Esp demo teaching
Download as pptx, pdf24 likes47,563 views
Ang dokumento ay tumatalakay sa mga pagkukusa ng makataong kilos at ang mga salik na nakakaapekto sa pananagutan ng tao sa kanyang mga desisyon at kilos. Ipinapahayag nito ang kahalagahan ng kaalaman at kalayaan sa paggawa ng makataong kilos, na may tiyak na kaugnayan sa moral na pananagutan. Tinalakay din ang mga salik tulad ng kamangmangan, masidhing damdamin, takot, karahasan, at gawi na maaaring makaapekto sa pananagutan ng tao sa kanyang mga kilos.
Esp demo teaching
- 1. Ang Pagkukusa Ng Makataong Kilos at Mga Salik na Nakakaapekto sa Pananagutan ngTao sa Kahihinatnan ng Kilos at Pasya Edukasyon sa Pagpapakatao Baitang 10 Modyul 5
- 2. Anumang uri ng tao ang isang indibidwal ngayon at kung anong uri sya ng tao sa mga sususunod na araw, ay nakasalalay sa uri ng Kilos na kanyang ginagawa sa ngayon at gagawin pa sa mga nalalabing araw pa ng kanyang buhay ~Agapay
- 3. ≒Ang kilos ang nagbibigay patunay kung ang isang tao ay may kontrol at pananagutan sa sarili. Ayon pa rin kay Agapay
- 4. May dalawang uri ang Kilos ng tao :
- 5. Kilos ngTao ( act of man ) Ang kilos ng tao (act of man) ay mga kilos na nagaganap sa tao. Ang kilos na ito ay masasabing walang aspekto ng pagiging mabuti o masama Ito ay likas o ayon sa kalikasan ng tao at hindi ginagamitan ng isip at kilos-loob.
- 6. Makataong kilos ( human act) Ang makataong kilos (human act) naman ay kilos na isinagawa ng tao nang may kaalaman, Malaya at kusa. Ang makataong kilos ay ay kilos na malayang pinili mula sa paghuhusga at pagsusuri ng konensya.
- 7. Tanong: Maaari bang maging makataong kilos ang kilos ng tao?
- 8. Tandaan na *kung mas malawak ang kaalaman o kalayaan, mas mataas o mababng digri ang pagkukusa. kung mas mataas o mababang digri ang pagkukusa, mas mabigat o mababaw ang pananagutan
- 9. Kailangang maging maingat ang tao sa paggawa ng makataong kilos sapagkat ang mga ito ay maaaring maging isyung moral o etikal. Ito ay dahil ang kilos na ito ay ginagawa nang may pang-unawa at pagpili dahil may kapanagutan ( Accountability )
- 10. Tatlong uri ng kilos ayon sa kapanagutan (accountability) ayon kay Aristoteles
- 11. kusang-loob Ito ang kilos na may kaalaman at pagsang-ayon Ang gumagawa ng kilos ay may lubos na pagkaunawa sa kalikasan at kahihinatnan nito.
- 12. Di kusang-loob Dito ay may paggamit ng kaalaaman ngunit kulang ang pagsang-ayon. Makikita ito sa kilos na hindi isinagawa bagaman may kaalaman sa Gawain na dapat isakatuparan
- 13. Walang kusang-loob . Dito ang tao ay walang kaalaman kayat walang pagsang-ayon sa kilos. Ang kilos na ito ay hindi pananagutan ng tao.
- 14. Ano ang batayan ng pagiging mabuti o masama ng isang Makataong kilos? Ang pagiging masama o mabuti nito ay nakasalalay sa intension kung bakit ito ginawa.
- 15. Kailan ba obligado ang isang tao na ilayon o gustuhin ang isang kabutihan? Dapat ba na gawin at abutin ang lahat ng bagay na nagbibigay ng kabutihan?
- 16. Makataong kilos at Obligasyon Ayon kay SantoTomas, ang isang gawa o kilos ay obligado lamang kung ang hindi pagtuloy pag-gawa nito ay may masamang mangyayari. Tanong: ano ang mga halimbawa ng obligasyon na kung hindi ilalalayon o isasagawa ay may masamang mangyayari?
- 17. Ayon naman kay Aristoteles, may mga eksepsyon sa kalalabasan ng isang kilos kung may kulang sa proseso ng pagkilos.
- 19. Proseso ng Pagkilos Paglalayon kasama ba sa nilalayon ang kinalabasan ng isang makataong kilos? Pag-iisip ng paraan na makarating sa layunin ang pamamaraan ba ay tugma sa pag-abot ng layunin at hindi lamang kasangkapan sa pag-abot ng naisin?
- 20. pagpili ng pinakamalapit na paraan - nagkaroon ba ng kalayaan sa mga ospsiyon? Umiiwas lamang ba sa masusing pag-iisip? Para lamang ba sa pansariling kabutihan? pagsasakilos ng paraan. ang pagkilos sa pamaraan ay ang paglapat ng pagkukusa na tunay na magbibigay ng kapanagutan sa kumikilos.
- 21. Ayon pa rin kay Aristoteles, kung may kulang sa mga ito, nagkakaroon ng kabawasan sa kapanagutan ng isang tao ang ginawang kilos. Ngunit hindi nawawala ang kapanagutang ito maliban sa kung apektado ito ng mga salik na maaaring makapagpawala ng kapanagutan.
- 22. Mga Salik na Nakakaapekto sa Makataong kilos
- 23. 1. Kamangmangan tumutukoy sa kawalan o kasalatan ng kaalaman na dapat taglay ng tao. Mayroon itong dalawang uri: nadaraig (vincible)- ang kawalan ng kaalaman sa isang gawain subalit may pagkakataong itama o magkaroon ng tamang kaalaman kung gagawa ng paraan upang malaman o matuklasan ito. hindi nadaraig (invincible)-kamangmangan dahil sa kawalan ng kaalaman na mayroon syang hindi alam na dapat niyang malaman.
- 24. 2. Masidhing Damdamin ≒ tumutukoy sa masidhing pag-asam o paghahangad na makaranas ng kaligayahan o kasarapan at pag-iwas sa mga bagay na nagdudulot ng sakit o hirap mayroon ding itong dalawang uri:
- 25. (antecedent)-hindi niloob o sinadya (kilos ng tao nakakabawas ngunit hindi nakapag-aalis ng kapanagutan). Nahuhuli (consequent)-sinadyang napukaw, at inalagaan), lubos na mapanagutan
- 26. 3. takot - isa sa mga halimbawa ng masidhing damdamin. Ito ang pagkabagabag ng isip ng tao na humaharap sa pagbabanta sa kanyang buhay o mga mahal sa buhay - hindi nawawala ang pananagutan ng isang tao sa kilos dahil sa takot kundi nababawasan lamang. Ngunit kung ang takot ay makapagdala ng pansamantalang kaguluhan ng isip at mawala ang kakayahang makapag- isip nang wasto , ang pananagutan ay nawawala.
- 27. 4. karahasan pagkakaroon ng panlabas na pwersa upang pilitin ang isang tao na gawin ang isang bagay na labag sa kanyang kilos loob at pagkukusa. Maaaring mawala ang pananagutan kung nagkaroon ang tao ng sapat na paraan para labanan ang karahasan subalit nauwi sa wala at mas nasunod ang kalooban ng labas na pwersa.
- 28. 5. Gawi ang mga Gawain na paulit-ulit na isinagawa at nagiging bahagi na ng Sistema ng buhay sa araw-araw Bilang bahagi ng Sistema, may posibilidad na ituring ang mga ito na katanggap-tanggap n anoong una ay hindi naman. Nakakabawas ng pananagutan ngunit hindi makakapagpawala
- 29. Laging tandaan May maliit at malaking pananagutan para sa maliit at malaking bagay na nagawa. Ang likas na Batas Moral ay patuloy na iiral upang manatili ang katarungan. Lahat ng bagay ay may kapalit, Malaki man ito o maliit pa. (pangwakas)
- 30. Maraming salamat sa pakikinig ~brnrdgmz
Editor's Notes
- #3: Ano kaya ang ibig sabihin nito?
- #6: Hal. Pisyolohikal at bayolohikal na kilos tulad ng paghinga, pagtibok ng puso, pagkurap ng mata, pagkaramdam ng sakit mula sa isang sugat.
- #7: Malaya at kusa kung kayat may kapanagutan ang tao sa pagsasagawa nito. Pananagutan ng taong nagsagawa ng kilos ang bunga ng kanyang piniling kilos.
- #8: Oo . Halimbawa: si jasmin na papunta sa library na nakarinig ng usapan tungkol sa maagang pag-aasawa ng kanyang kaklase(kilos ng tao) ngunit nahikayat si jasmin at naengganyo sa usapan ( makataong kilos)
- #12: Hal. Ang isang gurong nasa sekondarya na gumaganap ng kanyang tungkulin bilang guro.
- #13: Hal. Si Arturo na brgy. Official na ngllingkod bilang comelec member na binulungan na mag dagda bawas.
- #14: Ang mannerism ni dean
- #15: Halimbawa: sa pagtulong sa kapwa, hindi agad masasabing mabuti at masama. Mabuti kung gagawin para sa isang taong nangangailangan ng ulong mula sa pagbuhat ng mabigat na bagay at may kagustuhan tumulong. Masama kung may intensyong nakawin ang gamit ng tinulungan,
- #16: Ang kabutihan ng inuman ay maaaring nilalayon ng isang tao. Dito ay maraming makapagdudulot sakanya ng kasiyahan. Ngunit kailangan ba nyang pumasok sa inuman lalo na kung ito ay may posibilidad ng masamang resulta at hindi lamang kasiyahan? Ang pagpasok sa inuman ay isang makataong kilos. Hindi masisisi ng pananakit ngunit masisisi naman kung bakit naglasing.
- #17: Hal. Ang pag-akay sa isang matanda na tatawid sa kalye kung hindi mo tutulungan ay maaaring mahagio sya ng mga sasakyan.
- #18: Anu-ano ang mga element ng prosesong ito?
- #20: Paglalayon- kung sa kabuuan ng paglalayon ay nakikita ng tao ang isang masamang epekto ng kilos, nasa kaya ang kapanagutan nito.hal. Kung alam mong ang hindi mo pagbigay ng tulong sa kaklaswe sa mahirap na Gawain ay nagbigay sakanya ng mababang marka. Pag-iiisip -hal. Pagbibigay ng regalo o pagiging mabait sa kaklase para makapangopya sa panahon ng pagsusulit
- #22: Ibig sabihin, ang kahihinatnan ng makataong kilos, kasama na ang pagpataw ng parusa kung mayroon man, ay nababawasan din o nawawala.
- #23: Ang makataong kilos ay maaaring mabawasan o kaya ay mauwi sa pagiging isang ordinaryong kilos ng tao dahil sa mga salik na nakakaapekto rito.
- #24: Hal. Probinsyano na bagong dating lang sa maynila na tumawid sa hindi tamang tawiran. May pananagutan pero hindi direkta Hal. Taong wala sa matinong pag-iisip
- #25: Hal. Lalaki na napayakap sa katrabahong babae sa sobrang saya Hal. Galit na kinimkim at nagging dahilan ng paghihiganti. Ang nauuna ay maaaring maging nahuhuli kung aalagaan.
- #26: (antecedent)-hindi niloob o sinadya (kilos ng tao nakakabawas ngunit hindi nakapag-aalis ng kapanagutan). Nahuhuli (consequent)-sinadyang napukaw, at inalagaan), lubos na mapanagutan
- #27: Katatapos lang ni Diego manuod ng nakakatakot na palabras. may biglang tumalon na pusa sa harap nya kaya sya napasigaw, alarm and scandal? Nakakita ka ng pambubulas pero nanahimik ka lang dahil sa takot
- #28: Pinilit kang kumuha ng pagkain sa kantina at binantaan na aabangan sa labas. Tumanggi ka at pinitik nito ang yong tenga, walang pananagutan.
- #29: Halimbawa ay ang pagmummura na nagging pang araw-araw nang nagging ekspresyon ng isang tao. Ang gawi rin ay masama maging ito ay uri man ng kilos ng tao (acts of man) dahil sa una ang pagkilos nito ay may kilos loob at pagkukusa