Odontojenik Keratokist (Keratokistik Odontojenik Tümör) Onur ÇavuşKeratokist daha doğrusu yeni WHO tanımlamasıyla Keratokistik Odontojenik Tümörün (KCOT) karakteri, teşhis ve tedavi yöntemleriyle ilgili bir sunum.
Odontojenik Keratokist (Keratokistik Odontojenik Tümör) Onur ÇavuşKeratokist daha doğrusu yeni WHO tanımlamasıyla Keratokistik Odontojenik Tümörün (KCOT) karakteri, teşhis ve tedavi yöntemleriyle ilgili bir sunum.
1. DOÇ. DR. FATİH ÖZAN
AİBÜ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ
AĞIZ DİŞ VE ÇENE CERRAHİSİ A.D.
ÇENE TÜMÖRLERİ
2. BENİNG TÜMÖR MALİGN TÜMÖR
Yavaş büyür
Hızlı büyür
Kapsüllüdür
Sınırları çok belirgin değildir,
düzensizdir
Komşu dokulara baskı yapar Komşu dokulara invaze olur
Fikse değildir
Çevre dokulara fiksedir
Yapısal değişikliğe neden olmaz
Ülserasyon & Kanama eğilimi
vardır
Metastaz yapmaz Metastaz yapar
2 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
3. Tümörler 2 komponentten meydanda gelir:
Paranşima= Prolifere olan üö hücreleri
Destekleyici Stroma – Fibröz bağ dokusu & Kan damarları –
Paranşimal üö hücrelerinin büyümeleri için ortam oluşturur
‘ oma’ - Benign Tümör’ü ifade eden ektir.
Epitelyal kaynaklı maling üöler= KARSİNOMA
Mezenşimal kaynaklı malign üöler= SARKOM
3 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
6. Doç. Dr. Fatih ÖZAN6
Malignant:
Osteosarcoma
Peripheral osteosarcoma
Chondrosarcoma
Mesenchymal
chondrosarcoma
Fibrosarcoma of bone
Malignant fibrous
histiocytoma
Ewing’s sarcoma
Burkitt’s lymphoma
Multiple myeloma
Solitary plasmacytoma of
bone
Malignant peripheral nerve
sheath tumor
Postradiation sarcoma of
bone
Metastatic carcinoma
7. Çene lezyonlarının tedavisinde takip edilecek genel
prensipler
LEZYONUN HİKAYESİ
Süre – Ağrısız uzun süreli – Benign Neoplazm
Kısa, Hızlı büyüyen– Malign Lezyon
Etken - Travma hikayesi - Osteojenik Sarkomlar
Hızlı büyüme – Benign
Yavaş büyüme - Malign
Lezyonun ilerlemesi – Sabit, Devamlı, Kesikli
Lezyonun karakteri – Ülserasyonlar, Fluktuasyon
Eşlik eden bulgular – Ağrı , Parestezi, Hassasiyet,
Lenfadenopati, Nefes almada güçlük, Trismus
Nüks
Kilo kaybı
Alışkanlıklar
7 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
9. BİYOPSİ
1. Eksfolyatif sitoloji
2. Aspirasyon biyopsisi
3. İnce iğne aspirasyon biyopsisi
4. Eksizyonal biyopsi
5. İnsizyonal biyopsi
Eksfolyatif Sitoloji - Malignansi, kazınan dokular lam üzerine aktarılır, boyanır ve
mikroskop altında incelenir
Aspirasyon Biopsisi – Lezyonun yapısı
İİAB - Derin yerleşim gösteren lezyonlarda (tükürük bezleri, boyun)
Eksizyonal biyopsi
İnsizyonal biyopsi
9 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
10. Tedavinin amaçları
Lezyonun tamamen uzaklaştırılması
Normal dokuların korunması
En az hasarla eksizyon
Kayıp dokuların restorasyonu, yeniden fonksiyon ve şekil elde etmek
Uzun dönem takip
Gold ,Upton, & Marx 1991 – Cerrahi Eksizyon Terminolojisi
1. Enükleasyon
2. Küretaj
3. Marsupyalizasyon
4. Yeniden şekillendirme
5. Kemik bütünlüğünün bozulduğu rezeksiyon
6. Kemik bütünlüğünün bozulmadığı rezeksiyon
7. Disartikülasyon
10 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
11. KÜRETAJLA VEYA KÜRETAJSIZ ENÜKLEASYON ENDİKASYONLARI
Ufak boyutlu bening üöler, Agresif olmayanlar
İnfiltrasyondan ziyade ekspansiyon yaparak büyüyen üöler
Lezyon ve çevre kemik arasında ayırım hattının belirgin olması
Tümörü çevre kemik dokudan ayıran Kortikal çevre
Kullanılacağı üöler
a) Odontojenik Tümörler
1. Odontoma
2. Ameloblastik Fibroma
3. Ameloblastic Fibroodontoma
4. AOT
5. Cementoblastoma
11 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
12. B) Non Odontojenik Tümörler
1. Ossifying Fibroma
2. Cherubism
3. Osteoblastoma
4. Santral dev hücreli granüloma
C) Diğer Lezyonlar
1. Hemangioma
2. Neurofibroma
3. Neurilemmoma
4. Eosinophilic Granuloma
12 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
13. KEMİK DEVAMLILIĞININ BOZULMADIĞI MARJİNAL REZEKSİYON/
PERİFERAL OSTEOTOMİ/ EN BLOK REZEKSİYON
ENDİKASYONLARI
1. Nüks hikayesinin olmadığı Benign lezyonlar
2. Tamamen kapsüle olmamış lezyonlar
3. Enükleasyon ile daha önceden tedavi edilmiş rekürrent lezyonlar
4. Ameloblastoma, KEOT, Myxoma, Ameloblastik Odontoma, Skuamöz
Odontojenik Tümör, Benign Kondroblastoma, Hemangiomas
Tümör tamamen alınır, kemik devamlılığı bozulmaz, ikinci kozmetik
cerrahi ihtiyaç duyulmaz
13 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
14. ÇENENİN SEGMENTAL REZEKSİYONU
1. Nüks eğilimi olan infiltratif lezyonlar
2. Mandibulanın alt kenarına, posteryor kenarına yakın olan lezyonlar
3. Maksillar sinüs/ Nazal kaviteye ulaşmış lezyonlar
4. Yüksek nüks potansiyeline sahip malign lezyonlar
5. Yüksek nüks oranına sahip maksillar ameloblastomalar
14 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
23. AMELOBLASTOMA
Ameloblastoma ilk olarak 1885 yılında Fransız Louis-Charles Malassez
tarafından Adamantinoma olarak isimlendirilmiştir
1934 yılında Ivey ve Churchill “Ameloblastoma” terimini ortaya atmıştır
Odontojenik apartın mine epiteline dönüşme potansiyeline sahip olan
ektodermal epitelinden gelişir
Lokal agresif
Odontojenik epitel kaynaklı benign bir üödür
%80 mandibula, %20 maksillada görülür
En sık molar diş komşuluğu ile ramustan gelişir
Yavaş büyüyen, kemikte lokal invazyon, ekspansiyon ve destrüksiyon
yapmaya eğimli, rekürrens oranı yüksek üödür
23 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
24. Doç. Dr. Fatih ÖZAN24
En sık semptoma yavaş büyüyen ağrısız şişliktir
Daha az sıklıkta dental maloklüzyon, ağrı, parestezi
veya anestezi görülebilir
Enfekte olmadığı sürece nadiren ağrılıdır ve sinir
tutulumu olmadığı sürece nadiren semptom verir
Radyolojik olarak yuvarlak, uniloküler veya
multiloküler kistik görünümdedir
En tipik tanı konan formu çok odaklı “bal peteği” veya
“sabun köpüğü” şeklinde radyolusent alanlardır
Oklüzal filmlerde genellikle hem lingual hem de
vestibüldeki kemik duvarının şiştiği görülür, bu bulgu
sadece vestibüle büyüme yapan kistler için ayırıcı
tanıda yardımcı olur
Bölgedeki dişlerin kök uçlarında belli derecelerde
bıçakla kesilmiş tarzda muntazam rezorpsiyon vardır
25. KLİNİK NİTELİKLERİ, RADYOLOJİ VE
PATOLOJİ BULGULARINA GÖRE
AMELOBLASTOMA TİPLERİ
Doç. Dr. Fatih ÖZAN25
1. SANTRAL AMELOBLASTOMA
2. PERİFERİK AMELOBLASTOMA
3. AMELOBLASTİK KARSİNOM
26. KÖKEN ALDIKLARI DOKULARA GÖRE
AMELOBLASTOMA TİPLERİ
Doç. Dr. Fatih ÖZAN26
1. EKSTRAOSSEÖZ AMELOBLASTOMA
2. ODONTOJENİK GİNGİVAL EPİTELYAL
HAMARTOMA
3. PİTUİTARY AMELOBLASTOMA
4. UZUN KEMİKLERİN ADAMANTİNOMU
27. AMELOBLASTOMALARIN HİSTOLOJİK
ÖZELLİKLERİ
Doç. Dr. Fatih ÖZAN27
1. FOLİKÜLER AMELOBLASTOMA
2. PLEKSİFORM AMELOBLASTOMA
3. BAZAL HÜCRE TİPİ AMELOBLASTOMA
4. AKANTOMATÖZ AMELOBLASTOMA
5. GRANÜLER HÜCRELİ AMELOBLASTOMA
28. SANTRAL AMELOBLASTOMA
Doç. Dr. Fatih ÖZAN28
Çene kemiklerinde oluşan tiptir. Kitlenin bulunduğu
alandaki dişlerde yer değiştirmeler ve oklüzyon
bozuklukları erken bulgulardır. Yüz asimetrisi
belirgindir. Çok büyük üöler kilogramı geçebilen
kitleler yapar, patolojik fraktür gelişebilir. Tümörün
kemik korteksini aşarak ağız boşluğuna ulaştığı
olgularda ülserleşmeler saptanır, böyle olgularda dişler
dökülmüş olabilir. Üstçene üöleri nazofarinks,
maksilla sinüsleri, orbita ve kafa tabanı yönünde
gelişebilir. Bazı yazarlar bu tür davranış gösteren
29. Doç. Dr. Fatih ÖZAN29
Radyoloji ve patoloji bulgularına göre 2 tip santral
ameloblastik üö vardır:
Unikistik ameloblastoma: Multikistik
ameloblastomaya göre daha az nüsk oranına sahiptir,
daha az agresif özelliktedir; bu yüzden prognozu
multikistik tipe göre daha iyidir.
Kaynağı tam olarak bilinmemekle birlikte dentijeröz kist,
odontojenik keratokist gibi odontojenik kistlerden
gelişmektedir.
Kist duvarında epitelyal invazyon görülen pleksiform tipte
nüks oranı yüksektir, bu yüzden tedavide daha radikal
olamk gerekirve yaklaşık 1-2 cm’lik periferk sağlam kemik
rezeke edilmelidir. Uzun dönem takip mutlaka
30. Doç. Dr. Fatih ÖZAN30
Multikistik ameloblastoma: Yerel agresif
niteliklerin en fazla görüldüğü ameloblastoma
türüdür. İntrakraniyal yapılar dahil komşu dokuları
invaze eder. Rekürrens ve metastaz yeteneği vardır.
Multikistik ameloblastomalar genellikle solid ve
infiltratif üölerdir. Tedavisinde en uygun yöntem
eksizyon ya da blok rezeksiyondur. Rekürrens
küretaj sonrası %83-86; en blok rezeksiyon sonrası
%0-14 olarak bildirilmiştir. Rekürrensin Haversian
kanallarında kalmış üö epitelinin
proliferasyonuna bağlı olduğu bildirilmiştir.
31. PERİFERİK AMELOBLASTOMA
Doç. Dr. Fatih ÖZAN31
Dişeti epitelinden ya da Serres epitel artıklarından
kökenli olan yumuşak doku üölerine verilen
addır. Dişetinde yerleşen, kemik lezyonu
içermeyen tiptir. Klinik incelemelerde fokal dişeti
hiperplazisi izlenimi uyandırırlar. Klinik
davranışları açısından oldukça uysal üölerdir,
cerrahi girişimden sonra rezidiv yapmazlar.
49. Klinik özellikleri
Doç. Dr. Fatih ÖZAN49
1. Erken dönemde – Asemptomatik
2. Yavaş büyüyen
3. Ağrısız
4. Sert
5. Hassas olmayan
6. Ovoid şişlik
7. Dişlerde mobilite
8. Hareketli protezlerde uyum
problemleri
9. Maloklüzyon
10. Eksfoliasyon
11. Burun tıkanıklığı
12. Parestezi
13. Yumurta kabuğu sesi
14. Kapsüle olmayan tip: dokuları
itmekten ziyade invazyon yapar
15. Malignant forma dönüşebilir ( 2 – 4
%)
50. 1. Uniloküler radyolusensi - 6%
2. Multiloküler radyolusensi - 15%
3. Balpeteği görünümü – multiloküler radyolusensi, kemik septalarından
dolayı kompartmantalize olmuş lezyon
4. Kök rezorpsiyonu ( %30)
5. Dişlerde yer değiştirme
6. Bukkolingual kortical Ekspansiyon - %80
7. Nörovasküler hüzme – yer değiştirmiştir
50 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
Radyolojik özellikleri
51. Ayırıcı tanı
1. Multiloküler lezyonlar
2. Dentijeröz kist
3. KOT
4. Cherubism
5. Odontojenik Myxoma
6. Santral hücreli granüloma
51 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
52. Küretaj – Aklınızın ucundan geçirmeyin
1. Unikistik Lezyonlar – Nüks sıklığı (%18 – %25)
2. Multikistik Lezyonlar – Nüks sıklığı ( %55 - %100)
3. Tümör sınırlarının ötesine mikroskopik infiltrasyonlar yapar
4. Radyolojik sınırlardan 2cm mesafeden sağlam kemik dokusu dahil
edilerek rezeksiyon yapılır
Multikistik Ameloblastoma –
En Blok Rezeksiyon, kemik devamlılığı bozulmadan
Kemik devamlılığının bozulduğu Segmental Rezeksiyon
52 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
TEDAVİ
72. Orbita tabanını etkilemeyen, sadece maksilla ile sınırlı kalmış
üöal doku -Parsiyel Maksillektomi
Orbita tabanını da etkilemiş üö – Total Maksillektomi
Orbital içeriği de etkilemiş üö – Total Maksillektormi + Orbit
ekzonterasyonu
Kafatası tabanını etkileyen üö – Nörocerrahi
Prognoz
Multikistik Ameloblastoma – %50 nüks oranı – 5 yıllık takipte
Uzun dönem takip zorunludur
72 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
73. KALSİFİYE EPİTELYAL ODONTOJENİK TÜMÖR (KEOT)
Pindborg Tümörü
Kaynağı – Mine organı epitelyal artıkları
Tüm odontojenik üölerin %1
30 – 50 yaşlarda daha sık görülür
Mandibula – molar
%50’si sürmemiş / gömülü diş ile ilişkilidir
Ağrısız yavaş büyür, Nazal tıkanma, Epistakzis
Uni / Multi loküler radyolusensi
Balpeteği görünümü
Gömülü diş kronunun etrafında kalsifikasyon adacıkları göze çarpar
Nüks – %15
73 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
86. ODONTOMA
Hem epitelyal hem ektomezenşimal hücrelerden kaynak alır
1. – 2. dekat
Kompleks - Mandibula – %67, Posteryor
Kompound - Maksilla, Anteryor
Compound – Radyoopak kitleler, normal diş anatomisine benzeyen
yapılar
Complex – Radyoopak, dişe benzemeyen yapılar
Tedavisi- Enükleasyon
86 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
89. SEMENTOBLASTOMA / GERÇEK SEMENTOMA
Diş köküne yapışık, sement benzeri kalsifikasyona neden olan, bağ
dokusu üöü
10 – 20 yaş Premolar – Molar bölge
Mandibular lezyonlar – tek dişi etkiler
Maksillar lezyonlar – 2 veya daha fazla dişe yapışık lezyonlar
Lezyon yavaş büyür
Diş vitaldir
Kortikal kemikte rezorpsiyon görülürü
Radyografide oval, çevresi radyolusent halka ile çevrili radyoopak kitle /
tek veya birden fazla köke yapışık
Ayırıcı tanı– Condensing Osteitis, Sementifying Fibroma, Osteoblastoma
Tedavi – Enükleasyon, büyük lezyonlar birkaç parça halinde çıkarılabilirler
89 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
92. SEMENTO OSSİFYİNG FİBROMA
Farklılaşmamış periodontal ligament hücrelerinden oluşan, benign
karakterli lezyondur
3. – 4. dekatlar
Bayanlarda daha sık görülür – 5:1
Mandibula – Premolar / molar
Ağrısız, yavaş ve sürekli büyüyen lezyon- Fasyal asimetriye neden
olur
Radyografik özellikleri= erken safhada radyolusent geç safhada
radyoopak
Tedavi - Enükleasyon
92 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
93. OSTEOMA
Bening üöün olgunlaşmış formu hem kompakt hem kansellöz
kemik içerir
Periferal tip – çene kemiği yüzeyinde polipoid / geniş tabanlı-sapsıs
kitle
Endosteal tip – medullar kemik içinde gelişir
Yavaş büyüyen, asemptomatik, sert kemik kitlesi
Radyografik özellikler – Radyoopak kitle
Tedavi – cerrahi eksiziyon
93 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
94. BENİGN OSTEOBLASTOMA
Santral kemik üöü – aktif olarak prolifere olan osteoblastlar,
osteoid doku için çok çekirdekli dev hücreler
Erkekler , < 25 yaş
Çene posteryorunda
Radyolojik özellikleri – güneş ışını görünümü - ince radyolusent
kenarı olan merkezi radyoopak lezyon
Tedavisi – cerrahi eksizyon
94 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
95. ODONTOJENİK FİBROMA
o Santral benign odontojenik üö
o Fibröz bağ doku stroması içerir
o Intraosseöz tip – Santral Gingiva – Periferal
o Yavaş ve sürekli büyüyen, asemptomatik, kortikal ekspansiyon
o Mandibula
o Erkekler,
o Radyolojik özellikleri – multiloküler radyolusensi, skleratik sınırları
belirginde olabilir olmayabilir de
o Köklerde diverjans / rezorpsiyon
o Tedavisi – Enükleasyon & Küretaj
95 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
96. ODONTOJENİK MİKSOMA
Santral yerleşimli
Benign, yavaş büyüyen
Kortekste yıkıma neden olan infiltratif üö
Çenelerde dişli bölgelerde görülür
Mandibula en sık etklenir
Bayanlarda ve çocuklarda
Radyolojik özellikleri – Multiloküler / sabun köpüğü/ balpeteği
Nüks oranı – %33
Tedavisi – devamlılığın bozulduğu veya bozulmadığı rezeksiyon
96 Doç. Dr. Fatih ÖZAN
