1. Հրանտ Մաթևոսյան
(1935-2002)
Մի առիթով Հրանտ Մաթեւոսյանը այսպես` երրորդ դեմքով, հանրագիտարանային այս ոճով է
շարադրել իր կենսագրականը: Մյուս էջուն այն ներկայացված է նույնությամբ՝ պահպանելով
բնօրինակի ոճը.
2. ՀՐԱՆՏ ԻԳՆԱՏԻ ՄԱԹԵւՈՍՅԱՆ
Հայ գրող, արձակագիր: Նախասիրած ժանրը վիպակն է՝ նովելը: Տպագրվում է 1960 թվականից: Գրել է
<<Մենք ենք - մեր սարերը>>, <<Բեռնաձիեր>> (The Orange Herd), Խումհար (Похмелье, Hangover),
<<Տաշքենդ>>, <<Աշնան արև>> (Мать едет женить сына, Autumn sun /Mother Leaves To Give To Marriage
Her Son/) վիպակները, <<Տերը>> կինովիպակը, պատմվածքներ, պիեսներ, որոնք 1967-ից ի վեր,
տարբեր հավաքածուներ դառնալով, բազմիցս հրատարակվել են հայերեն, ռուսերեն և ապա՝
միութենական հանրապետությունների և սոցերկրների գրեթե բոլոր լեզուներով: Մոսկվայի Прогресс
հրատարակչությունը The Orange Herd (Նարինջ երամակը) խորագրով հավաքածու է հրատարակել
ուրդու լեզվով և անգլերեն: 1994-ին փարիզյան Ալբին Միշել հրատարակչությունը տպագրել է Հր.Մ - ի
ընտրանին՝ <<Աշնան արև>>:
Հր.Մ-ի սցենարներով նկարահանվել են <<Մենք ենք - մեր սարերը>>, <<Աշնան արև>>, <<Տերը>>, <<Այս
կանաչ - կարմիր աշխարհը>> կինոնկարները, նրա գործերի նյութերով՝ <<Օգոստոս>> կինոնկարը,
հեռուստատեսային բեմականացումներ են դարձել Հր.Մ-ի <<Մեծամոր>> էսսեն և <<Չեզոք գոտի>>
պիեսը, Երևանի դրամատիկական թատրոնում բեմականացվել են <<Աշնան արևը>> և <<Կայարանը>>:
Ողջ է, աշխատում է <<Տերը>> մեծածավալ գործի, <<Եզրով>> վիպակի, <<Մեռելալույս>> - Рассеянный
свет - վեպի վրա: Հայաստանի գրողների միության նախագահն է 1996-ից: Ծնվել է 1935-ին Հյուսիսային
Հայաստանի Ահնիձոր փոքր գյուղում՝ Ալավերդու - Թումանյանի շրջան: 52-ից Երևանում է. աշխատել
է տպարաններում և թերթերի խմբագրություններում, սովորել է Երևանի մանկավարժական
ինստիտուտում՝ պատմա-լեզվագրական մասնաբաժնում, 1965-66-ին Մոկվայի կինոսցենարների
դասընթացներում: 1984-ին Գրականության ՍՍՀՄ պետական և Հայաստանի նույնանուն
մրցանակների դափնեկիր, 1996-ին ՀՀ Մեսրոպ Մաշտոց շքանշանի ասպետ:
Ընտանիքը - կին, դուստր, որդի, առայժմ երեք աղջիկ թոռ:
2001 հունվար, Երևան, ՀՀ
3. Հրանտ Մաթևոսյանը ծնվել է 1935 թ․ Ալավերդու՝ Թումանյանի շրջանի
Ահնիձոր գյուղում։ 1952-ից տեղափոխվել է Երևան։
1955-1958 թվականներին աշխատել է Երևանի տպարաններից մեկում
իբրև գրաշար։
1957-1962 թթ․ սովորել է Երևանի Խ․ Աբովյանի անվան
մանկավարժական ինստիտուտի պատմալեզվագրական
ֆակուլտետում։
Ուսանողական տարիներից մինչև 1965 թ․ Մաթևոսյանն իբրև
սրբագրիչ աշխատել է <<Սովետական գրականություն>> ամսագրում և
<<Գրական թերթում>>։
1965-1967 թվականներին նա սովորում է Մոսկվայի բարձրագույն
սցենարական դասընթացներում։ Առաջին տպագիր գործը
<<Ահնիձոր>> ակնարկն է։ <<Ահնիձոր>> ակնարկը մեծ
հետաքրքրություն առաջացրեց։Պաշտոնական կարծիքը բացասական
էր, բայց ակնարկն ունեցավ նաև պաշտպաններ։
1967 թվականին լույս է տեսնում Մաթևոսյանի անդրանիկ ժողովածուն՝
<< Օգոստոսը>>։
4. 1990-1995 թթ․ Մաթևոսյանն ընտրվել է Հայաստանի Ազգային ժողովի
պատգամավոր։
1996 թվականին դարձել է Հայաստանի գրողների միության նախագահ։
Մաթևոսյանն արժանացել է Հայաստանի և Խորհրդային Միության
գրական բարձրագույն պարգևների՝ Պետական մրցանակների։
Հանճարեղ արձակագիրը վախճանվել է 2002 թվականի դեկտեմբերի 18-ին
Երևանում և թաղվել է Կոմիտասի անվան պանթեոնում։
Գրողը կնոջ՝ Վերժինե Մովսիսյանի
հետ
5. Գրողի արձանը Երևանի Հրանտ
Մաթևոսյանի անվան դպրոցի բակում
Ստեղծագործությունը
Մաթևոսյանի ստեղծագործությունների հիմնական
թեման գյուղն է, այնտեղ ապրող մարդու գոյապայքարը,
ազգային և սոցիալական տագնապները։ Մաթևոսյանի
արձակն ազգային է՝ կերպարների մտածողությամբ և
հոգեբանությամբ, ազգային պատմության մշտարթուն
հիշողությամբ։ Այն նաև համամարդկային է․ մարդկային
գեղեցիկ և ներդաշնակ կյանքի երազն է ներկայացնում։
Պատմվածքների և վիպակների ժողովածուներ՝
<<Օգոստոս>>, <<Մեր վազքը>> , <<Ծառեր>>, <<Տերը>>։
Վիպակներ՝ << Աշնան արևը>>, <<Գոմեշը>>,
<<Մեսրոպը>>, <<Կենդանին և մեռյալը>>
(<<Խումհար>>), << Ծառերը>>։
<<Մեծամոր>> և <<Մեսրոպ>> ստեղծագործություններում
ներկայացված են ազգային պատմության, գոյի և
ճակատագրի խնդիրները։
6. Հրանտ Մաթևոսյանի մտքերից
Աստծու այս տխուր աշխարհում բոլորն են արժանի սիրվելու…
Տառապանքը մարդու համար է, բայց մարդու տառապանքն է մարդու
համար։
Աստված որ մի քանի անհասկացող է ստեղծում՝ կողքներին մի հատ էլ հասկացող է
ստեղծում, որ անհասկացողներին գելը չուտի…
Մարդ չպիտի էնքան քաղցր լինի՝ որ կուլ տան, չպիտի էնքան դառը լինի՝ որ թքեն…
Մարդ ու անասուն իրարից հիշողությունով են ջոկվում, ես հիշողություն ունեմ…
Մի՛ վախեցեք, մեռնելը դժվար է, ուզենաք էլ՝ չեք մեռնի, մի անգամ ձեր գլխի հետ թող իրենց
բռունցքն էլ ցավի – տեսնեմ մյուս անգամ կխփե՞ն…
7. 1978 թվականին Մաթևոսյանը հրատարակեց <<Մեր վազքը>> ժողավածուն։ Այդ
ժողովածուի պատմվածքներից մեկն է << Կանաչ դաշտը>> պատմվածքը։
Սյուժե
Կերպարներ
Գաղափար
Բնության մեջ ամեն ինչ պատճառաբանված է, ամեն ինչ ունի իր տեղը։
Պետք է բնությունն ընկալել ու գնահատել այնպես , ինչպես այն կա։
