�ݺ�ߣ

Editor's Notes

• #7: Óljós verkaskipting og kostnaðarábyrgð getur bæði haft mikil áhrif á útgjöld sveitarfélaga og haft mjög neikvæð áhrif á aðgengi að þjónustu Rétt að hafa í huga að grá svæði geta líka verið í þjónustu innan sveitarfélaga, þar sem stofnanir þurfa líka að gæta þess að halda sig innan fjárhagsramma.
• #8: Mjög jákvætt að félags- og húsnæðismálaráðherra hafi í sl. viku talað um að gerð verði áætlun til að stytta biðlista GRÁR. Stofnun landshlutateyma er liður í að vinna á biðlistum.
• #9: Geðheilbrigðisstefna í mótun – ekki minnst á nein úrræði þar.
• #16: Ég ætla að fjalla aðeins um karla í yngri barna kennslu og þá er við hæfi að byrja á þessari mynd en hér sjáum við núverandi og fyrrverandi leiðbeinendur í leikskólanum Gimli í Reykjanesbæ sem tóku á móti gestum og gangandi á Degi leikskólans í febrúar sl.
• #17: Enn er unnið með þessa skýrslu. En eins og mörg ykkar vita þá skipaði mennta- og menningarmálaráðherra starfshóp í byrjun árs 2012 til að setja fram aðgerðaáætlun í þeim tilgangi að fjölga þeim sem sækja um leikskólakennaranám og stuðla þannig að nauðsynlegri nýliðun meðal leikskólakennara. Skýrslan er aðgengileg á vef ráðuneytisins og sambandsins.
• #18: Í skýrslunni var meðal annars hvatt til þess að efnt yrði til kynningarátaks og var átaksverkefninu Framtíðarstarfið hleypt af stokkunum í apríl 2014 og endurtekið vorið 2015 og aftur nú í vor. Ég hef áður fjallað um framkvæmd þess á fundum Grunns og ætla ekki að eyða tíma í það núna en vil þó benda á að átakið fór meðal annars fram á vefnum framtidarstarfid.is. Þar er m.a. að finna viðtöl við starfsmenn leikskóla og nema í leikskólakennarafræðum sem segja frá leikskólastarfinu, fjölbreytni starfsins og leiðum til náms.
• #19: Í skýrslunni kemur fram að fjölga þurfi karlmönnum sem sækja í leikskólakennaranám en einungis um 6% starfsmanna í leikskólum eru karlmenn, þar af eru 1,7% með leyfisbréf sem leikskólakennarar. Mér vitanlega eru eingöngu tveir karlkyns leikskólastjórar starfandi á Íslandi og lengi vel var bara einn. Í skýrslunni kemur fram að markmiðið sé að karlmenn verði um 10% kennara leikskóla árið 2050 og til að ná því markmiði þurfi 6-8 karlmenn að útskrifast úr leikskólakennarafræðum á ári. Því miður sýna tölur háskólanna að enn er langt í land til að ná því markmiði. Til dæmis stunda aðeins sjö karlmenn nám í leikskólakennarafræðum við Háskóla Íslands á öllum árum. Þá má geta þess að aðeins um 20% félagsmanna í Kennarasmanbandi Íslands eru karlar. Úttekt hagfræðings KÍ sýnir að verði ekkert að gert muni hlutfall karla í kennarastétt lækka enn frekar á næstu árum. Fjallað var um málið í desemberblaði Skólavörðunnar, ef þið hafið áhuga á að kynna ykkur þetta frekar.
• #20: Stjórnir FL og FSL ákváðu í júní 2014 að vinna sérstaklega að því skólaárið 2015-2016 að vekja athygli á körlum í yngri barna kennslu og beina sjónum að þeirri staðreynd hversu fáir þeir eru. Skipuð var nefnd sem hóf undirbúning en nefndin ákvað að fá fleiri til samstarfs, þ.e. Samráðshóp karlkennara á leikskólastigi – skammstafað SKÁL en þar sem þeir eiga ekkert lógó fá þeir bara tvö glös hér neðst á glærunni, sambandið, RannUng og mennta- og menningarmálaráðuneytið. Áttu fulltrúar þessara aðila einnig sæti í undirbúningsnefndinni sem stóð fyrir tveimur viðburðum, báðir undir yfirskriftinni „Karlar í yngri barna kennslu – hvað ætlar þú að gera?“ Annars vegar morgunverðarfundur, 9. október 2015, þar sem lögð var áhersla á að fá svör við því hvað ábyrgðaraðilar leikskólamála ætla að gera í málinu. Og hins vegar ráðstefna, 12. febrúar sl., þar sem málið var skoðað út frá faglegu sjónarhorni. Morgunverðarfundinum og ráðstefnunni var streymt og má nálgast upptökur á heimasíðu sambandsins. Það má geta þess að á morgunverðarfundinum lýsti borgarstjóri yfir vilja til að gera átak í að fjölga karlmönnum í leikskólum borgarinnnar og verður einn leikskóli þátttakandi í aðgerðaráætlun sem borgin ætlar í, eða er jafnvel farin af stað með, á fjórum starfsstöðvum borgarinnar þar sem kynjahallinn er mikill.
• #21: Til að styðja við verkefnið „Karlar í yngri barna kennslu – hvað ætlar þú að gera?“ ákvað samstarfshópur um Dag leikskólans að veita Orðsporið 2016 þeim sem þykja hafa skarað fram úr við að fjölga karlmönnum sem hafa leyfisbréf til kennslu í leikskóla. Og var það Ásmundur K. Örnólfsson, aðstoðarleikskólastjóri í leikskólanum Ægisborg, sem hlaut Orðsporið.
• #22: Það er ánægjulegt að geta sagt frá því að aðsókn í leikskólakennaranám hefur aukist þó enn sé vöntun á karlkyns umsækjendum. Aukinn stuðningur sveitarfélaga við starfsfólk leikskóla til að sækja sér viðbótarmenntunar hefur án efa haft áhrif á þessa fjölgun. En betur má ef duga skal. Með verkefninu „Karlar í yngri barna kennslu – hvað ætlar þú að gera?“ var vakin athygli á vöntun á karlkynsfyrirmyndum í leikskólastarfi. Með verkefninu var a.m.k. reynt að opna augu rekstraraðila leikskóla og leikskólastjóra fyrir mikilvægi þess að ráða til sín starfsfólk af báðum kynjum og vonandi hvatning fyrir þessa aðila til að fjölga karlmönnum í sínum röðum. Og ekki er verra ef það hefur aukið áhuga karlmanna á leikskólakennaramenntun sem raunhæfum valkosti. Það tekur hugmyndina frá drengjum að líta á starf leikskólakennara sem framtíðarstarf þegar svo fáir karlkyns leikskólakennarar eru starfandi. Í skólakerfinu allt frá leikskólum er lagður grunnur að starfsvali. Þess vegna er mikilvægt að sjónum sé í auknum mæli beint að jafnréttismálum í skólum. Það er ekki aðeins mikilvægt fyrir börnin að karlar jafnt sem konur starfi á leikskólum, heldur er það einnig þýðingamikill þáttur í að skapa samfélag jafnréttis.
• #23: Okkur vantar fleiri svona fyrirmyndir. Það þarf að kynna grunn- og framhaldsskólanemendum starfið í leikskólanum. Það getið þið gert með samstarfi leikskóla við grunn- og framhaldsskóla - þar sem því verður við komið. - Má þar nefna frábært framtak í Reykjanesbæ á Degi leikskólans þar sem nemendur framhaldsskólans fengu leyfi úr kennslu til að kynna sér störf leikskólanna. Þið getið hvatt til þess að nemendur elstu bekkja grunnskólans fari í leikskóla í starfsnám t.d. einn dag yfir skólaárið. Einnig má nota vinnuskólann til að kynna starfið í leikskólanum og bjóða upp á starf þar sem kost fyrir unglingana. Þið getið hvatt náms- og starfsráðgjafa til að nota vefinn framtidarstarfid.is í sinni fræðslu. Þau sveitarfélög sem búa svo vel að vera með karlkyns leikskólakennara í sínum röðum ættu að nota þá til að koma fagnaðarerindinu á framfæri, t.d. með kynningum í grunn- og framhaldsskólum. Þið getið hvatt leikskólastjóra til að huga sérstaklega að því við ráðningu starfsfólks að laða til sín karlmenn. Þá má benda á að í lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla er heimild til að fara í sérstakar tímabundnar aðgerðir til að koma á jafnri stöðu kynjanna á áveðnu sviði þar sem á annað kynnið hallar. En þá þarf líka að vera með plan um það hvernig á að halda ungum karlmönnum í starfi og koma þeim síðan í nám. Mig langar að vitna í Egil Óskarsson, leikskólakennara, en hann sagði m.a. á ráðstefnunni í febrúar: „Ég held að staðalímyndin af ungum körlum í leikskólum hafi líka letjandi áhrif á einhverja að fara að lokum í námið. Það vill nefnilega brenna við að ungu karlarnir sem starfa sem leiðbeinendur detti strax í hlutverk hressa gæjans, þessa sem er bara mest í því að spila fótbolta við börnin og í ærslaleikjum. Þeim er, oftast ómeðvitað, pínu ýtt inn í ákveðið box. Og í þessu boxi kynnast þeir lítið þeim hliðum starfsins sem helst laða fólk að því að fara í námið og leggja starfið fyrir sig til frambúðar. Það var faglegi þátturinn sem varð til þess að ég gerðist leikskólakennari. Ef ég hefði ekki fengið að kynnast honum er ólíklegt að ég væri þar sem ég er í dag.“ Tilvitnun lýkur. Í byrjun desember 2014 sendi sambandið bréf til framkvæmdastjóra sveitarfélga þar sem sveitarfélög voru hvött til að gera sérstakt átak í að hvetja starfsfólk leikskóla til að afla sér viðbótarmenntunar og auka svigrúm leikskólastjóra til hvatningar og stuðnings við starfsfólk þeirra til náms. �����������Ի徱ð hefur í hyggju að senda aftur sambærilega hvatningu en ég get ekki sagt til um hér og nú hvenær það verður. Það er mikilvægt að efla leikskólastigið enda hagsmunamál fyrir sveitarfélög að hafa vel menntaða starfsmenn í leikskólum sveitarfélagsins. En við þurfum öll að hjálpast að. Því eins og Egill segir: „Við þurfum að ná að breyta þessum staðalímyndum um að starf leikskólakennara sé á einhvern hátt „kvennastarf“. Við þurfum að sýna fólki að við karlarnir erum alveg jafn góðir í því að búa börnum umhverfi og tækifæri til þess að efla þroska sinn og færni.“
• #27: Skýrsla til mennta- og menningarmálaráðherra 10. mars 2016 Tillögur - yfirlit Menntun sem forgangsverkefni Lögð verði áhersla á menntun sem sameiginlegt forgangsverkefni stjórnvalda og þeirra aðila sem koma að menntakerfinu og samstarf þeirra um það. Lögð verði áhersla á lykilhlutverk kennara í menntakerfinu. Horft verði til norrænna lýðræðishefða við mótun menntastefnu og uppbyggingu skólakerfis, þannig að jafnrétti, virk þátttaka allra og virðing fyrir ólíkri stöðu og bakgrunni einkenni skólastarfið. Kennarar taki virkan þátt í að auka þekkingu samfélagsins á kennarastarfinu, með jákvæðri og faglegri umræðu um kennslu og skólastarf.
• #28: Kennaramenntun sem starfsævilöng menntun Kennaramenntun verði skilgreind og skipulögð sem heildstæð starfsævilöng menntun og starfsþróun skipi skýran sess sem mikilvægur hluti kennarastarfsins og skólastarfsins. Menntun kennara verði skilgreind og skipulögð sem heildstæð starfsævilöng menntun sem feli í sér: rannsóknartengda grunnmenntun verðandi kennara til meistaraprófs veigamikið nám verðandi kennara á vettvangi leiðsögn og handleiðslu við nýliða í starfi og við aðra kennara fjölþætt nám og starfsþróun, ígrundun og starfendarannsóknir, og margvíslega starfsemi sem leggur grunn að öflugu lærdómssamfélagi alla starfsævina
• #29: Aðgengilegt og skilvirkt stoðkerfi fyrir starfsþróun Viðurkenna þarf nauðsyn stoðkerfis til að styðja við heildræna sýn á starfsævilanga kennaramenntun. Skilgreint verði fjölbreytt stoðkerfi fyrir kennara sem feli m.a. í sér tíma og aðstæður til ígrundunar í starfi og starfendarannsókna, náms og fjölþættrar starfsþróunar alla starfsævina, launuð námsorlof og rannsóknarleyfi. Skilgreint verði fjölbreytt stoðkerfi fyrir skóla sem feli m.a. í sér stuðning við vettvangsnám kennaranema, leiðsögn við nýliða og aðra starfandi kennara, fjármuni til skóla til að greiða fyrir afleysingar svo kennarar geti sótt nám og starfsþróun á starfstíma og til að skipuleggja og bjóða upp á fjölþætta starfsþróun á vinnustað. Skilgreint verði fjölbreytt stoðkerfi fyrir háskóla sem mennta kennara sem feli m.a. í sér að skýra hlutverk háskóla í starfsþróun á vettvangi, að vinnumatskerfi háskóla geri ráð fyrir þátttöku háskóla í starfsþróun á vettvangi og að kennaramenntendur hafi aðstæður til s tarfsþróunar
• #30: Fjármál Skilgreint verði eins nákvæmlega og unnt er hvaða fjármagn og tími til starfsþróunar er til staðar í kerfinu Metið verði hvernig núverandi fjármagn og tími nýtist í ljósi markmiða sem fram koma í tillögum fagráðs Settar verði fram tillögur um nýtingu fjármagns og tíma til að markmiðum tillagna fagráðs verði náð. Það feli í sér kostnaðarmat og forgangsröðun Sett verði fram aðgerðaráætlun
• #31: Samstarfsráð um starfsþróun kennara og skólastjórnenda Ráðherra festi formlegan samstarfsvettvang um starfsþróun kennara í sessi og skipi samstarfsráð um starfsþróun kennara og skólastjórnenda og tryggi þar með að áfram verði haldið starfi fagráðsins og samráði um stefnumótun til framtíðar. Ráðherra fái tilnefningar í ráðið frá eftirtöldum aðilum: mennta- og menningarmálaráðuneyti, Sambandi íslenskra sveitarfélaga, Kennarasambandi Íslands, Skólameistarafélagi Íslands, Menntavísindasviði Háskóla Íslands, Háskólanum á Akureyri og Listaháskóla Íslands. Tryggður verði stuðningur ráðuneytisins við starfsemi samstarfsráðsins sem felist í stöðu starfsmanns í fullu starfi.