La constituci坦n de 1876 estableci坦 una monarqu鱈a parlamentaria bicameral en Espa単a, con un Congreso de los Diputados y un Senado. Fue promulgada por el rey Alfonso XII y dise単ada por un comit辿 liderado por Antonio C叩novas del Castillo para estabilizar el pa鱈s despu辿s de un per鱈odo turbulento que incluy坦 la abdicaci坦n del rey Amadeo I, la Primera Rep炭blica y la Revoluci坦n Cantonal.
Breve presentaci坦n para apoyar la explicaci坦n del contexto hist坦rico, la diversidad dialectal griega y la transmisi坦n textual a los/as alumnos de Griego II de 2尊 de bachillerato. En gallego.
2. 1. O MUNDO GREGO A civilizaci坦n grega xurdiu no sur da Pen鱈nsula dos Balc叩ns e extendeuse posteriormente por diversas terras, a trav辿s de colonias gregas: illas do Mar Exeo. costas de Asia Menor (actual Turqu鱈a). Sicilia e sur de Italia (Magna Grecia). outras zonas do Mediterr叩neo occidental (Ex: Ampurias en Espa単a). Os gregos chamaban a todo este espazo a H辿lade (= territorio dos gregos).
5. Debido ao seu relevo moi accidentado (vales illados por monta単as, illas separadas entre s鱈) cada val e cada illa formaban un Estado independente (polis). Ex: Atenas, Esparta, Troia, A pesar desta divisi坦n, todas as polis pertenc鱈an 叩 civilizaci坦n grega (hel辿nica) porque compart鱈an: Lingua: o grego. Relixi坦n: grega, formada por varios deuses (polite鱈sta). Relevo interior e costerio da Grecia actual
7. 2. HISTORIA DOS GREGOS A historia da antiga Grecia div鱈dese en 6 grandes etapas : 留 Civilizaci坦n minoica (ou cretense): - desenvolveuse na illa de Creta. - a partir do terceiro milenio a.C. - destacou a capital Cnossos polos seus palacios. 硫 Civilizaci坦n mic辿nica (ou aquea): - xurdiu cara o 1400 a.C. - fundada na Pen鱈nsula dos Balc叩ns polos aqueos, pobo guerreiro procedente do norte. - destacaban as s炭as cidades amuralladas, sobre todo a capital Micenas.
11. 粒 poca escura: desde o s辿culo XII a. C. ao IX a.C. Pouco se sabe desta etapa. 隆 poca arcaica: entre os s辿culos IX e VI a.C. 竜 poca cl叩sica: 辿poca de esplendor entre o S. V a.C e primeira parte do IV a.C. 龍 poca helen鱈stica: desde mediados S.IV a. C ao I a.C.
12. 3 POCA ARCAICA (S.IX-VI a.C.). Durante esta etapa os gregos foron agrup叩ndose en polis = cidades-Estado independentes con goberno, leis e ex辿rcito propios (Ex: Atenas, Esparta, Corinto, Tebas). O poder e o goberno destas polis reca鱈a nunha minor鱈a privilexiada de familias ricas ( aristoi = os mellores). De ah鱈 prov辿n a palabra aristocracia . (Ex: Esparta, era gobernada por un sistema aristocr叩tico).
13. Nalgunhas polis produc鱈ronse cambios e apareceu unha nova forma de goberno, a democracia (goberno do pobo), no que os cidad叩ns reun鱈anse en asembleas para tomar decisi坦ns e elixir aos cargos p炭blicos. (Ex: Atenas). Acr坦polis de Atenas Instituci坦ns democr叩ticas atenienses
14. Entre os s辿culos VIII e VI a. C. produciuse en Grecia unha 辿poca de crise , as causas eran as seguintes: A poboaci坦n creceu moito , pero a terra era pouco f辿rtil e apenas produc鱈a alimentos para tanta xente. A maior parte das terras pertenc鱈a aos arist坦cratas , mentres a maior鱈a da poboaci坦n era pobre e pasaba fame. Como consecuencia moitos gregos abandonaron a pen鱈nsula grega e emigraron a terras extranxeiras a trav辿s do Mediterr叩neo, onde fundaron colonias , (def p叩x 192) hacia o oeste (Sur de Italia, Sicilia, Sur de Francia e a Pen鱈nsula Ib辿rica) e o leste (Libia, Exipto, Mar Negro).
16. As colonias cre叩banse en lugares pr坦ximos 叩 costa, f叩ciles de defender (outeiros), con auga e terreos f辿rtiles As colonias manti単an as leis, costumes e deuses da polis de onde proced鱈a a s炭a poboaci坦n. Pero eran comunidades independentes. As colonias permitiron extender a civilizaci坦n e a cultura grega por todo o Mediterr叩neo. Templo de Hera, colonia de Selinunte, Sicilia
17. 4. POCA CLSICA (S. V 遜 IV a.C.) A 辿poca cl叩sica = 辿poca de esplendor da cultura grega. Ten 3 etapas ben diferenciadas: a) Guerras M辿dicas (500-440 a.C.). b) Esplendor de Atenas. c) Guerra do Peloponeso (431 a.C.- 404 a.C).
18. a) Guerras M辿dicas (500 -440 a.C.) = enfrontamento entre os persas e os gregos debido 叩 invasi坦n das polis gregas da costa x坦nica (Asia Menor) por parte do Imperio persa. As polis gregas un鱈ronse fronte aos persas. 2 etapas principais: Primeira guerra m辿dica : acabou coa vitoria dos hoplitas (soldados) gregos na batalla de Marat坦n (490 a. C.) Segunda guerra m辿dica : 10 anos despois os persas volveron a invadir Grecia, venceron aos espartanos nas Term坦pilas , saquearon Atenas pero foron derrotados na batalla naval de Salamina .
20. b) Esplendor de Atenas. - Tras as Guerras M辿dicas, Atenas convertiuse na polis m叩is rica e influinte. A mediados do S. V a.C. creouse a Liga de Delos = uni坦n de polis gregas para defenderse de novos ataques persas. Atenas pasou a liderar a Liga As鱈, durante o S.V a.C. Atenas viviu un per鱈odo de esplendor , especialmente na etapa de Pericles , gobernante que favoreceu a democracia, econom鱈a e cultura
21. c) A Guerra do Peloponeso (431 404 a.C.). Enfrontamento entre polis gregas, plo excesivo poder acadado por Atenas. As polis divid鱈ronse en 2 bandos: Liga de Delos = Atenas e os seus partidarios. Liga do Peloponeso = Esparta e os seus partidarios. - A guerra terminou coa vitoria de Esparta, que se converteu na polis m叩is poderosa, pero a guerra foi tan destructiva que provocou unha gran crise nas polis gregas ao longo do S.IV a.C.
22. 5. POCA HELENSTICA ( 遜 S. IV 遜 I a.C.) A guerra entre as polis gregas debilitounas provocando unha crise que foi aproveitada por Macedonia (extenso reino situado ao norte de Grecia), liderada polo rei Filipo II , para conquistar e unificar todo o territorio grego. Tras o asasinato de Filipo II, sucedeuno o seu fillo Alexandre Magno (grande) que continuou as conquistas. En dez anos, as falanxes macedonias de Alexandre conquistaron todo o imperio persa , chegando ata o r鱈o Indo.
24. Nos territorios conquistados Alexandre fundou numerosas cidades (Ex: Alexandr鱈a en Exipto) e a cultura grega extendeuse por todo Oriente. As鱈, no imperio de Alexandre a cultura grega e a oriental fusion叩ronse, dando lugar ao helenismo . Alexandre morreu en 323 a.C. (con 33 anos de idade), sen ter organizado a鱈nda o seu imperio.
25. Alexandre non ti単a descendencia, polo que o seu imperio divid鱈use entre os seus xenerais , quenes adoptaron o t鱈tulo de reis, dando lugar 叩s monarqu鱈as helen鱈sticas (Ex: Macedonia, Mesopotamia e Exipto) A 辿poca helen鱈stica finalizou no S. I a.C coa conquista das monarqu鱈as helen鱈sticas por Roma . Grecia perdeu a s炭a independencia e pasou formar parte da Rep炭blica romana
26. 6. SOCIEDADE GREGA A sociedade grega estaba dividida en 2 grupos: Cidad叩ns: eran homes, habitantes da polis e libres. Participaban na vida pol鱈tica, gozaban de todos os dereitos e ti単an que pagar impostos. Hab鱈a cidad叩ns de todas as clases sociais (ricos e pobres). Non cidad叩ns: non ti単an dereitos e non pod鱈an participar en pol鱈tica. Hab鱈a tres tipos Estranxeiros: persoas libres. Adic叩banse ao comercio e artesan鱈a. Escravos: non eran persoas libres e traballaban para un amo. Eran prisioneiros de guerra ou fillos de escravos. Mulleres: carec鱈an de todos os dereitos. Estaban sometidas sempre a un home (pai ou marido).
27. Texto: As mulleres Que pod鱈a saber ela cando a tomei por esposa? Ela non ti単a m叩is de quince anos cando chegou 叩 mi単a casa; desde ese d鱈a viviu baixo unha estrita servidume; deb鱈a ver as menos cousas posibles, entender o menos posible e facer as menos preguntas posibles. JENOFONTE, A econom鱈a Texto: Os escravos Nunha casa prec鱈sase un determinado n炭mero de instrumentos. Parte deles son inanimados, os outros est叩n vivos. O escravo 辿 un instrumento vivo, unha propiedade que vive, sometida 叩 autoridade dun se単or. Hai persoas inferiores: o emprego da s炭a forza corporal 辿 a mellor parte que se pode sacar deles. ARISTTELES, Pol鱈tica
28. 7. ECONOMA GREGA: AS CIDADES Os habitantes das polis gregas viv鱈an fundamentalmente de tres tipos de actividades : 錚 Agricultura e gander鱈a: polo clima c叩lido e seco os cultivos principais eran o trigo, a vide e a oliveira ( triada mediterr叩nea ). Artesan鱈a: destacan as cer叩micas e os tecidos. 促 Comercio: actividade econ坦mica principal. Os gregos comerciaban por todo o Mediterr叩neo, grazas aos seus barcos.
29. Para favorecer o comercio e comunicaci坦ns as cidades gregas (metr坦poles e colonias) situ叩banse cerca do mar. As cidades gregas ti単an r炭as estreitas e retortas. Destacan 2 partes principais: gora: praza p炭blica onde os cidad叩ns se reun鱈an e onde se celebraba o mercado. Acr坦pole: recinto amurallado no lugar m叩is elevado da cidade. Al鱈 a poboaci坦n refux鱈abase en caso de guerra xa que era moi f叩cil de defender. Na acr坦pole atop叩banse os templos m叩is importantes da polis.
30. Outra parte importante da cidade grega era o teatro = recinto semicircular onde se escenificaban obras teatrais (invento grego). No teatro se distingu鱈an 3 partes principais : grada, orquesta e escena. M叩scaras de actores gregos
31. 8. RELIXIN GREGA. Os gregos eran polite鱈stas (cr鱈an en numerosos deuses). Os deuses gregos eran inmortais pero ti単an aspecto e comportamento humanos (com鱈an, beb鱈an, am叩banse, loitaban entre s鱈). Cada polis grega ti単a unha divinidade protectora a quen lle rend鱈a culto. Os deuses resid鱈an no monte Olimpo (monte sagrado dos gregos).
32. Os gregos pensaban que os deuses pod鱈an perxudicalos ou beneficialos, por iso fac鱈an ofrendas (riqueza, alimento) e consultaban aos or叩culos (adivi単os) para saber a opini坦n dos deuses. Os gregos cr鱈an tam辿n en criaturas fant叩sticas (c鱈clopes, centauros) e nos heroes = fillos de deuses e humanos. Ex: Aquiles, H辿rcules, Ulises ou Perseo. As historias de deuses e heroes eran os mitos. O conxunto destas narraci坦ns conformaban a mitolox鱈a.
33. Os gregos celebraban competici坦ns deportivas en honor aos deuses = os Xogos Ol鱈mpicos , celebrados cada catro anos en Olimpia en honor a Zeus. A eles acud鱈an atletas de todas as polis gregas, pero as mulleres ti単an prohibido a asistencia. Lume sagrado en Olimpia
34. 9. CULTURA GREGA Adem叩is do teatro os gregos fixeron unha aportaci坦n fundamental 叩 cultura da Humanidade: a Filosof鱈a e a Ciencia. Por que? Os gregos foron os primeiros pobos da Antig端idade en buscar unha explicaci坦n dos fen坦menos a trav辿s da l坦xica e a raz坦n (non a trav辿s dos mitos nin da relixi坦n).
35. Por tanto na antiga Grecia destacaron fil坦sofos como S坦crates , Plat坦n , Arist坦teles e cient鱈ficos como Pit叩goras, Arqu鱈medes ou m辿dicos como Hipocrates (fundamentais para a cultura posterior) A morte de S坦crates (J.J. David) A Escola de Atenas , detalle (Rafael)
37. 9. ARTE GREGA. ARQUITECTURA Os edificios m叩is importantes eran os templos = casas onde resid鱈an a divinidade. Trazos dos templos gregos: pequeno tama単o. forma rectangular (habitualmente). Os templo alz叩banse sobre unha plataforma material: pedra ou m叩rmore funci坦n: albergar a estatua do deus o deusa a quen se lle adicaba o santuario .
39. Teitos alintelados (planos) con front坦n (remate triangular) e tellado a d炭as augas. Partes do templo grego : 3 principais: a) pronaos: entrada. b) naos ou cella: sala principal que albergaba a estatua da divinidade. c) opoistodomos: lugar onde se gardaban as ofrendas dos fieis.
40. Para constru鱈r os templos, os arquitectos segu鱈an ordes = serie de normas para conseguir beleza, harmon鱈a e proporci坦ns. 3 ordes principias: D坦rica: capitel cadrado. X坦nica: capitel con 2 volutas Corintia: capitel con follas de acanto.
41. Orde d坦rica: Templo da Concordia , Agrigento, Sicilia Orde corintia: Olimpei坦n de Atenas Orde x坦nica: Templo de Atenea Nik辿, Acr坦pole de Atenas
43. B) ESCULTURA. Caracter鱈sticas: Funci坦n relixiosa: a maior鱈a representan a deuses ou heroes. Tentan representar a beleza ideal do corpo humano . De ah鱈 que os artistas se interesen por estudar anatom鱈a. Materiais: m叩rmore e bronce principalmente. Gran calidade: as鱈 serviron de modelo para artistas de 辿pocas posteriores Venus de Cnido (Prax鱈teles, S IV a.C.)
44. Destacan 3 etapas na evoluci坦n da escultura grega: I. poca arcaica (S.VII-VI a.C.): esculturas est叩ticas e r鱈xidas, moi esquem叩ticas. Ex: Kur坦s (atleta espido) e Kor辿 (moza vestida).
45. II. poca cl叩sica (S.V a.C.- 遜 IV a.C.): as figuras son m叩is belas, proporcionadas e realistas, e adquiren certo movemento. Ex: Disc坦bolo (Mir坦n), Dor鱈foro (Pol鱈cleto) e Ven炭s Cnido (Prax鱈teles)
46. III. poca helen鱈stica (遜 S.IV a.C.- I a.C.): esculturas moi expresivas e cheas de movemento. Destacan o Laoconte , A Victoria de Samotracia , ou a Venus de Milo .