1. B NH H I CÂYỆ ẠB NH H I CÂYỆ Ạ
CÔNG NGHI PỆCÔNG NGHI PỆ
Ng i th c hi n:ườ ự ệNg i th c hi n:ườ ự ệ
1.1. L u Th Th o.ư ị ảL u Th Th o.ư ị ả
2.2. Nguy n Th M n.ễ ị ậNguy n Th M n.ễ ị ậ
2. B NH H I CÀ PHÊỆ ẠB NH H I CÀ PHÊỆ Ạ
- B nh h i cà phê có r t nhi u nh ng gây h i nghiêmệ ạ ấ ề ư ạ- B nh h i cà phê có r t nhi u nh ng gây h i nghiêmệ ạ ấ ề ư ạ
tr ng và áng chú ý là b nh g s t, b nh n m h ng,ọ đ ệ ỉ ắ ệ ấ ồtr ng và áng chú ý là b nh g s t, b nh n m h ng,ọ đ ệ ỉ ắ ệ ấ ồ
b nh l c r v n m, b nh héo ch t vàng cây cà phêệ ở ổ ễ ườ ươ ệ ếb nh l c r v n m, b nh héo ch t vàng cây cà phêệ ở ổ ễ ườ ươ ệ ế
chè.chè.
3. B NH G S T CÀ PHÊỆ Ỉ ẮB NH G S T CÀ PHÊỆ Ỉ Ắ
- B nh ph bi n các vùng tr ng cà phê.ệ ổ ế ở ồB nh ph bi n các vùng tr ng cà phê.ệ ổ ế ở ồ
- B nh có th gây h i n ng trên gi ng cà phê mít, nh ngệ ể ạ ặ ố ưB nh có th gây h i n ng trên gi ng cà phê mít, nh ngệ ể ạ ặ ố ư
gây tác h i nhi u h n c cà phê chè.ạ ề ơ ả ởgây tác h i nhi u h n c cà phê chè.ạ ề ơ ả ở
4. - B nh này còn c g i là b nh n m vàng da cam.ệ đượ ọ ệ ấB nh này còn c g i là b nh n m vàng da cam.ệ đượ ọ ệ ấ
- Tác h i l n c a b nh là r ng lá, khô qu và nh h ngạ ớ ủ ệ ụ ả ả ưởTác h i l n c a b nh là r ng lá, khô qu và nh h ngạ ớ ủ ệ ụ ả ả ưở
x u n t l ra hoa, u qu c a cà phê, làm gi m n ngấ đế ỉ ệ đậ ả ủ ả ăx u n t l ra hoa, u qu c a cà phê, làm gi m n ngấ đế ỉ ệ đậ ả ủ ả ă
su t và s n l ng quấ ả ượ ảsu t và s n l ng quấ ả ượ ả
5. TRI U CH NG B NHỆ Ứ ỆTRI U CH NG B NHỆ Ứ Ệ
- Trên phi n lá, v t b nh ban u bi u hi n b ng cácế ế ệ đầ ể ệ ằTrên phi n lá, v t b nh ban u bi u hi n b ng cácế ế ệ đầ ể ệ ằ
i m màu tr ng c hay các ch m hoen vàng nh tđ ể ắ đụ ấ ại m màu tr ng c hay các ch m hoen vàng nh tđ ể ắ đụ ấ ạ
gi ng màu lá non, kích th c nh 0,3-0,5mm. Ch mố ướ ỏ ấgi ng màu lá non, kích th c nh 0,3-0,5mm. Ch mố ướ ỏ ấ
b nh l n d n t i 1-5mm ho c l n h n n a.ệ ớ ầ ớ ặ ớ ơ ữb nh l n d n t i 1-5mm ho c l n h n n a.ệ ớ ầ ớ ặ ớ ơ ữ
- Khi v t b nh ã rõ, trên m t c a v t b nh ph l p ph nế ệ đ ặ ủ ế ệ ủ ớ ấKhi v t b nh ã rõ, trên m t c a v t b nh ph l p ph nế ệ đ ặ ủ ế ệ ủ ớ ấ
màu vàng da cammàu vàng da cam
6. - Khi b nh chuy n sang giai o n suy thoái, các bào t trênệ ể đ ạ ử- Khi b nh chuy n sang giai o n suy thoái, các bào t trênệ ể đ ạ ử
v t b nh c phát tán toàn b , cu i cùng m v t b nhế ệ đượ ộ ố đố ế ệv t b nh c phát tán toàn b , cu i cùng m v t b nhế ệ đượ ộ ố đố ế ệ
có màu nâu t i, có vi n vàng xung quanh.ố ềcó màu nâu t i, có vi n vàng xung quanh.ố ề
- Trong i u ki n nh t nh trên v t b nh c n m l i b t uđ ề ệ ấ đị ế ệ ũ ấ ạ ắ đầ- Trong i u ki n nh t nh trên v t b nh c n m l i b t uđ ề ệ ấ đị ế ệ ũ ấ ạ ắ đầ
sinh t bào t m i. Quá trình này l p i l p l i nhi u l nđợ ử ớ ặ đ ặ ạ ề ầsinh t bào t m i. Quá trình này l p i l p l i nhi u l nđợ ử ớ ặ đ ặ ạ ề ầ
làm cho v t b nh có vân vòng, vòng này k ti p vòngế ệ ế ếlàm cho v t b nh có vân vòng, vòng này k ti p vòngế ệ ế ế
khác lan r ng ra.ộkhác lan r ng ra.ộ
7. NGUYÊN NHÂN GÂY B NHỆNGUYÊN NHÂN GÂY B NHỆ
- N mấN mấ Hemileia vastarixHemileia vastarix gây b nh là loài n m g s t cóệ ấ ỉ ắgây b nh là loài n m g s t cóệ ấ ỉ ắ
3 lo i bào t : bào t h , bào t ông, bào t m.ạ ử ử ạ ử đ ử đả3 lo i bào t : bào t h , bào t ông, bào t m.ạ ử ử ạ ử đ ử đả
- Bào t h hình múi chanh, hình qu th n, màu vàngử ạ ả ậBào t h hình múi chanh, hình qu th n, màu vàngử ạ ả ậ
nh t, n bào, trên m t l ng khum l i có gai nh ,ạ đơ ặ ư ồ ỏnh t, n bào, trên m t l ng khum l i có gai nh ,ạ đơ ặ ư ồ ỏ
m t lõm láng nh n.ặ ẵm t lõm láng nh n.ặ ẵ
- Bào t ông hình con quay, n bào, vách m ng,ử đ đơ ỏBào t ông hình con quay, n bào, vách m ng,ử đ đơ ỏ
láng nh n, th ng r t ít g p.ẵ ườ ấ ặláng nh n, th ng r t ít g p.ẵ ườ ấ ặ
- Bào t m là lo i bào t h u tính hình tr ng, ínhử đả ạ ử ữ ứ đBào t m là lo i bào t h u tính hình tr ng, ínhử đả ạ ử ữ ứ đ
trên các m m c tr c ti p ra t bào t ông.đả ọ ự ế ừ ử đtrên các m m c tr c ti p ra t bào t ông.đả ọ ự ế ừ ử đ
8. Đ C ĐI M PHÁT SINHẶ ỂĐ C ĐI M PHÁT SINHẶ Ể
PHÁT TRI N B NHỂ ỆPHÁT TRI N B NHỂ Ệ
- Trong nhi t 19-26ệ độTrong nhi t 19-26ệ độ oo
C và m trên 85% là i uẩ độ đ ềC và m trên 85% là i uẩ độ đ ề
ki n b nh phát sinh gây h i n ng nh t.ệ để ệ ạ ặ ấki n b nh phát sinh gây h i n ng nh t.ệ để ệ ạ ặ ấ
- Mi n B c và mi n Trung n c ta thì b nh phát tri nề ắ ề ướ ệ ểMi n B c và mi n Trung n c ta thì b nh phát tri nề ắ ề ướ ệ ể
r vào 2 th i kì: xuân hè ( t tháng 3-5) và thu ôngộ ờ ừ đr vào 2 th i kì: xuân hè ( t tháng 3-5) và thu ôngộ ờ ừ đ
( t tháng 9-11).ừ( t tháng 9-11).ừ
- Tùy thu c vào i u ki n nhi t , m và tu i laộ đ ề ệ ệ độ ẩ độ ổTùy thu c vào i u ki n nhi t , m và tu i laộ đ ề ệ ệ độ ẩ độ ổ
non- già mà th i kì ti m d c bi n ng t 6-24 ngày.ờ ề ụ ế độ ừnon- già mà th i kì ti m d c bi n ng t 6-24 ngày.ờ ề ụ ế độ ừ
T khi xu t hi n v t b nh n khi hình thành bào từ ấ ệ ế ệ đế ửT khi xu t hi n v t b nh n khi hình thành bào từ ấ ệ ế ệ đế ử
h phát tán lây lan m t 6-7 ngày.ạ để ấh phát tán lây lan m t 6-7 ngày.ạ để ấ
9. - Y u t ánh sáng c ng có th nh h ng t i m cế ố ũ ể ả ưở ớ ứ độY u t ánh sáng c ng có th nh h ng t i m cế ố ũ ể ả ưở ớ ứ độ
nhi m b nh.ễ ệnhi m b nh.ễ ệ
- T ng lá phía d i nhi m b nh s m h n t ng lá ng n.ầ ướ ễ ệ ớ ơ ầ ọT ng lá phía d i nhi m b nh s m h n t ng lá ng n.ầ ướ ễ ệ ớ ơ ầ ọ
- Tu i cây cà phê càng nhi u n m, b nh càng n ng h nổ ề ă ệ ặ ơTu i cây cà phê càng nhi u n m, b nh càng n ng h nổ ề ă ệ ặ ơ
cây tu i non.ổcây tu i non.ổ
- t quá chua, nghèo dinh d ng, cây nhi m b nh n ngĐấ ưỡ ễ ệ ặt quá chua, nghèo dinh d ng, cây nhi m b nh n ngĐấ ưỡ ễ ệ ặ
h n và gi m n ng su t l n.ơ ả ă ấ ớh n và gi m n ng su t l n.ơ ả ă ấ ớ
10. BI N PHÁP PHÒNG TRỆ ỪBI N PHÁP PHÒNG TRỆ Ừ
- Tr ng các dòng, gi ng cà phê ch ng b nh, có n ng su tồ ố ố ệ ă ấTr ng các dòng, gi ng cà phê ch ng b nh, có n ng su tồ ố ố ệ ă ấ
và ph m ch t cao là h ng phòng tr c b n. Lai t o b iẩ ấ ướ ừ ơ ả ạ ồvà ph m ch t cao là h ng phòng tr c b n. Lai t o b iẩ ấ ướ ừ ơ ả ạ ồ
d ng ch n l c, ghép cà phê v i v i cà phê chè tưỡ ọ ọ ố ớ đọd ng ch n l c, ghép cà phê v i v i cà phê chè tưỡ ọ ọ ố ớ đọ
nâu…nâu…
11. • Áp d ng t t các bi p pháp k thu t thâm canh, c i t oụ ố ệ ĩ ậ ả ạÁp d ng t t các bi p pháp k thu t thâm canh, c i t oụ ố ệ ĩ ậ ả ạ
t, bón y phân NPK, t i n c ch ng khô h n,đấ đầ đủ ướ ướ ố ạt, bón y phân NPK, t i n c ch ng khô h n,đấ đầ đủ ướ ướ ố ạ
làm s ch c , di t cây d i, tr ng ai r ng ch n gió, quétạ ỏ ệ ạ ồ đ ừ ắlàm s ch c , di t cây d i, tr ng ai r ng ch n gió, quétạ ỏ ệ ạ ồ đ ừ ắ
t lá r ng….., là bi p pháp quan tr ng h n ch s tíchđố ụ ệ ọ ạ ế ựt lá r ng….., là bi p pháp quan tr ng h n ch s tíchđố ụ ệ ọ ạ ế ự
l y ngu n b nh, h n ch lây lan b nh và t ng c ngũ ồ ệ ạ ế ệ ă ườl y ngu n b nh, h n ch lây lan b nh và t ng c ngũ ồ ệ ạ ế ệ ă ườ
s c ch ng b nh cho cà phê.ứ ố ệs c ch ng b nh cho cà phê.ứ ố ệ
13. - Phun thu c hóa h c phòng tr vào các th i kì ban u c aố ọ ừ ờ đầ ủ- Phun thu c hóa h c phòng tr vào các th i kì ban u c aố ọ ừ ờ đầ ủ
các t b nh phát sinh phát tri n ( t xuân và t thu- ông)đợ ệ ể đợ đợ đcác t b nh phát sinh phát tri n ( t xuân và t thu- ông)đợ ệ ể đợ đợ đ
trên các gi ng cà phê nhi m b nh. Thu c phun có th dùngố ễ ệ ố ểtrên các gi ng cà phê nhi m b nh. Thu c phun có th dùngố ễ ệ ố ể
Tilt 250EC ho c Bayleton 25WP và Cyproconazole.ặTilt 250EC ho c Bayleton 25WP và Cyproconazole.ặ
14. B NH H I CÂY CHÈỆ ẠB NH H I CÂY CHÈỆ Ạ
B nh ph ng lá chèệ ồB nh ph ng lá chèệ ồ
- Là 1 trong nh ng b nh nguy h i nh t trên cây chèữ ệ ạ ấ ởLà 1 trong nh ng b nh nguy h i nh t trên cây chèữ ệ ạ ấ ở
n c ta.ướn c ta.ướ
- B nh làm búp non khô cháy, cây sinh tr ng kém, th iệ ưở ờB nh làm búp non khô cháy, cây sinh tr ng kém, th iệ ưở ờ
gian ra búp ch m, ph m ch t chè kém, m t h ng v .ậ ẩ ấ ấ ươ ịgian ra búp ch m, ph m ch t chè kém, m t h ng v .ậ ẩ ấ ấ ươ ị
Thi t h i s n l ng búp trung bình c n m t i 12-15%.ệ ạ ả ượ ả ă ớThi t h i s n l ng búp trung bình c n m t i 12-15%.ệ ạ ả ượ ả ă ớ
15. TRI U CH NG B NHỆ Ứ ỆTRI U CH NG B NHỆ Ứ Ệ
- B nh h i búp non, lá non, c ng non là ch y u nh ng cóệ ạ ọ ủ ế ưB nh h i búp non, lá non, c ng non là ch y u nh ng cóệ ạ ọ ủ ế ư
khi h i c lá bánh t , qu non.ạ ả ở ẻ ảkhi h i c lá bánh t , qu non.ạ ả ở ẻ ả
16. NGUYÊN NHÂN GÂY B NHỆNGUYÊN NHÂN GÂY B NHỆ
- B nh do n m Exobasidium vexans Massee gây ra,ệ ấB nh do n m Exobasidium vexans Massee gây ra,ệ ấ
thu c l p N m m.ộ ớ ấ đảthu c l p N m m.ộ ớ ấ đả
- M t d i v t ph ng trên lá b nh có l p n m màuặ ướ ế ồ ệ ớ ấM t d i v t ph ng trên lá b nh có l p n m màuặ ướ ế ồ ệ ớ ấ
tr ng h ng là t ng sinh m và bào t m, d i óắ ồ ầ đả ử đả ướ đtr ng h ng là t ng sinh m và bào t m, d i óắ ồ ầ đả ử đả ướ đ
là l p s i n m n m sâu trong t bào nh t là môớ ợ ấ ằ ế ấ ởlà l p s i n m n m sâu trong t bào nh t là môớ ợ ấ ằ ế ấ ở
khuy t c a lá.ế ủkhuy t c a lá.ế ủ
- m có hình ng kèn, thon dài, phía trên phình to,Đả ốm có hình ng kèn, thon dài, phía trên phình to,Đả ố
n bào có 2-4 cu ng ng n g n bào t mđơ ố ắ ắ ử đản bào có 2-4 cu ng ng n g n bào t mđơ ố ắ ắ ử đả
17. - Khi n y m m, bào t m có th hình thành màngả ầ ử đả ểKhi n y m m, bào t m có th hình thành màngả ầ ử đả ể
ng n ngang, t m i t bào m c ra 1 ng m mă ừ ỗ ế ọ ố ầ ởng n ngang, t m i t bào m c ra 1 ng m mă ừ ỗ ế ọ ố ầ ở
ph m vi nhi t 10-30ạ ệ độph m vi nhi t 10-30ạ ệ độ oo
C, thích h p nh t 15-22ợ ấ ởC, thích h p nh t 15-22ợ ấ ở oo
CC
và m cao trên 85%.ẩ độvà m cao trên 85%.ẩ độ
- Bào t truy n lan theo gió r i bám trên m t lá non cóử ề ơ ặBào t truy n lan theo gió r i bám trên m t lá non cóử ề ơ ặ
màng n c m ng, g p nhi t thích h p s n yướ ỏ ặ ệ độ ợ ẽ ảmàng n c m ng, g p nhi t thích h p s n yướ ỏ ặ ệ độ ợ ẽ ả
m m xâm nh p vào mô lá sau 5-6 gi .ẩ ậ ờm m xâm nh p vào mô lá sau 5-6 gi .ẩ ậ ờ
- Th i kì ti m d c c a b nh là 4-7 ngàyờ ề ụ ủ ệTh i kì ti m d c c a b nh là 4-7 ngàyờ ề ụ ủ ệ
18. Đ C ĐI M PHÁT SINHẶ ỂĐ C ĐI M PHÁT SINHẶ Ể
PHÁT TRI N B NHỂ ỆPHÁT TRI N B NHỂ Ệ
- S phát sinh phát tri n c a b nh ph ng lá chè cóự ể ủ ệ ồS phát sinh phát tri n c a b nh ph ng lá chè cóự ể ủ ệ ồ
liên quan ch t ch v i i u ki n th i ti t, nhi t ,ặ ẽ ớ đ ề ệ ờ ế ệ độliên quan ch t ch v i i u ki n th i ti t, nhi t ,ặ ẽ ớ đ ề ệ ờ ế ệ độ
m , ánh sáng, gi ng chè, a th n ng chè vàẩ độ ố đị ế ươm , ánh sáng, gi ng chè, a th n ng chè vàẩ độ ố đị ế ươ
i u ki n ch m sóc.đ ề ệ ăi u ki n ch m sóc.đ ề ệ ă
- B nh phát tri n m nh trong i u ki n m cao,ệ ể ạ đ ề ệ ẩ độB nh phát tri n m nh trong i u ki n m cao,ệ ể ạ đ ề ệ ẩ độ
nhi t t ng i th p. Nhi t trung bình 16-23ệ độ ươ đố ấ ệ độnhi t t ng i th p. Nhi t trung bình 16-23ệ độ ươ đố ấ ệ độ oo
C,C,
m cao trên 85%, m a nh kéo dài, ánh sáng y u,ẩ độ ư ỏ ếm cao trên 85%, m a nh kéo dài, ánh sáng y u,ẩ độ ư ỏ ế
chi u n ng không quá 3 gi /ngày, tr i âm uđộ ế ắ ờ ờchi u n ng không quá 3 gi /ngày, tr i âm uđộ ế ắ ờ ờ
s ng mù..là nh ng y u t thu n l i cho b nh phátươ ữ ế ố ậ ợ ệs ng mù..là nh ng y u t thu n l i cho b nh phátươ ữ ế ố ậ ợ ệ
sinh s m, phát tri n m nh, gây h i nghiêm tr ng.ớ ể ạ ạ ọsinh s m, phát tri n m nh, gây h i nghiêm tr ng.ớ ể ạ ạ ọ
19. BI N PHÁT PHÒNG TR .Ệ ỪBI N PHÁT PHÒNG TR .Ệ Ừ
- N ng chè hàng n m b b nh, c n n au, thu d n tươ ă ị ệ ầ đố đ ọ đốN ng chè hàng n m b b nh, c n n au, thu d n tươ ă ị ệ ầ đố đ ọ đố
tàn d cành lá b nh.ư ệtàn d cành lá b nh.ư ệ
- Ch m sóc t t, làm c s ch. Không bón phân m quáă ố ỏ ạ đạCh m sóc t t, làm c s ch. Không bón phân m quáă ố ỏ ạ đạ
mu n trong v ông, bón s m vào v chè xuân. T ngộ ụ đ ớ ụ ămu n trong v ông, bón s m vào v chè xuân. T ngộ ụ đ ớ ụ ă
c ng bón phân kali vào v xuânườ ục ng bón phân kali vào v xuânườ ụ
21. - Tr ng gi ng chè ch ng ch u b nh nh t là các a thồ ố ố ị ệ ấ ở đị ếTr ng gi ng chè ch ng ch u b nh nh t là các a thồ ố ố ị ệ ấ ở đị ế
thung l ng th p, c m n ng, là nh ng n i b nh d phátũ ấ ớ ắ ữ ơ ệ ễthung l ng th p, c m n ng, là nh ng n i b nh d phátũ ấ ớ ắ ữ ơ ệ ễ
sinh s m và n ng.ớ ặsinh s m và n ng.ớ ặ
- Khi b nh ã phát sinh c n i u ch nh l a hái búp theoệ đ ầ đ ề ỉ ứKhi b nh ã phát sinh c n i u ch nh l a hái búp theoệ đ ầ đ ề ỉ ứ
h ng rút ng n th i gian m i l a hái, hái ch y, hái nonướ ắ ờ ỗ ứ ạh ng rút ng n th i gian m i l a hái, hái ch y, hái nonướ ắ ờ ỗ ứ ạ
búp chè, hái n ng tay 1 tôm ba lá h n ch tác h i c aặ để ạ ế ạ ủbúp chè, hái n ng tay 1 tôm ba lá h n ch tác h i c aặ để ạ ế ạ ủ
b nh.ệb nh.ệ
- u xuân, khi b nh có xu th phát tri n lây lan nhanh,Đầ ệ ế ểu xuân, khi b nh có xu th phát tri n lây lan nhanh,Đầ ệ ế ể
c n ti n hành phun thu c phòng tr s m nh ng n ngầ ế ố ừ ớ ở ữ ươc n ti n hành phun thu c phòng tr s m nh ng n ngầ ế ố ừ ớ ở ữ ươ
chè ra búp s m và có a th thu n l i cho b nh phátớ đị ế ậ ợ ệchè ra búp s m và có a th thu n l i cho b nh phátớ đị ế ậ ợ ệ
tri nểtri nể
