�ݺ�ߣ

KOLESİSTİT VE KOLANJİT

Dr. Hakan Şentürk
Bezmi Alem Üniversitesi
İstanbul

Olgu

62 yaşında, kadın, obez hasta.

1 aydan beri, epigastrik bölgeden başlayıp, sırta
yayılan episodik ağrı ve titremeyle yükselen ateş.

Fizik muayene'de patolojik bulgu yok.

ALT: 42, AST: 36, Alkalen fosfataz: 149 (N <
132), GGT: 127, CA 19-9: 25.

Safra taşı doğal seyri

İlk kez safra taşı tanısı konulduktan sonraki 5 yıl
içinde biliyer ağrı: % 2/yıl.

10 ve 20 yıl içinde kümülatif biliyer ağrı: % 15 ve
% 18.

20 yıl içinde komplikasyon: % 2 (Hepsinde
komplikasyon öncesinde biliyer ağrı).

Mortalite: 0.
N Engl J Med 1982;307:798-800

Biliyer ağrı (kolik)

Epigastriumda lokalize şiddetli derin ağrı.

İlk 15 dk. içinde artış gösterip, sonraki 1-3 st aynı
şiddette devam eder.

Sıklığı günler ve aylar arasında değişir.

Hastaların % 58-72'sinde semptomlar devam eder
ve komplikasyonlar gelişebilir.

Komplikasyonların (Kolesistit, kolanjit,
pankreatit) geliştiği hastaların % 90'dan
fazlası'nda biliyer ağrı hikayesi mevcuttur.

Biliyer kolik: Doğal seyir

İlk ataktan sonra, hastaların % 30'unda hayatları
boyunca tekrar semptom olmaz.

Geri kalanların % 30-50'sinde semptomlar 2 yıl
içerisinde tekrarlar ve % 1/yıl oranında ciddi
komplikasyon gelişir.

Biliyer ağrı

Sistik kanalın geçici obstrüksiyonu

Safra kesesinde inflammasyon yoktur.

Fizik muayene ve laboratuvar tetkikleri normaldir.
Kolestaz biyokimyası ve/veya amilaz yüksekliği,
birlikte, safra kanal taşını düşündürür.

Biliyer ağrı

Biliyer ağrı oddi sfinkter disfonksiyonunda da
ortaya çıkabilir.

Dispepsi, meteorizm, gaz çıkartma ve atipik karın
ağrıları safra taşı ile ilişkili değildir.

Teşhis

Ultrasonografi


Biliyer mikroskopi


Oddi sfinkter manometrisi

Akut Kolesistit

% 75'den fazlasının öncesinde birden fazla biliyer
kolik atağı mevcuttur.

Derin epigastrik ağrıyı takiben, sağ üst kadrana
yerleşen, sırta, omuza ve bazen göğse yayılan orta
şiddette ağrı ile karakterizedir.

Bulantı ve kusma sıktır.

Altı saatten daha fazla devam eden ağrı biliyer
kolikden ziyade kolesistit lehinedir.

Fizik Muayene

Ateş vardır ancak safra kesesi gangreni veya
perforasyon gelişmemişse, 39 dereceyi geçmez.

Hastaların üçte birinde safra kesesi palpe
edilebilir, özellikle ilk atak esnasında.

Hastaların % 20'sinde, hafif ikter mevcuttur.
Yaşlılarda oran daha yüksektir.

Akut kolesistit: Laboratuvar

Lökositoz 12-15.000/mm3 ve sola kayma
mevcuttur.

Bilirubin düzeyi, 2-3 mg/dl'dir. Alkalen fosfataz,
GGT ve transaminazlar ve amilaz, safra kanal taşı
ve/veya pankreatit bulunmadan da artış
gösterebilir.

Bilirubin'in 4 mg/dl ve amilaz'ın 1000 U/L
üzerinde oluşu, safra kanalı taşı düşündürmelidir.

Akut Kolesistit: Görüntüleme

Ultrasonografi


Hepatobiliyer sintigrafi

Akut Kolesistit: Patofizyoloji

Sistik kanala impakte olan taş akut kolesistite yol
açar.

Safra kesesi mukozasında akut inflammasyon
mevcuttur.

Hastaların % 50'sinde sekonder bakteriyel
infeksiyon gelişir.

Akut Akalküloz kolesistit

Genel durumu bozuk olan ve çoğunlukla yoğun
bakımda bulunan hastalarda rastlanan bir
hadisedir.

Kolesistit kliniği bulunup, safra kesesinde taş
bulunmayan ve diğer yönlerden sağlıklı olan
(diabet ve vasküler hastalığı olmayan) hastalarda,
sıklıkla, yalnış olarak konulan bir tanıdır.

Akut iskemik kolesistit olarak da
tanımlanmaktadır.

AAK

Tüm akut kolesistitlerin % 10'unu teşkil eder.

Kritik hastalığı olanların % 0.2-0.4'ünde
rastlanılır.

Ortalama yaş 60, erkek:kadın oranı 2-3:1'dir.

Kritik hastalığı yaratan olaydan 1-50 gün sonra
ortaya çıkmaktadır.

Hastaların % 40'ında safra kesesi ampiyemi,
gangreni ve perforasyonu gibi ağır
komplikasyonlar gelişir.

AAK:Tanı

Major kriterler: 1-Safra kesesi duvar kalınlığının 3
cm'yi geçmesi. 2- Perikolesistik halo/subserozal
ödem. 3- İntramural hava, 4- Mukozal mebranın
dökülmesi.

Minör kriterler: 1- Çamur, 2- Safra kesesi
longitüdinal çapının 8 cm, veya transvers çapının
5 cm'yi geçmesi.
Karaciğer hastalığı ve/veya hipoalbüminemisi
olmayan hastada 1 major veya 1 major 2 minör
kriter tamıyı koydurur.

Triad: Duvar kalınlaşması-Çamur-Hidrops.

AAK: Tedavi

Açık veya laparoskopik kolesistektomi

Perkütan (trasnperitoneal veya transhepatki)
kolesistostomi. Takiben kolesistektomi yapılabilir.

ERCP ile transsistik drenaj: Başarı şansı düşük.

Endosonografik transgastrik veya transdüodenal
drenaj ?

Mortalite yüksek.

Koledokolithiyazis: Semptomlar

Hastalar genellikle asemptomatiktir.

Semptomlar, bulunduğunda, biliyer kolik'den ayırt
edilemez.

Kaşıntı bulunabilir.

Klinik bulgu vermese de, hastalarda, sıklıkla,
safra infektedir.

Kolanjit ve akut pankreatit gibi komplikasyonlara
zemin hazırlar.

Koledokolithiyazis: Laboratuvar

Kolestaz biyokimyası ve bilirubin yükselmesi
mevcut olabilir.

Bilirubin'in 10 mg'dl üzerinde olması halinde,
malign obstrüksiyon ve birlikte hemoliz de ayırıcı
tanıda bulunmalıdır.

Transaminazlardaki geçici yüksek artışlar,
kanaldan barsağa geçen taş sonucu oluşabilir.

Ksantogranülomatöz kolesistit

Tüm kolesistitlerin % 1-2'si

Kese duvar kaınlığı 10 mm üzerinde.

Hikaye: 3 gün-8 ay.

Semptomlar: Ağrı, bulantı, kusma, ateş,
iştahsızlık, kilo kaybı.

Safra kesesi karsinomu ile karıştırılabilir. Seyrek
olarak onunla birlikte de olabilir.

Xantogranülomatöz Kolesistit

vs.

Safra Kesesi Kanseri

Koledokolithiyazis: Tanı

Ultrasonografi: Hassasiyet % 40.

MRCP: 2 mm ve altındaki taşları
saptayamayabilir. Kaliteli çekim ve
rekonstrüksiyon önemlidir. Nefes tutamayanlarda
başarısız olabilir.

Endosonografi: En duyarlı yöntemdir. İşlemi
yapanın ekspertizi ile yüksek korelasyon
mevcuttur. Yaygın olarak mevcut değildir. Aynı
seansta ERCP ve Sfinkterotomi de yapılabilir.

Kolanjit: Semptomlar

Ağrı, ikter, ve ateş (Charcot triadı), olguların %
70'inde mevcuttur.

Ağrı, hafif ve geçici olabilir, genellikle titreme ile
birliktedir.

Mental konfüzyon, letharji ve delirium bulunması
bakteriyemi lehinedir.

Kolanjit: Fizik Muayene Bulguları

Ateş (% 95).

Sağ üst kadran hassasiyeti (% 90).

İkter (% 80)

Peritonel bulgular hastaların küçük bir kısmında
(% 15) mevcuttur.

Olguların % 15'inde tabloya, hipotansiyon ve
mental konfüzyon eşlik eder ve gram negatif
bakteriyemiyi düşündürür.

Taş dışı obstrüksiyona bağlı
kolanjitler

Biliyer striktür: Benign (travmatik, taşlı kolanjite
sekonder). Malign.

Parazitik hastalıklar: Hidatik hastalık, Askaris,
Fasciola Hepatika.

Transarteryel kemoembolizasyon'a bağlı biliyer
striktür.

İmmun kolanjitler

Primer sklerozan kolanjit

Otoimmun pankreatit (IgG 4) ile ilişkili kolanjit:
Hastaların 1/3'ünde.
PSK tanısı konulan hastaların % 10'u (ÜK
bulunmayanlarda oran daha yüksek olabilir)

Çölyak hastalığı ile ilişkili kolanjit (PSK dışı).

Eozinofilik kolanjit

ERCP sonrası kolanjit

Endoskop ve aksesuar dezenfeksiyonu.

Operatör ve asistanların steril eldiven kullanması.

Proflaktik antibiotik.

Kontrast enjekte edilen bölgelerin etkili dreanjı.

Bakteriyemi ve sepsis nedeninin safra kesesi
olabileceği unutulmamalı: Sistik kanal
obstrüksiyonu. Tedavi: Kolesistostomi.

ERCP ile metal stent yerleştirilmesi
sonrası kolesistit

Sıklık: % 5-7

Sistik kanal orifisinin tümöral infiltrasyonuna
bağlı.

Kolesistostomi gerektiriyor. Bazı hastalara
kolesistektomi yapılması söz konusu olabilir.

Kronik kolesistit

Tekrarlayan taşlı akut kolesistit ataklarının sonucu
olarak gelişir.

Safra kesesi duvarı kalınlaşmıştır ve fibrotiktir.

Akut atak esnasında safra kesesi palpe edilemez.

Safra kesesine atfedilebilir semptomlar azalmıştır,
ancak tekrarlayan pankreatit atakları,
koledokolithiyazis ve kolanjit semptomları
bulunabilir.

�ݺ�ߣ

Kolesistit

Recommended

More Related Content

What's hot (20)

Viewers also liked (7)

Similar to Kolesistit (20)

More from Hakan Senturk (8)

Kolesistit