Ağzın üLseratif lezyonları
•Download as PPT, PDF•
8 likes•6,993 views
Oral ulcerative lesions oral medicine
Ağzın üLseratif lezyonları
- 1. DOÇ. DR. FATİH ÖZAN AİBÜ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ AĞIZ DİŞ VE ÇENE CERRAHİSİ ANABİLİM DALI
- 3. AFTÖZ ÜLSERLER  Aftöz ülserler nüfusun % 10-25 arasındaki bir bölümünü etkilemektedir.  Sosyo-ekonomik düzeyi yüksek kişilerde görülme oranı daha fazladır.  Çok faktörlü bir etyolojiden söz edilmektedir. 3 DOÇDRFATİHÖZAN
- 4. 1. Genetik yatkınlık 2. Travmaya karşı gelişen şiddetli yanıt 3. Enfeksiyonlar 4. İmmünolojik düzensizlikler 5. Gastrointestinal bozukluklar 6. Hematolojik bozukluklar 7. Hormonal düzensizlikler 8. Stress 9. Genetik yatkınlık konusunda yapılan çalışmalar sonucunda bazı bireylerin ailesel anamnezinin pozitif olduğu tespit edilmiştir. 4 DOÇDRFATİHÖZAN
- 5.  Aftın belirli bir mikroorganizmaya bağlı olarak oluştuğuna dair kesin bir kanıt yoktur.  Bazı aftöz lezyonlarda adenovirüs ve HSV 1 varlığı belirlenmesi enfeksiyöz etyolojiyi düşündürmüştür.  Aftöz ülser bulunan bireylerde oral müköz membranlara karşı otoantikorlar tespit edilmiştir.  Bazı araştırmacılar dolaşımda bulunan immün kompleksin etyolojide rol oynadığını, antijen antikordan oluşan komplekse cevap veren nötrofillerin damar duvarlarındaki sitoplazmik enzimlerin salınmasına neden olduğunu ve bu olayın epitel yıkımına neden olduğunu söylemiştir. 5 DOÇDRFATİHÖZAN
- 6.  Günümüzde aftöz ülserlerin etyolojisinde T lenfositlerin önemli bir rol oynadığı ve fokal immün disfonksiyona bağlı olarak oluştuğuna inanılmaktadır.  Fındık, çikolata ve glutene karşı olan alerjilerin aftöz ülserlerin etyolojisinde rol aldığı düşünülmektedir. 6 DOÇDRFATİHÖZAN
- 7.  Hastaların yaklaşık %20’sinde (barsakta emilim sorunlar gibi sebeplerle) vitamin B12, folik asit ve demir eksikliği tespit edilmiştir.  Bu eksikliklerin düzeltilmesi ile lezyonların iyileşmesinde ilerleme sağlanmıştır.  Fakat bu eksikliklerin aftöz ülser bulunan bütün hastalarda mevcut olmaması soru işareti oluşturmuştur. 7 DOÇDRFATİHÖZAN
- 8.  Bazı bayanlarda hormonal durumun değiştiği menstural döngü sırasında aftöz ülserler oluştuğu bilinmektedir.  Ancak hormon tedavisinin etkili olduğu konusunda güçlü bir kanıt yoktur.  Bazı çalışmalarda stres süresi ile ülserlerin şiddeti arasında ilişki gösterilmişken, bazı çalışmalarda gösterilememiştir.  Aftlar AIDS hastalarında da görülebilmektedir.  İmmün yetmezliğin derecesi ile aftların görülme sıklığı ve şiddeti arasında ilişki vardır. Sigara içenlerde daha az görüldüğü bilinmektedir. Sigara içmeyi bırakan kişilerde de ortaya çıkabilmektedir. Sonuç olarak aftöz ülserlerin etyolojisi açık bir şekilde ortaya konamamıştır. 8 DOÇDRFATİHÖZAN
- 9. 1.1. MinörMinör 2.2. MajorMajor 3.3. HerpetiformHerpetiform olmak üzere üç tip aftöz ülser tanımlanmıştır.  Bütün formlar ağrılıdır ve rekürrent ülserler olarakrekürrent ülserler olarak görülebilirgörülebilir.  Ülserler vezikülleri takiben oluşmaz.  Vestibüler mukoza, bukkal mukoza, dilin yan kenarları, yumuşak damak, farinks ağzı ve ağız tabanında lezyon görülebilir (keratinize olmayankeratinize olmayan mukozadamukozada).  Sert damak ve yapışık dişetinde nadiren görülürSert damak ve yapışık dişetinde nadiren görülür. 9 DOÇDRFATİHÖZAN
- 10. Minör aftöz ülserlerMinör aftöz ülserler en çok görülen formdur (%80).  Keratinize olmayan mukozada görülür.  Genellikle 0.5 cm’den küçük, tek, ağrılı, üzeri sarımsı fibrinöz membran ile kaplı, çevresi eritematöz ülser şeklindedir.  Nadiren çoklu olarak görülür.  Genellikle 7-10 gün içerisinde ve skar bırakmadan iyileşir.  Rekürrens görülmesi bireyden bireye göre değişir. 10 DOÇDRFATİHÖZAN
- 12.  Major aftöz ülserlerMajor aftöz ülserler, aftöz ülserlerin en şiddetli formudur ve sık görülmezler (%10).  Lezyonlar 0.5 cm’den büyüktür, minör aftdan daha fazla ağrılıdır ve daha uzun sürede iyileşir (birkaç ay sürebilir).  Klinik olarak major aft inflamasyonun derinliğine bağlı olarak krater şeklinde bir görünüme sahiptir ve iyileşirken skar bırakabiliriyileşirken skar bırakabilir.  Hareketli mukozada görülür, ancak bazen dil sırtı ve dişetinde de görülebilir.  Malign ülserlere benzer görüntü verebilirMalign ülserlere benzer görüntü verebilir. 12 DOÇDRFATİHÖZAN
- 14.  Herpetiform aftöz ülserlerHerpetiform aftöz ülserler, sık görülmezler (%10).  Klinik olarak topluluk halinde (onlarca)  1-2 mm çapında küçük ülserler şeklindedir.  Öncelikli olarak hareketli mukozanın etkilenmesine rağmen, palatal ve gingival mukoza da etkilenebilir.  Ülserlerin etrafında parlak kırmızı bir halka vardır.  Ağrılıdır ve iyileşme 1-2 hafta sürer. 14 DOÇDRFATİHÖZAN
- 16.  Az sayıda minör aftöz ülser bulunan vakalarda tedaviye gerek yoktur.  Fakat hastanın ciddi olarak etkilendiği durumlarda sistemik steroidler kullanılabilir.  Diğer vakalarda tedavinin topikal olarak uygulanması yeterli olacaktır.  Kortikosteroidler iyileşmeyi hızlandırmak için değil, ağrı ve inflamasyonu azaltmak için kullanılır.  Bir kortikosteroid olan triamcinolone (Kenacort A Orabase) lokal olarak tedavide kullanılabilir. 16 DOÇDRFATİHÖZAN
- 17.  Tetrasiklin ağız gargaralarının aft görülme sıklığını ve şiddetini azalttığı görülmüştür.  250 mg tetrasiklin kapsül bir miktar su içerisine dökülerek 2-3 dakika ağızda tutularak günde üç defa uygulama yapılabilir.  Günde üç defa kullanılan % 0.2 lik klorheksidin gargara aftın görülme süresini ve rahatsızlığın şiddetini azaltmaktadır. 17 DOÇDRFATİHÖZAN
- 18. REKÜRRENT AFT  Sıklıkla çocukluk döneminde başlar, adölesan veya erken erişkinlik döneminde pik yapar  Kişideki görülme sıklığı değişkendir, ancak bazen düzenli aralıklarla görülür  Hastaların çoğu sağlıklıdır  Az bir kısmında hematolojik eksiklik vardır  Hastaların çoğu sigara kullanmaz  Hastalık genellikle zaman içinde kendini sınırlar 18 DOÇDRFATİHÖZAN
- 19. 19 DOÇDRFATİHÖZAN AFTÖZ ÜLSER FORMLARININ ÖZELLİKLERİ Özellik Minör Major Herpetiform Behçet Etyoloji İmmünolojik defekt İmmünolojik defekt İmmünolojik defekt İmmünolojik defekt Etkilenen alan Gingiva, sert damak ve vermilyon hariç her yer Gingiva, sert damak ve vermilyon hariç her yer İntraoral her yer Gingiva, sert damak ve vermilyon hariç her yer Ülser sayısı Genellikle bir Birkaç adet Çok sayıda Az miktarda Ülserler vezikül sonrası mı oluşuyor? Hayır Hayır Hayır Hayır Ekstraoral tutulum Hayır Hayır Hayır Evet (genital, göz) Tedavi Semptomatik, topikal steroid Topikal, intralezyonel veya sistemik steroid Topikal veya sistemik steroid İmmunsüpresif
- 20. Sekonder oral herpes simpleks enfeksiyonlarının ve aftın özelliklerinin karşılaştırılması Parametre Herpes Aft Sebep HSV-1 Fokal immünoregülasyon Predispozan faktörler Stres, travma, ultraviyole ışını, immün direncin azalması Stres, travma, hormonal değişiklikler, diyet, immünolojik değişiklikler Prodromal lezyonlar Genellikle Nadiren Sitoloji Virüs ile enfekte epitelyal hücre Non spesifik Veziküler safha Var Yok Ülser sayısı Çok sayıda yaygın Genellikle tek, oval Ağrı Var Var Lokalizasyon Vermilyon, sert damak, gingiva Genellikle hareketli mukoza Görülme süresi 1-2 hafta 1-2 hafta İyileşmeden sonra skar Yok Majör formunda var Rekürrens Var Var Tedavi Antiviral ilaçlar Steroidler 20 DOÇDRFATİHÖZAN
- 30. BEHÇET HASTALIĞI  1937 yılında Hulusi Behçet tarafından tanımlanmıştır.  Behçet sendromunun orijinali, oral aft, genital ülser ve üveit üçlemesi olarak tanımlanmıştır.  Birden fazla sistemin tutulum gösterdiği (mide-barsak, kalp-damar, göz, merkezi sinir sistemi, eklem, akciğer, deri) ve rekürrent oral aftların görüldüğü hastalığa Behçet hastalığıBehçet hastalığı adı verilmektedir.  İngiltere ve Amerika’da nadir görülür, Akdeniz ülkelerinde göreceli olarak daha sıktır ve en çok da Japonya’da görülür.  20-40 yaş arasında erişkin erkekler ağırlıklı olarak etkilenmektedir.  Oral bulguların minör olmasına rağmen, özellikle göz ve santral sinir sistemi tutulumu çok ciddi sonuçlar ortaya çıkarır.  Etiyolojisi tam olarak bilinmemektedir. 30 DOÇDRFATİHÖZAN
- 31.  Oral lezyonlar aftöz stomatitte görülen ülserler ile tamamen aynıdır.  Ülserler minör aft formundadır.  Oküler bulgular olarak üveit ve konjuktivit en çok görülen inflamatuar semptomlardır.  Genital lezyonlar ülseratiftir, belirgin olarak ağrı ve rahatsızlık oluşturur.  Deri lezyonları (erythema nodosum, subkutanöz thromboflebit, derinin aşırı irritabilitesi) görülebilmektedir.  Behçet hastalığı tanısı koyabilmek için aftöz stomatitle birlikte diğer iki major özelliğin bir arada bulunması yeterli görülmektedir. 31 DOÇDRFATİHÖZAN
- 37. ERİTEMA MULTİFORME  Deri ve mukozalarda vezikül, bül ve ülserasyon ile karakterli ağrılı bir hastalıktır.  HSV ile ilgili oluşan minör formuminör formu ve sistemik ilaç kullanımı ile oluşan major formumajor formu olmak üzere iki formu mevcuttur.  Hastalık deri veya müköz membranları ya da her ikisini birlikte etkileyen akut bir tablo ile başlar.  Eritema multiforme erkeklerde daha sık olup, prodromal evrede; ateş, kırgınlık, baş ağrısı, boğaz ağrısı görülebilir.  Daha sonra eritemli deri lezyonlarıeritemli deri lezyonları ortaya çıkar.  Bunlar kabarık olmayan yuvarlak, kırmızıkabarık olmayan yuvarlak, kırmızı lezyonlardır. 37 DOÇDRFATİHÖZAN
- 38.  Bunları takiben hafif kabarık ve bazen ortasında bül veya nekroz bulunabilen lezyonlar oluşur.  Bu lezyonların çevresinde kırmızı, dairesel yapılar bulunabilir.  Bu lezyonlar hedef tahtasına (boğa gözü veya irise de benzetilmektedir) benzediği için hedef lezyonhedef lezyon adı verilir.  Hastalık ağız boşluğunda ülseratif bir hastalık olarak görülür.  Birkaç aftöz tip lezyondan, çok sayıda yaygın yüzeysel ülsere kadar değişen bir tablo gözlenebilir.  En çok dudaklar, yanak mukozası, damak ve dil etkilenmekle birlikte, oral kavitede her yerde tutulumoral kavitede her yerde tutulum görülebilirgörülebilir. 38 DOÇDRFATİHÖZAN
- 39.  Eritema multiforme majordaEritema multiforme majorda (Steven-JohnsonSteven-Johnson SendromuSendromu) ilaç etkileri ön plandadır. Ateş, oral-konjunktival-genital ülserler ve skar oluşumları görülür.  Eğer hedef lezyonlar mevcutsa klinik olarak tanı koymak kolaydır.  Deri lezyonlarının mevcut olmadığı vakalarda, primer herpetik gingivostomatit dahil birçok hastalık göz önünde bulundurulmalıdır.  Tedavide, minör olgularda ilaç gerekmez.  Şiddetli formlarda (Steven-Johnson sendromunda) etken ilacın kesilmesi, kısa sürede sıvı elektrolit dengesini sağlamak ve hastayı enfeksiyondan korumak önemlidir.  Topikal steroidlerTopikal steroidler kullanılabilir.  Sistemik steroidlerin kullanımı tartışmalıdırSistemik steroidlerin kullanımı tartışmalıdır.  Hastalığa rekürrent herpes sebep oluyorsa antiviral ilaçlar tedaviye eklenebilir. 39 DOÇDRFATİHÖZAN
- 40. 40 DOÇDRFATİHÖZAN Eritema multiforme ve primer herpetik gingivostomatitis ayırıcı özellikleri Özellik Eritema Multiforme Primer herpetik gingivostomatitis Semptom Hafiften çok şiddetliye kadar Orta ve çok şiddetli olabilir Tipik klinik görüntü Büyük ağız ve dudak ülserleri, deride hedef lezyonlar Ağız ve çevresinde küçük ülserler, deri ülserleri Tipik etkilenen alanlar Bukkal mukoza, dil, dudaklar, damak, ekstremiteler Dişeti, dudaklar, ağız çevresi deri Sebep Aşırı duyarlılık reaksiyonu HSV Yaş Genç yetişkinler Çocuklar Predispozan faktörler Yakın zamanda ilaç kullanımı, enfeksiyon Enfekte hasta ile temas (özellikle HSV) Tedavi Semptomatik, steroidler Asiklovir
- 47. LUPUS ERİTEMATOZUS  Lupus eritematosus bir bağ doku hastalığıdır.  Sistemik (akut)Sistemik (akut) ve diskoid (kronik)diskoid (kronik) olmak üzere iki formu vardır ve her iki formda da oral bulgular mevcuttur.  Her ikisinde de oral liken planus benzeri ağız lezyonları oluşabilir.  Sistemik formu birçok organ üzerinde büyük etkiye sahip olduğundan dolayı özel bir önem taşımaktadır.  Diskoid formu hastalığın daha az agresif olan formudurDiskoid formu hastalığın daha az agresif olan formudur, ağırlıklı olarak deriyi etkiler ve nadiren sistemik forma dönüşür.  Genetik veya viral faktörler tarafından tetiklenen otoimmün bir hastalık olduğu düşünülmektedir. 47 DOÇDRFATİHÖZAN
- 48.  Diskoid lupus erithematosusDiskoid lupus erithematosus temelde bir derideri hastalığıdırhastalığıdır ve karakteristik olarak orta yaşlı kadınlarda görülmektedir.  Lezyonlar sıklıkla deride, özellikle yüz ve saçlı deride oluşur.  Ağız boşluğunda ve vermilyonda görülen lezyonlar hiperpigmente kenarları olan, disk şeklinde eritematöz plaklar olarak görülmektedir.  Lezyonlar perifere genişledikçe, merkez skar oluşması ve pigmentasyon kaybı ile iyileşmektedir.  Hastaların %25’inde müköz membran lezyonları görülür.  Bukkal mukoza, gingiva ve vermilyon en çok etkilenen bölgelerdir.  Lezyonlar eritematöz plaklar veya erozyonlar şeklinde görülebilmektedir.  Lezyonda genellikle oral liken planusa benzer keratotik çizgiler mevcuttur. 48 DOÇDRFATİHÖZAN
- 49.  Hastalığın sistemik formundasistemik formunda deri ve mukoza lezyonları hafiftir, hastalar çok sayıda organ tutulumundançok sayıda organ tutulumundan şikayetçidirler.  Eklem ağrısı ve deri lezyonları en sık görülen şikayettir.  Deri tutulumu sonucunda klasik olarak malar (zigoma) bölge ve burun kemerinde eritematöz lezyon görülür.  Bu lezyon sistemik lupus erithematosus için karakteristik olan kelebeksistemik lupus erithematosus için karakteristik olan kelebek görünümünügörünümünü oluşturur.  Yüzün diğer alanlarında, gövde ve ellerde de tutulum görülebilir.  Sistemik formun oral lezyonları diskoid formda görülenler ile benzerdir.  Tipik olarak hastalık ilerledikçe organlarda tutulum görülür.  Eklemler, böbrekler, kalp ve akciğerler en sık etkilenen organlardır.  Böbrek lezyonları sistemik lupus erithematosusun sıklıkla ölüm ile sonuçlanmasına neden olur. 49 DOÇDRFATİHÖZAN
- 51. Diskoid (kronik) ve sistemik (akut) lupus erithematosusun karşılaştırılması Özellik Diskoid form Sistemik form Organ tutulumu Yok Genellikle Deri Neredeyse her zaman Genellikle Oral kavite Sıklıkla Nadiren Böbrekler Yok Genellikle Eklemler Yok Genellikle Kalp Yok Genellikle Semptomlar Yok Ateş, kilo kaybı, kırgınlık 51 DOÇDRFATİHÖZAN
- 56. WEGENERS GRANÜLOMATOZİS  Etyolojisi bilinmeyen enflamatuar bir hastalıktır  Tipik triad; 1. Üst solunumu yolu 2. Akciğer 3. Böbrek  Oral kavite ve deride lezyonları görülebilir (oral ülserasyonlar) 56 DOÇDRFATİHÖZAN
- 57.  Temel patolojik olay; 1. Nekrotizan vaskülit 2. Granülomatöz enflamasyon  Orta yaş  Hastalık baş ve boyunda görülen semptomlar ile başlıyor; 1. Sinüzit 2. Burun akıntısı 3. Burun tıkanıklığı 4. Epistaksis  Non spesifik şikayetler; 1. Ateş 2. Artralji 3. Kilo kaybı 57 DOÇDRFATİHÖZAN
- 58.  Tipik ülseratif destrüktif lezyonlar  Nazal septum perforasyonu ve nekrozu (nadiren sert damak perforasyonu)  İntraoral: kırmızı granüler gingival lezyonlar 58 DOÇDRFATİHÖZAN
- 62. TEDAVİ  Kemoterapi (sitotoksik ajanlar)  Kortikosteroidler  Böbrek tutulumu sonucu, yetmezlik  Akciğer tutulumu sonucu, yetmezlik 62 DOÇDRFATİHÖZAN
- 63. MİDLİNE GRANÜLOMA  Wegeners granülomatozis ile ortak özelliklerden dolayı eskiden sınıflamada beraber yer alıyorlardı  Etiyolojisi bilinmiyor  Unifokal deskrüktif durum; genellikle oronazal bölge orta hat  Klinik olarak; agresif, iyileşmeyen, ilerleyen nekrotik ülserler  Nazal septum ve sert damak perforasyonu karakteristik 63 DOÇDRFATİHÖZAN
- 64. TEDAVİ 1. Yüksek doz lokal radyoterapi 2. Kortikosteroid (çok etkili değil)  Tedavi edilmez ise; 1. Yıkım devam eder 2. Vital yapılara giden erozyon ve ölüm. 64 DOÇDRFATİHÖZAN
Editor's Notes
- Eritema multiforme majör