Powerpoint Presentation regarding about Human Acts and expanding the topic as we know. It was made back in 2023, when we were asked to do a report based on the topic we received. I made this ppt to have assist me in teaching about this topic.
Edukasyon sa Pagpapakatao - Grade 10
Module 5: Ang Pagkukusa ng Makataong Kilos at Mga Salik na Nakaaapekto sa Pananagutan ng Tao sa Kahihinatnan ng Kilos at Pasiya
Module 6: Ang Layunin, Paraan, Sirkumstansiya, at Kahihinatnan ng Kilos
Used in Gloders College, Inc. Sto. Nino, Puerto Galera, Oriental Mindoro Philippines
You may contact the school at: son_school@yahoo.com
Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon.pptxJanCarlBriones2
油
Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon
ANG KAHULUGAN NG DIGNIDAD
Ang dignidad ay tumutukoy sa pagkakaroon ng karangalan, pagpapahalaga at paggalang sa sarili bilang tao. Ito ay ang pagpapahalaga sa ating sariling halaga at pagkakaroon ng integridad sa mga desisyon at aksyon na ginagawa natin. Sa maikling deskripsiyon, ang dignidad ay ang pagiging marangal at respetado bilang isang indibidwal.
Edukasyon sa Pagpapakatao - Grade 10
Module 5: Ang Pagkukusa ng Makataong Kilos at Mga Salik na Nakaaapekto sa Pananagutan ng Tao sa Kahihinatnan ng Kilos at Pasiya
Module 6: Ang Layunin, Paraan, Sirkumstansiya, at Kahihinatnan ng Kilos
Used in Gloders College, Inc. Sto. Nino, Puerto Galera, Oriental Mindoro Philippines
You may contact the school at: son_school@yahoo.com
Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon.pptxJanCarlBriones2
油
Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon Dahilan, Dimensyon at Epekto Ng Globalisasyon
ANG KAHULUGAN NG DIGNIDAD
Ang dignidad ay tumutukoy sa pagkakaroon ng karangalan, pagpapahalaga at paggalang sa sarili bilang tao. Ito ay ang pagpapahalaga sa ating sariling halaga at pagkakaroon ng integridad sa mga desisyon at aksyon na ginagawa natin. Sa maikling deskripsiyon, ang dignidad ay ang pagiging marangal at respetado bilang isang indibidwal.
Ang **akdang naratibo** ay isang uri ng panitikan na nagsasalaysay ng isang kwento o karanasan. Ito ay isang pagsasalaysay ng mga pangyayari na may layuning magbigay aliw, magturo, o magbigay aral sa mga mambabasa. Kadalasang gumagamit ng mga tauhan, tagpuan, at kaganapan upang maipahayag ang isang kwento sa isang tiyak na ayos o pagkakasunod-sunod.
Ang **akdang naratibo** ay may mga pangunahing elemento tulad ng **tauhan**, **tagpuan**, **tema**, **salungatan**, at **banghay**. Ang **tauhan** ang mga karakter na gumaganap sa kwento, mula sa pangunahing tauhan hanggang sa mga sumusuportang karakter. Ang **tagpuan** ay ang lugar at oras kung saan nagaganap ang mga pangyayari sa kwento. Ang **tema** naman ay ang pangunahing ideya o mensahe na nais iparating sa mambabasa. Ang **salungatan** ay ang problema o hamon na kinakaharap ng mga tauhan sa kwento, at ang **banghay** ay ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari mula sa simula, gitna, hanggang sa wakas.
Halimbawa ng akdang naratibo ay ang mga **maikling kwento**, **nobela**, at **talambuhay**. Sa mga akdang ito, ang manunulat ay nagkukuwento ng isang kwento na may mga tauhan at nagsisilbing gabay sa mga mambabasa upang matutunan ang mga aral na dulot ng kwento. Ang isang akdang naratibo ay maaaring magtaglay ng iba't ibang emosyon tulad ng saya, lungkot, takot, at pagmamahal, na nakatutulong upang mas maging makulay at buhay ang kwento.
Sa kabuuan, ang akdang naratibo ay isang mahalagang anyo ng panitikan na naglalaman ng mga kwento at karanasan na makapagbibigay ng kasiyahan at aral sa mga mambabasa.
Ang **akdang naratibo** ay isang uri ng panitikan na nagsasalaysay ng isang kwento o karanasan. Ito ay isang pagsasalaysay ng mga pangyayari na may layuning magbigay aliw, magturo, o magbigay aral sa mga mambabasa. Kadalasang gumagamit ng mga tauhan, tagpuan, at kaganapan upang maipahayag ang isang kwento sa isang tiyak na ayos o pagkakasunod-sunod.
Ang **akdang naratibo** ay may mga pangunahing elemento tulad ng **tauhan**, **tagpuan**, **tema**, **salungatan**, at **banghay**. Ang **tauhan** ang mga karakter na gumaganap sa kwento, mula sa pangunahing tauhan hanggang sa mga sumusuportang karakter. Ang **tagpuan** ay ang lugar at oras kung saan nagaganap ang mga pangyayari sa kwento. Ang **tema** naman ay ang pangunahing ideya o mensahe na nais iparating sa mambabasa. Ang **salungatan** ay ang problema o hamon na kinakaharap ng mga tauhan sa kwento, at ang **banghay** ay ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari mula sa simula, gitna, hanggang sa wakas.
Halimbawa ng akdang naratibo ay ang mga **maikling kwento**, **nobela**, at **talambuhay**. Sa mga akdang ito, ang manunulat ay nagkukuwento ng isang kwento na may mga tauhan at nagsisilbing gabay sa mga mambabasa upang matutunan ang mga aral na dulot ng kwento. Ang isang akdang naratibo ay maaaring magtaglay ng iba't ibang emosyon tulad ng saya, lungkot, takot, at pagmamahal, na nakatutulong upang mas maging makulay at buhay ang kwento.
Sa kabuuan, ang akdang naratibo ay isang mahalagang anyo ng panitikan na naglalaman ng mga kwento at karanasan na makapagbibigay ng kasiyahan at aral sa mga mambabasa.
2. MAHAHALAGANG ELEMENTO NG MAKATAONG KILOS
1
2
3
ANG PAGKUKUSA NG MAKATAONG KILOS (VOLUNTARINESS ACT OF HUMAN ACT)
TATLONG URI NG KILOS AYON SA PANANAGUTAN (ACCOUNTABILITY) AYON KAY ARISTOTLE
BATAYAN NG MABUTING AT MASAMANG KILOS
5
4 MAKATAONG KILOS AT OBLIGASYON
MGA SALIK NAKAKAAPEKTO SA MAKATAONG KILOS
3. SUBUKAN NATIN!
Tukuyin ang bawat pangungusap. Isulat kung ito ba ay kilos ng tao kung ito ay
nagpapakita ng liksa na aksyon ng tao o makataong kilos kung ang aksyon ay ginamitan
na may kaalman, kalayaan at kusa.
Pakikipagchismisan sa iyong kaibigan
2. Paggising tuwing umwaga
3. Pagkagutom
ANG PAGKUKUSA NG MAKATAONG KILOS (VOLUNTARINESS ACT OF HUMAN ACT)
4. May nakita kang magandang halaman
5. Nahirapan ka huminga pagkatapos mo tumakbo
4. KILOS
Ayon kay Agapay (2001), anumang uri ng tao ang
isang indibidwal at anumang uri ng tao siya sa
susunod na araw, ay nakasalaylay sa uri ng kilos na
kaniyang ginagawa ngayon at gagawin pa sa mga
nalalabing araw sa kaniyang araw.
ANG PAGKUKUSA NG MAKATAONG KILOS (VOLUNTARINESS ACT OF HUMAN ACT)
Ayon pa rin sa kanya, ang kilos ang nagbibigay
patuna kung ang isang tao ay may kontrol at
pananagutan sa sarili.
5. KILOS NG TAO MAKATAONG KILOS
Kilos na nagaganap ng tao. Ito ay
likas na kilos ng tao o ayon sa
kanyang kalikasan biliang isang tao.
Hindi ito ginagamitan ng isip o kilos-
loob kaya pag isinagawa ang kilos na
ito, wala itong pananagutan.
Kilos na nagaganap na may
kaalaman, malaya at kusa. Ang kilos
na ito ay ginamitan ng isip at kilos-
loob kayat naman ay may
pananagutan ito.
DALAWANG URI NG KILOS
(ACTS OF MAN) (HUMAN ACTS)
ANG PAGKUKUSA NG MAKATAONG KILOS (VOLUNTARINESS ACT OF HUMAN ACT)
6. MAARI BA MAGING MAKATAONG
KILOS ANG KILOS NG TAO?
ANG PAGKUKUSA NG MAKATAONG KILOS (VOLUNTARINESS ACT OF HUMAN ACT)
7. HALIMBAWA
Si Christine ay naglalakad patungo sa libary
upang mag-aaral, habang naglalakad patungo
doon, narinig niya kiwentuhan ng kaniyang
kakalase tungkol sa maaagang pag-aasawa ng
isa nilang kamag-aral. Hindi niya sadya marinig
niya ito o magkaalam tungkol dito. Kaya hindi
niya inintindi at nagpatuloy patungo sa libary
ANG PAGKUKUSA NG MAKATAONG KILOS (VOLUNTARINESS ACT OF HUMAN ACT)
8. ANG PANANAGUTAN
ay nararapat na may kaalaman at kalayaan sa piniling
kilos upang masabing kilos ay pagkukusang kilos
(VOLUNTARY ACT)
Ang bigat (DEGREE) ng pananagutan na sitwasayon ng
isang makataong kilos ay nakabatasya bigat ng
kagustuhan at pagkukusa. Ang mga ito (Degree of
willfulness o voluntariness) ay nasa ilalim ng kaalaman at
kalayaan ng tinatamasa
ANG PAGKUKUSA NG MAKATAONG KILOS (VOLUNTARINESS ACT OF HUMAN ACT)
9. TANDAAN
NATIN!
Ang ating mabuting kilos ang
naghuhubog sa pahahalaga na
gagabay sa atin ng tama
ANG PAGKUKUSA NG MAKATAONG KILOS (VOLUNTARINESS ACT OF HUMAN ACT)
Iwasin natin magpadalos-dalos
dahil sa huli, tayo ang may
pananagutan dito.
10. TATLONG URI NG KILOS AYON SA PANANAGUTAN (ACCOTATLONG URI NG KILOS AYON SA PANANAGUTAN (ACCOUNTABILITY) AYON KAY ARISTOTLE
UNTABILITY) AYON KAY ARISTOTLE
TATLONG URI NG KILOS AYON SA PANANAGUTAN
(ACCOUNTABILITY) AYON KAY ARISTOTLE
MAHAHALAGANG ELEMENTO NG MAKATAONG KILOS
11. TATLONG URI NG KILOS AYON SA PANANAGUTAN (ACCOUNTABILITY) AYON KAY ARISTOTLE
Kilos na isinasagawa na may kaalaman at
pagsang-ayon. Ito ang kilos ay may lubos na
pagkaunawa sa kalikasan at kahinhintnan
KUSANG-LOOB
12. TATLONG URI NG KILOS AYON SA PANANAGUTAN (ACCOUNTABILITY) AYON KAY ARISTOTLE
DI KUSANG-LOOB
Dito ay ginagamitan ng kaalaman pero
walang pag sang-ayon at pagkukusa
13. TATLONG URI NG KILOS AYON SA PANANAGUTAN (ACCOUNTABILITY) AYON KAY ARISTOTLE
WALANG KUSANG-LOOB
Kilos na walang pag sang-ayon, kaalaman at
pagkukusa kaya walang pananagutan.
15. ARISTOTLE
Ang kilos o gawi ay hindi agad mahuhusguhan
kung masama o mabuti. Ang pagiging mabuti o
masama ay naksalaylay sa intensiyon kung bakit
niya ginawa ito.
BATAYAN NG MABUTI ANG MASSAMANG KILOS
Ang lahat na bagay ay likas na may
dahilan o layunin. Kung ilalapat sa
mga sitwasyon, lahat ng kilos ng tao
ay may layunin
17. SUBUKAN NATIN!
Sagutin ang bawat pangunusap. Sulatin ng obligado kung ang kilos o gawi
na isinasagawa ay obligasyon at kung hindi naman ay lagyan ng exis (x)
MAKATAONG KILOS AT OBLIGASYON
Bumunto ng mahusay
2. Nananatili maging malusog
3. Makipaghalibilo sa iba
4. Manood ng TV araw-araw
18. OBLIGASYON
Ang kilos o gawi ay
obligasyon kung hindi
patuloy ginawa ay may
masamang pangyayari na
maidudulot nito
Makataong Kilos at Obligasyon
19. OBLIGASYON
Dapat piliin ng tao ang mas
mataas na kabutihan - ang
kabutihan para sarili at ng iba -
patungo sa pinakamataas na
layunin
Ayon Santo Thomas, hindi lahat ng
kilos ay obligado
Makataong Kilos at Obligasyon
21. m
KAMANGMANGAN
Isa sa pinakamahalagang elemento ng makataong kilos ay ang papel ng isip. Ang
kamangmangan ay tumutukoy sa kawalan o kasalan ng kaalaman na dapat taglay ng tao.
Ito ay may dalawang uri: nadaraig (vincible) at hindi daraig (invicible). Ang
kamangmangan na daraig ay ang kawalan ng kaalaman sa isang gawain subalit may
pagkakataong itama o magkaroon ng tamang kaalaman kung gagawa ng paraan upang
malaman at matuklasan ito. Kung walang paraan upang maitama ang kamangmangan,
ang isang gawa ay hindi itinuturing na makataong kilos at walang pananagutan sa bahagi
na gumawa.
MGA SALIK NAKAKAAPEKTO SA MAKATAONG KILOS
22. DALAWANG URI NG KAMANGMANGAN
Nadaraig (vincible)
Kamangmangan nadraig o vincible
ignorance ay ang kamangmangan
kung saan ang isang tao ay gumawa
ng pamaraan upang maplampasan ito.
Ang pagkakaroon ng kaalaman dito ay
nag-uugat sa pag-sisikap o pag-aaral
Ang Kamangmangan na hindi daraig
o Invincible Ignorance naman ay
ang kamangmangan kung saan ang
tao ay walang magawang pamaraan
upang malampasan ito. Ito ang uri
ng kamangmangan na bumabawas
o tumatanggal sa panaagutan ng
tao sa kaniyang kilos o pasya
Hindi daraig (invincible)
MGA SALIK NAKAKAAPEKTO NG MAKATAONG KILOS
23. m
MASIDHING DAMDAMIN
MGA SALIK NAKAKAAPEKTO SA MAKATAONG KILOS
Ito ay ang dikta ng bodily appeties, pagkiling sa isang bagay o kilos (tendency) o damdamin. Ito
ay ang malakas na utos ng sense appetite na abutin ang kaniyang layunin. Tumutukoy ito sa
masidhing pag-asam o paghahangad na makaranas ng kaligayahan o kasarapan at pag-was sa
mga bagay na nagdudulot ng sakit o hirap. Halimbawa nito ay ang pag-ibig, pagkamuhi,
katuwaan, pighati, pagnanais, pagkasindak, pagkasuklam, pagnanasa, desperasyon,
kapangahasan, pangamba, at galit. Ito ay ang malakas na autos ng sense appetite na abutin
ang kaniyang layunin. Ang masidhing damdamin o passion ay normal na damdamin, subalit
ang tao ay may pananagutan upang pangasiwaan ang kaniyang emosyon at damdamin dahil
kung hindi, ang mga emosyon at damdaming ito ang pangangasiwa sa tao.
24. DALAWANG URI NG MASIDHING DAMDAMIN
Nauuna (antecedent)
ay damdamin na nadarama o
napupukaw kahit hindi niloob o
sinadya. Ito ay umiral bago pa naman
gawin ang isang kilos. Ang kilos sa
ilalim ng damdaming ito ay hindi
malaya kaya ito ay kilos ng tao (act of
man)
naman ay damdaming sinadyang
mapukaw at inalagaan kaya ang kilos
ay sinadya, niloob, at may pagkukusa.
Bago pa isagawa ang kilos ay dapat na
magkaroon ng panahon upang
labanan nang mas mataas na antas na
kakayahan ang isip- upang mawala
ang sidhi ng damdamin.
Nahuhuli (consequent)
MGA SALIK NAKAKAAPEKTO NG MAKATAONG KILOS
25. m
TAKOT
MGA SALIK NAKAKAAPEKTO SA MAKATAONG KILOS
Ang pagkatakot ay isa sa mga halimbawa ng masidhing silakbo ng damdamin. Ang takot ay ang
pagkabagabag ng isip ng tao na humaharap ng anumang uri ng pagbabanta sa kaniyang buhay
o mga mahal sa buhay. Tumutukoy din ito sa pagpataw ng puwersa gaya ng pananakit o
pagpapahirap upang gawin ng isang tao ang kilos na labag sa kaniyang kalooban.
Sa buhay natin may mga pagkakataong kumikilos tayo nang may takot o di kaya ay dahil sa
tkaot kaya nagawa natin ang isang bagay. Hindi nawawala ang pananagutan ng isang tao sa
kilos na ginawa dahil sa takot kundi nababawasan lamang. Ito ay dahil malinaw pa rin sa isip
ang ginagawa mo.
Kung ang takot ay makapagdadala sa isang tao ng pansamantalang kaguluhan ng isip at
mawala ang kakayahang makapag-isip nang wasto, ang pananagutan ay mawawala
26. m
KAHARASAN
MGA SALIK NAKAKAAPEKTO SA MAKATAONG KILOS
Ito ay ang pakakaroon ng panlabas na puwersa upang pilitin ang isang tao na gawin ang isang
bagay na labag sa kaniyang kilos-loob at pagkukusa. Ito ay maaaring gawin ng isang taong may
mataas na impluwensiya. Maaaring mawala ang pananagutan ng kilos o gawa na may
impluwensiya ng karahasan ay ang panlabas na kilos ngunit ang pagkukusa o kilos-loob ay
hindi. Ngunit kailangan mong maglapat ng ibang paraan sa gitna ng karahasan bago masabing
hindi ka mapanagot.
Sa pagkakataon ito, hindi ka mapananagot sa ginawa mo. Pero tandaan na kailangan mo
munang mag-isip ng paraan para maiwasan ito
27. m
GAWI
MGA SALIK NAKAKAAPEKTO SA MAKATAONG KILOS
Ang mga Gawain na paulit-ulit na isinasagawa at nagging bahagi na
ng sistema ng buhay sa araw-araw ay itinuturing na gawi (habits). Ito
ay dahil ang isang gawi bago nakasanayan ay nagsimula muna bilang
isang kilos na may kapanagutan at pagkukusa sa taong gumagawa.