More Related Content
What's hot (20)
Viewers also liked (20)
Similar to Hình ảnh gãy mệt cột Dz (20)
More from Ngoan Pham (20)
Hình ảnh gãy mệt cột Dz
- 1. HÌNH ẢNH GÃY MỆT CỘT SỐNGHÌNH ẢNH GÃY MỆT CỘT SỐNG (Imaging of stress fractures of the spine)(Imaging of stress fractures of the spine) BS. Nguyễn Đại Hùng LinhBS. Nguyễn Đại Hùng Linh Khoa Chẩn Đoán Hình ẢnhKhoa Chẩn Đoán Hình Ảnh Bệnh Viện Chợ RẫyBệnh Viện Chợ Rẫy
- 2. Gãy mệt Gãy mệt (stress, fatigue, insufficiency fracture) Do vi chấn thương lập lại, không nhận biết được +Người trẻ: thường đậm độ khoáng xương bình thường +Người già: thường giảm đậm độ khoáng xương
- 3. Gãy mệt Ở cột Dz: biểu hiện đau lưng có thể liên quan: thân Dz, gian mấu khớp hay cuống Dz Một số trường hợp gãy mệt từ xương cùng hay xương chậu có thể giống đau lưng thấp và có thể bỏ sót
- 4. CỘT SỐNGCỘT SỐNG THÂN SỐNGTHÂN SỐNG
- 5. Xquang Đánh giá ban đầu khi nghi ngờ gãy ép thân Dz: Xquang thẳng (trước sau), nghiêng Đánh giá ự thẳng hàng, chiều cao thân Dz Tránh nhầm: Hình chêm nhẹ ở chỗ nối thắt lưng- cùng, “hình cung của thần ái tình” (Cupid’s bow)
- 6. Xquang A: Biến thể bình thường B: Hình Cupid’s bow
- 7. Phân độ gãy cột Dz Theo Genant và cộng ự: Một thân Dz nằm giữa T4 và L4 giảm hơn 20% chiều cao và giảm một vùng từ 10-20% chiều cao so với đốt kế cận được xem như gãy mệt. Phân 4 độ: +Độ 0: không giảm chiều cao thân Dz +Độ 1: giảm 20-25% chiều cao thân Dz +Độ 2: giảm 25-40% chiều cao thân Dz +Độ 3: giảm > 40% chiều cao thân Dz
- 8. Phân độ gãy cột Dz
- 9. Xquang Biến dạng hình chêm phía trước và trung tâm hay biến dạng hình hai mặt lõm có thể gặp ở gãy loãng xương Biến dạng hình chêm phía sau hay gãy nát nghĩ nguyên nhân do tân sinh 89% gãy liên quan bề mặt trên thân Dz Bề mặt trên thân Dz mỏng hơn bề măt dưới, phần trung tâm mỏng nhất, ít bè xương--> giải thích biến dạng hình chêm phía trước và trung tâm là quá trình sinh lý và biến dạng phần sau nghĩ do tân sinh
- 10. Xquang Lõm bờ sau thân Dz nghĩ lành tính Lồi bờ sau thân Dz nghĩ ác tính. 20% gãy loãng xương có lồi bờ sau thân Dz Gãy cấp: tăng đậm độ dọc theo bề mặt thân Dz bị đè ép Gãy mạn: do chấn thương từ lâu hay gãy loãng xương có thể thấy gai xương
- 11. Gãy cấp
- 12. MRI Sagittal T1W,T2WFS, STIR, Axial T2W Mức độ phù tủy xương phản ánh độ nặng của gãy Phù tủy xương điển hình: dạng dải, song song bề mặt thân Dz, bảo tồn được một số mỡ tủy xương
- 13. MRI Hiện diện đường tín hiệu thấp trong vùng phù giúp tự tin xác định do gãy Dấu hiếu hiếm xảy ra trong gãy ép do di căn là: Dấu hiệu dịch (Fluid sign): gặp 40% gãy do loãng xương: Đường tín hiệu dịch gần bề mặt thân Dz gãy. Dấu hiệu dịch trên MRI tương ứng dấu hiệu “khe chân không trong thân Dz” (Intravertebral vacuum cleft sign) đôi khi thấy trong gãy đốt Dz do loãng xương trên Xq, CT
- 14. Mũi tên trắng hình B: Dấu hiệu dịch (fluid sign) thường gặp gãy ép do loãng xương
- 15. Dấu hiệu dịch Dấu khe chân không trong thân Dz
- 16. MRI Giúp phát hiện nguyên nhân gây đau: thoát vị đĩa đệm, tân sinh (thay thế mỡ tủy xương, phá hủy xương, liên quan thành phần sau…) Có thể dùng xung khuếch tán, hình ảnh bậc hóa học giúp phân biệt thêm Gãy ép loãng xương (nước ngoại bào) hạn chế khuếch tán > gãy do u (nước nội bào) Hình ảnh bậc hóa học: phát hiện mỡ vi thể bảo tồn trong gãy loãng xương (mất tín hiệu trên out-phase khi so sánh với in-phase)
- 17. CT Bệnh nhân không thể chụp MRI Ít nhạy đánh giá tủy xương Thấy bảo tồn bè xương ở những vùng không gãy có thể giúp loại trừ tân sinh Bờ vỏ xương CT đánh giá tốt hơn MRI Dấu khe chân không trong thân Dz đánh giá CT tốt hơn MRI
- 18. CT: bảo tồn bè xương dọc MRI: lành tính
- 19. CỘT SỐNG PHẦN GIAN MẤU KHỚP
- 20. Gãy mệt phần gian mấu khớp hay hủy eo (isthmic spondylolysis) (isthmic=narrow, spondylos=vertebral, lysis= defect) Thường gặp thắt lưng nhưng cũng có thể gặp ở cột Dz cổ.
- 21. Khuyết eo hai ê
- 22. Khuyết eo Nguyên nhân còn bàn cãi Giả thuyết được đa số chấp nhận: do nhiều yếu tố: vi chấn thương lập lại (gập, duỗi, xoay) chồng lắp trên những biến thể giải phẫu bẩm sinh Đánh giá Xq, CT, MRI, YHHN
- 23. Xquang Thẳng, nghiêng, 450 Phim nghiêng: Đường thấu quang với bờ không đều hay tròn tùy theo tuổi Phim 450 : Thấy đường ngang thấu quang qua cổ chó Scotty
- 26. Xquang Lệch sang ê của mỏm ngang Xơ cuống Dz một ê trong trường hợp khuyết eo một ê Hở ống Dz (Spinal dysraphism) Lệch sang ê và xoay mỏm gai hướng về bản Dz ngắn hơn trong trường hợp khuyết một ê hay khuyết hai ê không đối xứng Khuyết eo một ê có thể thấy phì đại cuống Dz đối ê và cung Dz
- 27. Phì đại cuống Dz ê (P) và cung Dz/ Khuyết eo ê (T)
- 28. Trượt đốt Dz Phân 5 độ theo Meyerding (dựa vào phần trăm lệch ra trước của đốt Dz trên so với dưới) +Độ I: 0-25% +Độ II: 26-50% +Độ III: 51-75% +Độ IV: 76-100% +Độ V: > 100% (spondyloptosis)
- 30. CT Nhạy hơn Xq trong phát hiện các dấu hiệu đặc biệt là dấu xơ + phì đại cuống Dz đối ê và cung Dz trong khuyết eo một ê Giúp chẩn đoán u xương dạng xương (osteoid osteoma) (thường chẩn đoán phân biệt với khuyết eo một ê): có ổ nidus, không có khuyết eo
- 31. Xơ + phì đại cung và cuống Dz (P)/ Khuyết eo một ê
- 33. CT Đánh giá kích thước, độ lan rộng gãy, theo dõi sau làm lành Ba giai đoạn gãy: sớm, tiến triển, cuối +Giai đoạn sớm: khe hẹp ở phần gian diện khớp với bờ sắc nét +Giai đoạn tiến triển: vẫn còn khe hẹp nhưng bờ tròn hơn +Giai đoạn muộn: Khuyết rộng với bờ tròn và xơ xương
- 36. Độ 3
- 37. Một số dấu hiệu phụ Rộng ống Dz Thân Dz bị khuyết eo có hình chêm phía sau Phù tủy xương một hay hai đốt Dz kế cận Một số nghiên cứu cho thấy khuyết eo giai đoạn sớm trên CT thấy tăng tín hiệu trên T2W ở cuống Dz cùng ê dấu hiệu chẩn đoán sớm, điều trị bảo tồn theo dõi đáp ứng bằng MRI sau 3 tháng
- 39. MRI- Khuyết eo Dương tính giả: Hiệu ứng thể tích bán phần do gai xương từ diện khớp trên kế cận, cắt diện khớp bán phần, xơ phần gian diện khớp liên quan với di căn tạo xương Giúp đánh giá khác: thoát vị, bệnh lý rễ thần kinh…
- 42. CUỐNG SỐNG Gãy mệt ở cuống Dz ít gặp hơn ở thân Dz và ở phần gian mấu khớp Vài trường hợp báo cáo, y văn Gãy cuống Dz một ê thường do chấn thương, phẫu thuật. Gãy mệt cuống Dz khó xác định Một số nghiên cứu cho thấy gãy mệt cuống Dz gặp nhiều hơn ở những người bị khuyết eo một ê Hình ảnh học đánh giá: tương tự như gãy mệt thân Dz, gian mấu khớp
- 43. Gãy mệt cuống Dz
- 44. Gãy mệt cuống Dz
- 45. XƯƠNG CÙNG Gãy mệt xương cùng: Đau lưng thấp Tần suất không được biết, không thường gặp. Gặp nhiều hơn ở các vận động viên nữ, phụ nữ sau mãn kinh Có thể gặp ở bệnh nhên viêm khớp dạng thấp (dùng corticosteroid), sau xạ vùng chậu, bệnh lý phụ khoa ác tính Chẩn đoán: Xq, CT, MRI, YHHN
- 46. Xquang Dải xơ hướng thẳng đứng, liên quan xương cánh xương cùng, song song khớp cùng chậu. Có thể khó đánh giá trên Xquang vì chồng hơi ruột, vôi hóa động mạch, thiểu xương (osteopenia). Trong nghiên cứu so sánh với CT, MRI chỉ có 3.8% phát hiện gãy mệt xương cùng trên Xq.
- 47. MRI Phát hiện gãy mệt xương cùng: Độ nhạy 100% Axial, Coronal oblique T1W, T2WFS hay STIR Phù: Tăng tín hiệu trên T2W, STIR trong khi đường gãy có tín hiệu thấp
- 51. CT Mô tả xơ và đường gãy nhạy hơn Xq. Phát hiện 74,6% gãy mệt xương cùng CT bổ sung thêm một số chi tiết hình ảnh độ phân giải cao về vỏ xương có hay không liên quan lỗ liên hợp nhằm để tạo hình xương cùng (sacroplasty) bởi đây là những vùng có thể gây rò cement
- 52. A. Đường gãy (mũi tên); B. Phù, không rõ liên quan đường gãy với lỗ liên hợp; C. Đường gãy không liên quan lỗ liên hợp
- 53. Khung chậu Gãy cánh xương cùng thường gặp nhất trong gãy khung chậu Gãy mệt khung chậu gặp các vị trí: gai chậu, gần khớp mu, quanh ổ cối đau khớp háng Đường xơ khó phát hiện trên Xq, rõ hơn trên CT MRI: Phù tủy xương, đường gãy tín hiệu thấp.
- 54. Tóm lại Dấu hiệu khe dịch trên MRI tương ứng dấu khe chân không trong thân Dz trên CT, gặp 40% trường hợp gãy ép do loãng xương Dấu khuyết eo trên Xq: lệch sang ê mỏm gai, xơ cuống Dz một ê trong khuyết eo một ê và hở ống Dz MRI hữu ích và độ tin cậy cao trong chẩn đoán khuyết eo người trẻ MRI độ nhạy 100% trong phát hiện gãy mệt xương cùng
- 55. TÀI LIỆU THAM KHẢOTÀI LIỆU THAM KHẢO Naveen S. Murthy (2012),Naveen S. Murthy (2012), “Imaging of stress“Imaging of stress fractures of the spine”fractures of the spine”, Radiol Clin N Am 50:, Radiol Clin N Am 50: 799-821.799-821.
- 56. XIN CÁM ƠN !