoruna gitmeliyiz. Dilerimizi nas脹l f脹r巽alamal脹y脹z?
34. BOALTIM Canl脹lar脹n ortak 旦zelliklerinden bir tanesi de BOALTIM d脹r. 1-Yediklerimizin ve i巽tiklerimizin hepsi v端cutta m脹 kal脹r? 2-Boalt脹m yapmasayd脹k neler olabilirdi? V端cutta meydana gelen at脹k maddelerin ve ihtiya巽 fazlas脹 suyun v端cuttan d脹ar脹ya at脹lmas脹na BOALTIM diyebiliriz Soru:Kan脹m脹zda ni巽in maddeler bulunur?
35. Boalt脹m iini yapan yap脹 ve organlar vard脹r. BBREKLER Omurgam脹z脹n iki yan脹nda bel hizas脹nda bulunur.Kan脹 temizlemekle g旦revlidir.Kuru fasulyeye benzer. 聴DRAR KANALI 聴drar脹 b旦brekten idrar kesesine ta脹makla g旦revlidir. 聴DRAR BORUSU 聴drar脹n v端cuttan d脹ar脹 at脹ld脹脹 k脹sa borudur. 聴DRAR KESES聴 聴drar脹n topland脹脹 k脹s脹md脹r. B旦brek sal脹脹m脹z 巽ok 旦nemlidir. 端nk端 kandaki at脹k maddelerin temizleme iini yaparlar. Yoksa v端cut yaam脹n脹 yitirebilir. Bu nedenle g端nde 2 L su t端ketilmeli, tuzlu ve ac脹l脹 yiyeceklerden ka巽脹n脹lmal脹, ayaklar脹n 端端memesine dikkat edilmeli.
36. Boalt脹m Sindirim sonucu oluan kat脹 at脹k maddeler sindirim kanal脹n脹n 巽脹k脹脹 olan an端sten at脹l脹r. Dier at脹k madde olan karbondioksit, akcierler yolu ile v端cuttan at脹l脹r. Baz脹 zararl脹 at脹k maddeler terleme yolu ile v端cuttan at脹l脹r. Kandaki at脹k maddelerde b旦breklerde temizlenip idrar borusu ile d脹ar脹 at脹l脹r.
37. SALIA ZARARLI ALIKANLIKLAR Sal脹a zararl脹 al脹kanl脹klar nelerdir? Alkol uyuturucu sigara H聴 DNDNZ M? G端nde 4 ytl sigaraya para veren bir kii 10 y脹lda ne kadar para vermi olur? CEVAP 14612 YTL